25 yılını dolduran doktorun emekli maaaşı

Devlet memurları, tüm çalıştıkları sürelerde Sosyal Güvenlik Kurumuna yatırılmış olan primler üzerinden emekli aylığı almıyorlar, Çalışma süreleri içerisinde hangi kadro görev unvanının ek göstergesi, makam tazminatı, temsil veya görev tazminatı yüksek ise bunun üzerinden emekli aylığı alıyorlar.

Toplamda yatırılan primler üzerinden aylık hesaplanmıyor, ikramiye tutarı da hesaplanmıyor. Bu nedenle, toplamda yatırılan primin aylık ve ikramiye hesaplanmasında hiç önemi bulunmamaktadır.

Sitemizde emekli aylığının, emekli ikramiyesinin hesaplanması sistemini açıklamış bulunmaktayız.

Emekli aylığnın hesaplanmasında esas alınan kalemler şunlar olmaktadır.

1- Hizmet yılı

2- Derece ve kademe,

3- Derece ve kademeye tekabül eden gösterge ve Hizmet Sınıfları itibariyle tespiti yapılmış olan ek gösterge,

4- Taban ve Kıdem Aylığı Gösterge rakamları,

5- Ek göstergeye göre tespiti oranlara göre yapılan tutar,

6- Memur maaş katsayısı,

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun primlerle ilgili maddesi 14 üncü maddedir.

Bu maddeye göre, emekli keseneği ve kurum karşılıklarının oranları tespit edilmiş ve Kurum geliri olarak belirlenmiştir.

Devlet memurlarının emeklilik keseneğine esas aylık tutarları üzerinden her ay kesilecek % 16 emeklilik kesenekleri (Bu tutar, devlet memurunun aylığından kesilmiş olmakta ve Kurum kendi Kurum karşılığı ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumuna göndermektedir. )

İle

% 16 emeklilik keseneğine karşılık % 20 oranında da Kurum olarak yine devlet memuru adına Sosyal Güvenlik Kurumuna yatırılan tutar,

Olmak üzere toplamda % 36 oranında kesenek ve karşılık (prim) Sosyal Güvenlik Kurumuna her ay gönderilmekte, gönderilen bu tutarlar, Devlet memurunun çalışma süresi içerisinde en

Fazla aylık ve ikramiye ödenmesini sağlayan kadro görev ünvanından en az 6 ay dahi yüksek prim yatırılsa bile emekli aylığının ve emekli ikramiyesinin yüksek olmasını belirleyici olmaktadır.

Emekli Keseneği ve Kurum Karşılıkları memur olarak göreve başladıktan sonra, memur maaş katsayısının artışına, memurların derece ve kademelerinin yükselişine, unvan değişikliklerine göre artış gösteren bir sistem içerisinde olmaktadır. Aylık bağlanmasında da toplam kesenek ve karşılıklar esas alınmadığından yatırılan toplam primin bir önemi bulunmamaktadır.

ÖRNEK;

A Şahıs, 25 yıl Doktor olarak görev yapmış ve emekli olmuştur. Bugün için alacağı emekli aylığı 2000 TL. ; 25 Yıl Emekli İkramiyesi 57833 TL. olacaktır.

B Şahıs, 23 yıl Doktor, 2 Yıl Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yapmış ve emekli olmuştur. Bugün için alacağı emekli aylığı emekli aylığı 2725 TL. ; Emekli ikramiyesi 57833 TL. olacaktır.

FARKLILIK NEDEN OLMUŞTUR; Doktor ve Genel Müdür Yardımcısının ek göstergesi 3600 olarak aynıdır. Ancak Doktor unvanı için makam ve görev tazminatı yoktur. Genel Müdür Yardımcısının ise 12000 Makam ve Görev Tazminatı olduğundan 725 TL. lik bir fark oluşmaktadır.

A Şahıs 20 yıl Memur ve Şube Müdürü olarak görev yapmış, 5 yıl da 3000 ek göstergeli Daire Başkanı olarak görev yapmış ve emekli olmuştur. Bugün için alacağı emekli aylığı 2210 TL. ; Emekli İkramiyesi 46204 TL. olacaktır.

B Şahıs, 20 yıl Memur ve 2200 Ek göstergeli Şube Müdürü olarak görev yapmış, 3 yıl da 3000 ek göstergeli Daire Başkanı olarak görev yapmış, 2 yıl da 3600 ek göstergeli Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yapmış ve emekli olmuştur. Bugün için alacağı emekli aylığı 2 yıl Genel Müdür Yardımcısı olduğundan bu unvan esas alınacaktır. Emekli aylığı 2725 TL. ; Emekli ikramiyesi 57833 TL. olacaktır.

FARKLILIK NEDEN OLMUŞTUR;

Genel Müdür Yardımcısı unvanında 25 yıllık çalışma süresi içerisinde 2 yıl bile görev yapmışsa da, Genel Müdür Yardımcısının ünvanının ek göstergesinin 3600, makam tazminatı ve görev tazminatının da yüksek olması 515 TL. lik emekli aylığında farkı, 11600 TL. de emekli ikramiyesinde farkı oluşturmuştur.

Örnek açıklamamız, 25 yıl içerisinde toplanan primlerin aylık bağlanmasında, ikramiye tutarının hesaplanmasında önemi olmadığını göstermektedir.

Bu şekilde farklılık, ek göstergesi daha yüksek olan, makam tazminatı, görev tazminatı, temsil tazminatı daha yüksek olan görevler olduğunda, çok daha fazla olabilmektedir. Genel Müdür, Hakim ve Savcılar, Profesörler vb. gibi.

NOT; 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununda Hizmet Sınıfları, Kadro görev unvanlarına göre EK GÖSTERGE ve MAKAM TAZMİNATI GÖSTERGELERİ belirlenmiştir.

Bazı Meslek Grupları için de Özel Kanunlarında bu rakamlar belirlenmiştir. Hakimler, Savcılar, Kaymakamlar, Albaylar, Profesörler gibi, Ayrıca, CUMHURBAŞKANLIĞI, TBMM, RTÜK, KAMU İHALE KURUMU, REKABET KURUMU gibi Kanunlarında da personel için EK GÖSTERGE VE MAKAM TAZMİNATI göstergeleri belirlenmiştir.

SONUÇ; Ek Gösterge rakamlarının yüksek olması, makam tazminatı göstergelerinin olması, aylık ve ikramiye tutarlarının yüksek olmasını getirecektir.

Doktor Mesleğinde bulunanların yalnızca ek göstergeleri 3600, ancak makam tazminatı olmadığından emekli aylıkları da az olmaktadır.

Ek gösterge rakamlarının yüksek düzeyde tespit edilmesi emekli aylığını ve emekli ikramiyesini önemli oranda etkilemektedir.

5434 sayılı Kanun Ek Madde 70 de belirlenen oranlar;

– Ek göstergesi 8400 ve daha yüksek olanlarda % 240 ,

– Ek göstergesi 7600 (dahil) -8400 (hariç) arasında olanlarda % 200 ,

– Ek göstergesi 6400 (dahil) - 7600 (hariç) arasında olanlarda % 180,

– Ek göstergesi 4800 (dahil) - 6400 (hariç) arasında olanlarda % 150,

– Ek göstergesi 3600 (dahil) - 4800 (hariç) arasında olanlarda % 130 ,

– Ek göstergesi 2200 (dahil) - 3600 (hariç) arasında olanlarda % 70,

– Diğerlerinde % 40,

Oranı esas alınmaktadır.

Emekli Aylığının, Emeklilik İkramiyesinin Hesaplanmasında Esas Alınan 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun ilgili Maddeleri;

“Madde 41 a) Emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylıklarının hesaplanmasında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43 üncü maddesinde yer alan gösterge tablosu ve personel kanunlarındaki ek göstergeler esas alınır.

b) Emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylıkları, (a) fıkrasına göre tespit edilen rakamların her yıl Bütçe Kanununda tespit edilen katsayı ile çarpılması sonunda bulunacak tutarın fiili ve itibari hizmet toplamı 25 yıl olanlara % 75'i, 25 yıldan az olanlara her tam yıl için % 1 eksiği, fazla olanlara da her tam yıl için % 1 fazlası üzerinden bağlanır.

Fiili ve itibari hizmet toplamındaki ay kesirleri tam ay sayılır.Yıl kesirlerinin her ayı için emekli aylığı bağlanmasına esas aylık tutarının % 1'inin 12'de biri emekli aylığına ayrıca eklenir.

Bağlanacak aylıkların toplamı, emekli ve adi malullük aylıklarında emekli aylığı bağlanmasına esas aylıklarının % 100'ünü geçemez. Vazife malullüğü aylıkları hakkında bu tahdit uygunlanmaz.

“Ek Madde 70 Sandık iştirakçilerine ödenmekte olan ;

a) Memuriyet taban aylığı ve kıdem aylığı tutarları ile,

b) (Değişik: 6/7/1995 - KHK - 562/14 md.) Zam, tazminat ve ödenekler ile benzeri ödemeler toplamına karşılık gelmek üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi en Yüksek Devlet memuru aylığı (ek gösterge dahil) brüt tutarının; (3)

– Ek göstergesi 8400 ve daha yüksek olanlarda % 240 ına,

– Ek göstergesi 7600 (dahil) -8400 (hariç) arasında olanlarda % 200 üne,

– Ek göstergesi 6400 (dahil) - 7600 (hariç) arasında olanlarda % 180 ine,

– Ek göstergesi 4800 (dahil) - 6400 (hariç) arasında olanlarda % 150 sine,

– Ek göstergesi 3600 (dahil) - 4800 (hariç) arasında olanlarda % 130 una,

– Ek göstergesi 2200 (dahil) - 3600 (hariç) arasında olanlarda % 70 ine,

– Diğerlerinde % 40 ına,

tekabül eden miktarı,

emeklilik keseneğine ve kurum karşılığına tabi tutulur.

Birinci fıkradaki oranları, Maliye Bakanlığının teklifi üzerine ayrı ayrı veya birlikte üç katına kadar artırmaya, yukarıdaki ek gösterge gruplarını değiştirmeye ve personel kanunlarında yer alan ek göstergelerin artırılması halinde gruplardaki ek göstergeleri yeniden düzenlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Aylıklarını personel kanunlarına göre almayan Sandık iştirakçileri hakkında da,sınıfı,görev ve kadro unvanı, derecesi ve hizmet süresi esas alınarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi emsali gibi işlem yapılır.

Bu tutarlar,bu Kanunun 41 inci maddesinin (a) fıkrasına göre emekli,adi malullük, vazife malullüğü,dul ve yetim aylıklarının; ek 20 inci maddesine göre de emeklilik ikramiyelerinin hesaplanmasına dahil edilir.”

“ Madde 89 – (Değişik: 17/1/2012-6270/1 md.)

Hizmet sürelerinin tamamı bu Kanun ve/veya 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçici 4 üncü maddesi kapsamında geçenlerden emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığı bağlanan veyahut toptan ödeme yapılan asker ve sivil tüm iştirakçilere, her tam fiili hizmet yılı için aylık bağlamaya esas tutarın bir aylığı emekli ikramiyesi olarak verilir.

,,,.”

DEĞERLENDİRMEMİZ;

657 sayılı Devlet Memurları Kanununda en son 1995 yılı Ocak ayından itibaren ek gösterge rakamlarında artış yapılmıştır. Hizmet Sınıfları itibariyle ve de unvan itibariyle belirlenmiş olan ek gösterge rakamları o günün şartlarında bir iyileştirme niteliğinde olmuştur.

Ancak, zaman içerisinde 5434 sayılı Kanunun Ek 70 nci maddesinde aylık ve ikramiye hesaplanmasında esas alınan oranların ek gösterge rakamlarına göre ayrıştırılması, aylık ve ikramiye tutarlarının az veya yüksek olmasını gerektirmiş ve ek göstergesi az olanlar aleyhine bir sistemi ortaya çıkarmıştır.

Aleyhte olan bu sistem içerisinde, yine zaman içerisinde bazı kadro görev ünvanları için makam tazminatı, temsil ve görev tazminatı uygulamasının getirilmesiyle beraber aradaki uçurum gittikçe açılmıştır.

Bu nedenle, özellikle mesleki gruplar başta olmak üzere (Doktor, Mühendis, Mimar, Müfettiş, Öğretim üyeleri, öğretim görevlileri gibi) ve Memur, Şef, Şube Müdürü, Daire Başkanı gibi kadro görev ünvanlarında görevlerini yapmakta olan memurların ve de emeklilerinin de yararlanabilecekleri bir değişikliğin yapılması faydalı olacaktır. Bu şekilde yapılan değişikliğin en önemli kalemi de Hizmet Sınıfları itibariyle belirlenen EK GÖSTERGE rakamlarında bir artış ile 5434 sayılı Kanunun Ek Madde 70 de belirlenen oranlarda da bir artış yapılması, ayrıca makam tazminatı almayanlar için de makam tazminatı tespitinin yapılması gerektiğini değerlendirmekteyiz.

NOT; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 2008 Ekim ayı başında yürürlüğe girmiştir. Bu Kanuna tabi ilk defa göreve başlayan Devlet Memurlarının emekli aylıklarında PRİME ESAS KAZAÇLAR üzerinden alınacak olan primler toplamı üzerinden emekli aylığı bağlanacaktır. PRİME ESAS KAZANÇLAR memurların görev aylıkları esas alınarak Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilmektedir.

İlgili Kanun 5510 sayılı Kanunun 80. maddesidir.

Prime esas kazançlar

MADDE 80- (Değişik: 17/4/2008-5754/47 md.)

,,,

Bu Kanuna göre ilk defa 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olanların prime esas kazançlarının hesabında;

a) Aylıklarını personel kanunlarına göre alan sigortalılar için;

1) İlgili kanunları uyarınca aylık gösterge ve ek göstergeler üzerinden ödenen aylık tutarları,

2) Memuriyet taban aylık ve kıdem aylık tutarları,

3) Makam, temsil ve görev tazminatları, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesi uyarınca ödenen tazminatlar (bölge, kurum, birim, çalışma mahalli, görevin niteliği ve benzeri kriterlere dayalı olarak asıl tazminatlara ilave, ek veya ayrıca ödenen tazminatlar hariç), 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun ek 17 nci maddesinin (A) bendinde yer alan cetvelde belirtilen oranlar üzerinden ödenen hizmet tazminatı (28/2/1982 tarihli ve 2629 sayılı Kanun ile 17/11/1983 tarihli ve 2955 sayılı Kanuna göre tazminat veya üniversite ödeneği alanların sadece rütbelerinin karşılığı hizmet tazminatları), 11/10/1983 tarihli ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 12 nci maddesi uyarınca ödenen üniversite ödeneği, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununun 106 ncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca ödenen ek ödeme,

b) Kadro karşılığı sözleşmeli olarak görev yapan sigortalılar için işgal ettikleri kadrolar esas alınmak suretiyle (a) bendinde öngörülen unsurlar üzerinden hesaplanan tutarı,

c) Açıktan vekil olarak atanan sigortalılar için, (a) bendinde öngörülen unsurlardan ilgili mevzuatı uyarınca ödenen tutarı,

ç) Başka bir kadro ya da görevin ödeme unsurları esas alınmak ve kıyaslanmak suretiyle aylık veya ücret ödenen sigortalılar için; emsal alınan kadro veya görevin prime esas kazanç tutarını geçmemek üzere, bu kazancın aylık veya ücret ödenmesinde öngörülen oranında hesaplanacak tutarı,

d) Büyükşehir belediye başkanları için bakanlık genel müdürünün, diğer belediye başkanları için ise öğrenim durumları itibarıyla 657 sayılı Kanuna göre yükselebilecekleri dereceyi aşmamak kaydıyla, 657 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı ek gösterge cetvelinin “VIII. Mülki İdare Amirliği Hizmetleri Sınıfı” bölümünün (d) bendinde belirtilenlerin prime esas kazançları,

e) 78 sayılı Yükseköğretim Kurumları Öğretim Elemanlarının Kadroları Hakkında Kanun Hükmünde Kararname eki cetvellerde yer alan yükseköğretim kurumlarına bağlı konservatuvarlarda 2914 sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanununun 15 inci maddesi uyarınca sözleşme ile istihdam edilen öğretim elemanlarından sanatçı öğretim elemanı olarak istihdam edilenler için, anılan Kanunda öğretim görevlisi kadro unvanında istihdam edilenlerin tahsil ve derecelerine göre belirlenen prime esas kazanç tutarı; kamu idarelerinde sanatçı, sanatkar ve sanatçı öğretmen olarak sözleşme ile istihdam edilenler için, tahsil ve dereceleri itibarıyla 657 sayılı Kanuna tabi olarak teknik hizmetler sınıfında yer alan mühendislerin (a) bendindeki prime esas kazanç tutarı; yüksek öğretim kurumları ile diğer kamu idarelerinde sanat uygulatıcısı ve sahne uygulatıcısı olarak sözleşme ile istihdam edilenlerden en az önlisans mezunu olanlar için tahsil ve dereceleri itibarıyla 657 sayılı Kanuna tabi olarak teknik hizmetler sınıfında yer alan teknikerlerin, diğerleri için ise teknisyenlerin prime esas kazanç tutarları,

f) İlgili kanunlarında emeklilik ya da ek gösterge açısından belirli bir kadro, unvan veya görevle bağlantı kurulanlar için, bağlantı kurulan kadro, unvan veya görevin prime esas kazanç tutarı,

g) Bu fıkranın (a) ilâ (f) bentleri kapsamı dışında kalan sigortalılar için atandıkları görev itibarıyla 657 sayılı Kanuna göre girebilecekleri sınıflardaki benzer görevlerin aynı kadro, unvan, tahsil ve derecesi için belirlenen prime esas kazanç tutarları,

esas alınır. Vekalet veya ikinci görev karşılığında ilgili mevzuatı uyarınca yapılacak ödemeler prime esas kazancın hesabında dikkate alınmaz.

,,,”

Emekli aylıkları da; Ortalama Aylık Kazanç X Aylık Bağlama Oranı Formülü şeklinde aylık hesaplanacaktır.