Emekli memur, SSK'lı olarak çalışmaya başlarsa maaşı kesilir mi?

Konu ile ilgili değerlendirmelerimize http://www.memurlar.net/haber/132268/ adresimizde yer vermiştik. Ancak, bu konularla ilgili gelen sorulara karşılık konuyu bir kez daha değerlendirmekte yarar görmekteyiz.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 2008 yılı Ekim ayı başından itibaren yürürlükte bulunmaktadır.

5510 sayılı Kanunun özellikle geçici 4 üncü maddesi 2008 yılı Ekim ayı başından önce devlet memurluğu çalışması bulunanların, aylıklarının bağlanması, artırılması, azaltılması, kesilmesi, yeniden bağlanması, toptan ödemeleri, ilgi devamı, ihya ve borçlanmaları, diğer ödemeler ve yardımlar ile emeklilik ikramiyeleri hakkında tamamen 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre işlem yapılması gerektiğini hükmetmektedir.

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununda, emekli aylığı bağlanan kişilerin bu aylıklarının kesilmesi halleri yalnızca ek 11 ve 99 uncu maddelerinde yer aldığı görülmektedir. Bu hükümlere bakıldığında, ek 11 inci maddesi devlet idarelerinde sigortalı olarak çalışılması halinde emekli aylıklarının kesileceğini, 99 uncu maddesi devlet idarelerinde yeniden devlet memuru olunması halinde emekli aylıklarının kesileceğini açıklamaktadır. Bunların dışında, emekli bir kişinin özel sektörde sigortalı çalışması veya kendi nam ve hesabına (Bağ-Kur) çalışması halinde emekli aylıklarının kesilmesini gerektirir bir yasal düzenleme bulunmamaktadır.

2005 yılında yürürlüğe giren 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi ile de, emekli aylığı almakta iken yine devlet idarelerinde, bütçeden yardım alan kuruluşlarda vb. yerlerde yeniden çalışmaya başlayanların emekli aylıklarının kesilmesi gerektiğini belirlemiştir. Bu Kanunda yine özel sektör çalışma halinde emekli aylıklarının kesilmemesi gerektiğini bir anlamda belirtmiştir.

5510 sayılı Kanunun geçici 14 üncü maddesi ile getirilmiş bulunan yeni bir uygulama konusu ise devlet memurluğu hizmetinden dolayı emekli aylığı alan kişilerin kendi nam ve hesabına işlettikleri bir işyeri olması halinde kendilerinin yatırmakta olduğu sosyal güvenlik destek primi tutarının emekli aylıklarından direkt kesilmesi hususudur.

5510 sayılı Kanunun geçici 14 üncü madde metni; “Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılanlardan, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından alınacak belgelerle doğrulamak kaydıyla faaliyette bulunulmadığına ilişkin süreler hariç olmak üzere çalışılan süreleri için, sosyal güvenlik destek primi oranı olarak bu Kanunun 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (b) bendinde belirtilen hükümler uygulanır. Bu oran, bu maddenin yürürlüğe girdiği yılda % 12 olarak, takip eden her yılın Ocak ayında bir puan artırılarak uygulanır. Ancak bu oran % 15’i geçemez.”

Bu yeni uygulamanın emekli aylığı alan kişilerden Avukat veya Noter olarak görev yapmakta olanlar hakkında uygulanmayacağı konusunu da ele alan Sosyal Güvenlik Kurumunun 5 Mart 2009 tarihli 2009/37 genelgesinin 30 uncu sayfasında yer alan açıklamayı görmek için tıklayınız.

Söz konusu kesintilerin, emekli aylığı alan kişilerin kendi nam ve hesabına çalışmaya devam ettikleri sürece devam edilmesi gerekecektir.

Diğer bir husus emekli aylığı alırken çalışılması halinde emekli aylıklarında artış olur mu konusudur. Emekli aylığının artmasının emekli kişinin yeniden devlet memuru olması halinde hizmet birleştirilmesi mümkün olacağından emekli aylıklarında artışın mümkün olacağını (5434 sayılı Kanunun 99 uncu maddesi), ancak emekli aylığı alan kişinin özel veya resmi sektörde sigortalı veya kendi nam ve hesabına çalışması halinde hizmet birleştirmesi olamayacağından emekli aylıklarında artışın mümkün olamayacağını (5434 sayılı Kanunun ek 11, 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi) söyleyebiliriz.

Sonuç olarak değerlendirmemiz:

1-5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununa tabi olarak devlet memurluğu yapmış olanların, yani 2008 yılı Ekim ayı başından önce devlet memurluğu olarak çalışması bulunanlar;

- Emekli aylığı almakta iken özel sektörde sigortalı veya kendi nam ve hesabına çalışmaları halinde emekli aylıklarını kesilmeyeceğini, ancak kendi nam ve hesabına çalışanlardan avukat ve noterler hariç emekli aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesileceğini,

- Emekli aylığı almakta iken, 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinde belirtilen idarelerde, yani devlet idarelerinde sigortalı olarak çalışılması halinde emekli aylıklarının kesileceğini,

- Emekli aylığı almakta iken yeniden devlet memuru olarak çalışılması halinde emekli aylıklarının kesileceğini, buradan yeniden emekli olmaları halinde emekli aylıklarında artışın söz konusu olacağını,

- Yukarıda yer alan hususların, 5434 sayılı Kanuna tabi hizmeti olan kişilerin ne zaman emekli olurlarsa olsunlar (örnek olarak, 2015, 2020, 2025 vs. yılında emekli olacak kişi hakkında yine 5434 sayılı Kanun uygulanacağından) geçerli olduğunu,

2- 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununa tabi olarak devlet memurluğu hizmeti olmayanlar, yani 2008 yılı Ekim ayı başından sonra ilk defa devlet memurluğu hizmetine giren kişilerden yaşlılık aylığı alırken yeniden çalışmaya başlayanlar;

- 5510 sayılı Kanuna göre yaşlılık aylığı almakta iken, 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinde belirtilen idarelerde, yani devlet idarelerinde sigortalı olarak çalışılması halinde yaşlılık aylıklarının kesileceğini,

- 5510 sayılı Kanun kapsamında çalışılması, yani sigortalı, bağ-kur’lu, devlet memuru veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlanılması halinde yaşlılık aylıklarının kesileceğini (5510 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi),

belirtmek doğru olacaktır.