Eş durumu tayininde, nakil istenen yerde eşin fiilen çalışması gerekyor mu?

Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun “yer değiştirme suretiyle atanma” başlıklı 72 nci maddesinde “Kurumlarda yer değiştirme suretiyle atanmalar; hizmetlerin gereklerine, özelliklerine, Türkiyenin ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren iller gruplandırılarak tespit edilen bölgeler arasında adil ve dengeli bir sistem içinde yapılır.

Yeniden veya yer değiştirme suretiyle yapılacak atamalarda; aile birimini muhafaza etmek bakımından kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanarak memur olan diğer eşin de isteği halinde ataması, atamaya tabi tutulan memurun atandığı yere 74 ve 76 ncı maddelerde belirtilen esaslar çerçevesinde yapılır. Yer değiştirme suretiyle atanmaya tabi memurun atandığı yerde eşinin atanacağı teşkilatın bulunmaması ya da teşkilatı olmakla birlikte niteliğine uygun münhal bir görev bulunmaması ve ilgilinin de talebi halinde, bu personele eşinin görev süresi ile sınırlı olmak üzere aşağıdaki şartlarda izin verilebilir.

Bu suretle izin verilenlere, aylık ve diğer ödemelerine karşılık olarak, aylık (taban ve kıdem aylığı dahil), ek gösterge, zam ve tazminatlarının kanuni kesintiler düşüldükten sonraki net miktarının, eşleri;

a) Olağanüstü Hal Bölgesine dahil illerle bu illere mücavir olarak belirlenen illerde görevli olanlara % 60'ı,

b) Kalkınmada 1 inci derecede öncelikli yörelerde görevli olanlara % 50'si,

c) Kalkınmada 2 nci derecede öncelikli yörelerde görevli olanlara % 25'i,

kurumlarınca kadro tasarrufundan ödenir.

Eşleri diğer yörelerde görevli olanlar ise ücretsiz izinli sayılır.

Yukarıda sayılanların kadroları eşlerinin görevlendirme süresiyle sınırlı olarak saklı tutulur. Ancak, bu süre memuriyet boyunca 4 yılı hiç bir surette geçemez. Bunların kademe ilerlemesi; emeklilik ve diğer bütün hakları ve yükümlülükleri devam eder. Ancak ücretsiz izin verilenlerin bu sürelerinin emeklilikten sayılabilmesi için kesenek ve kurum karşılıklarının her ay kendileri tarafından T.C. Emekli Sandığına yatırılması gerekir.

Memurların atanamayacakları yerler ve bu yerlerdeki görevler ile kurumların özellik arz eden görevlerine atanabilmeleri için hangi kademelerde ne kadar hizmet etmeleri gerektiği ve yer değiştirme ile ilgili atama esasları Devlet Personel Başkanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle belirlenir. Kurumlar atamaya tabi olacak personeli için bu yönetmelik esaslarına göre Devlet Personel Başkanlığının görüşünü almak suretiyle bir personel ve atama planı hazırlar.” hükmü yer almaktadır. Anılan madde hükmü uyarınca 19/4/1983tarih ve 83/6525 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kararlaştırılan Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik 25/6/1983 tarih ve 18088sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu Yönetmelik ile yer değiştirmeye tabi olan memurlar, her iki eşin memur olması halinde hangi memurun kime tabi olacağı ve memurun isteği üzerine yapılacak atamalar ve özür grupları belirtilmiştir. Hizmet gereği olarak görev yeri değiştirilecek olanlara ilişkin olarak hükümler yer almaktadır. Bu yönetmeliğin Memurun İsteği Üzerine Yapılabilecek Yer Değiştirmeler başlıklı 12 nci maddesinde “Aşağıda belirtilen özürlerin belgelendirilmesi halinde, bölgelerdeki ve/veya hizmet alanlarındaki zorunlu çalışma süreleri tamamlanmadan memurun isteği üzerine yer değiştirme suretiyle atama yapılabilir:

A Özür Grubu: Sağlık Durumu,

B Özür Grubu: Eş Durumu,

Bu özür grublarında, yukarıda belirtilen öncelik sırası esas alınır.”denilmektedir.

MEB sitesindeki yönetmelik (Değişiklikler işlenmiş)

06/05/2010 tarihli ve 27573 sayılı Resmi Gazete’de Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Söz konusu Yönetmelikte özür gurubu atamaları atama dönemleri ve düzenlenmiş bulunmaktadır.

Yönetmeliğin “Özür durumuna bağlı yer değiştirmeler” başlıklı 35 maddesinde 3 üncü fıkrasında “(3) Özür durumuna bağlı yer değiştirme isteğinde bulunanlardan öğretmenlikte ve Devlet memurluğunda adaylıklarının kaldırılmış olması şartı aranır. Aday öğretmenlerin yer değiştirme istekleri değerlendirmeye alınmaz.” hükmü bulunmaktadır.

Mezkur yönetmeliğin “Eş durumu özrü” başlıklı 37 inci maddesinin 1 inci fıkrasında “(1) Eş durumu özründen yer değiştirmelere ilişkin duyuru Personel Genel Müdürlüğünce her yıl en geç 15 Aralık ve 15 Temmuz tarihine kadar Bakanlık internet sayfasında yapılır. Duyuruda; kimlerin başvuruda bulunabileceği, başvuru tarihi, başvuru yeri, şekli ile diğer hususlara yer verilir. Başvuru tarihi duyuru tarihinden en geç on gün sonra başlatılır. Başvuru süresi beş iş gününden az on iş gününden fazla olamaz. Eş durumu özrüne bağlı yer değiştirmeler, ocak ve ağustos aylarında yapılır.” ve 3 üncü fıkrasında da “(3) Her ikisi de Bakanlık kadrolarında öğretmen olarak görev yapan eşlerden;

a) Birinin zorunlu çalışma yükümlülüğünü tamamlamış olması ya da muaf olması durumunda eşlerden biri diğer eşin görev yaptığı yere,

b) Her ikisi de zorunlu çalışma yükümlülüğünü tamamlayan ya da bu yükümlülükten muaf olan eşlerden biri diğer eşin görev yaptığı yere,

c) Her ikisinin de zorunlu çalışma yükümlüsü olması ve her ikisinin de zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen hizmet alanlarında görev yapıyor olması durumunda eşlerden biri diğer eşin görev yaptığı yere,

ç) Her ikisi de zorunlu çalışma yükümlüsü olan eşlerden zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen hizmet alanı dışında görev yapan eş zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen hizmet alanında görev yapan eşin görev yaptığı yere,

d) Her ikisinin de zorunlu çalışma yükümlüsü olması ve her ikisinin de zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen hizmet alanlarının dışında görev yapıyor olması durumunda eşlerden biri diğer eşin görev yaptığı yere

yer değiştirme isteğinde bulunabilir.”denilmektedir.

Yukarıda yer verilen hükümler uyarınca,

1-Aday öğretmenlerin yer değiştirmeleri yapılamaz.

2- Her ikisi de öğretmen kadrosunda görevli personelin eş durumundan aday olanın adaylığı kalktıktan sonra talepte bulunabileceği değerlendirilmektedir.

3- Eş durumu özründen yer değiştirmelere ilişkin duyuru her yıl en geç 15 Aralık ve 15 Temmuz tarihleri arasında Bakanlık internet sayfasında yapılır.

4- Eş durumu özrüne bağlı yer değiştirmeler, ocak ve ağustos aylarında yapılmaktadır.

5- Anılan Yönetmelikte yurtdışında görevli olan öğretmenin, aday öğretmen eşinin, eşinin kadrosunun bulunduğu yere adaylığının kalkmasından sonra müracaat etmesine engel bir hükme rastlanılmamıştır.