İşsizlik ödeneği alan eş için aile yardımı ödeneği alınır mı?
Soru
657 sayılı Kanuna tabi memur kadrosunda çalışmaktayım. Eşim iş kanununa tabi
işçi statüsünde çalışmakta iken işyeri kapandı işsiz kaldı. Ancak işsizlik ödeneği
almaktadır. Aile yardımı ödeneği alabilir miyim?
Yardımlarınız için şimdiden şükranlarımı sunuyorum.
Cevap
25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun "İşsizlik
sigortası ile ilgili tanımlar" başlıklı 47 inci maddesinin (h) bendinde
"İşsizlik ödeneği: Sigortalı işsizlere bu Kanunda belirtilen süre ve
miktarda yapılan parasal ödemeyi," ifade edeceği hükmü bulunmaktadır.
Sigortalılardan hizmet akitleri 4447 sayılı Kanunda belirtilen hallerden birisine
dayalı olarak sona erenler, Kuruma süresi içinde şahsen başvurarak yeni bir
iş almaya hazır olduklarını kaydettirmeleri ve bu Kanunda yer alan prim ödeme
koşullarını sağlamış olmaları kaydıyla işsizlik ödeneği almaya hak kazanmaktadırlar.
İşsizlik ödeneği her ayın sonunda aylık olarak işsizin kendisine ödenir. İlk
işsizlik ödeneği ödemesi ise ödeneğe hak kazanılan tarihi izleyen ayın sonuna
kadar yapılır. İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye
tabi tutulmaz. İşsizlik ödeneği, nafaka borçları dışında haciz veya başkasına
devir ve temlik edilemez. Sigortalının kusurundan kaynaklandığı belirlenen fazla
ödemeler yasal faizi ile birlikte geri alınır. Ölen sigortalı işsizlere ait
fazla ödemeler geri tahsil edilmez.
İşsizlik ödeneği 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunun uyarınca işsizlik sigortasına
ilişkin işlemler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı İş ve İşçi Bulma
Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun Aile Yardımı Ödeneği başlıklı 202 nci
maddesinde "Evli bulunan Devlet memurlarına aile yardımı ödeneği verilir.
Bu yardım, memurun her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmayan
veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almayan eşi için 1500,
(2134) çocuklarından herbiri için de 250 gösterge rakamının (72 nci ay dahil
olmak üzere 0-6 yaş grubunda yer alan çocuklar için bir kat artırımlı) aylık
katsayısı ile çarpılması sonucu elde edilecek miktar üzerinden ödenir. (Mülga
ikinci cümle: Eşlerden birine iş akdi veya toplu sözleşme gereği çocukları için
yapılan aile yardımı ödeneği daha düşük ise, yalnız aradaki fark ödenir. Bu
fıkrada yer alan gösterge rakamlarını 3 katına kadar artırmaya Bakanlar Kurulu
yetkilidir." hükmü ve aile yardımı ödeneğine hak kazanma başlıklı 204 üncü
maddesinde "Memur, eş için ödenen aile yardımı ödeneğine evlendiği; çocuk
için ödenen yardıma da çocuğunun doğduğu tarihi takip eden ay başından itibaren
hak kazanır." hükmü ile aile yardımı ödeneği hakkını kaybetme 205 inci
maddesinde "Memur, eş için ödenen aile yardımı ödeneği hakkını eşinden
boşanma veya eşinin ölümü, çocuk için ödenen yardım ödeneği hakkını da çocuğun
ölümü veya 206 ncı maddedeki hallerin vukuunu takip eden ay başından itibaren
kaybeder." hükümleri ile düzenlenmiş bulunmaktadır.
Eşi için aile yardımı ödeneği alabilmek için;
1- Eşin menfaat karşılığı çalışmaması,
2- Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almaması,
gerekmemektedir.
31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası
Kanunu ile ülkemizde bulunan sosyal güvenlik kurumları birleştirilmiş olup
Sosyal Güvenlik Kurumunca ifa edilmektedir.
Ayrıca, 31/12/2005 tarihli ve 26040 3. mükerrer sayılı Resmi Gazetede Merkezî
Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
Anıllan Yönetmeliğin "Sosyal yardımlar" başlıklı 12 inci maddesinde
"Kamu personeline yapılacak sosyal yardım ödemelerinde, ödemenin çeşidine
göre aşağıda belirtilen belgeler aranır.
a) Evlenme yardımı: Aile yardımı bildirimi (Örnek No: 14) ödeme belgesine bağlanır.
b) Aile yardımı : Aylıklarla birlikte ödenen bu yardım, personelin ilk işe girişinde
alınacak Aile Yardımı Bildirimine (Örnek : 14 ) dayanılarak ödenir. Bu bildirim,
personelin aile yardımından yararlanan eş veya çocuk durumunda meydana gelen
değişiklikler ile yer değiştirme suretiyle atama halinde yenilenir. Bildirimler,
ödeme belgesinin Sayıştaya gönderilecek nüshasına eklenir." hükmü yer
almaktadır.
Söz konusu hükümlerin birlikte değerlendirilmesi neticesinde;
1- Sosyal Güvenlik mevzuatı 5510 sayılı Kanun uyarınca Sosyal Güvenlik Kurumunca
yürütülmektedir.
2-Eşi için aile yardımı ödeneği alabilmek için eşin menfaat karşılığı çalışmaması
ve herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almaması gerekmemektedir.
3- 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca işsizlik ödeneği ödenmektedir.
Mer'i mevzuat gereğince İşve Bulma Kurumu sosyal güvenlik kurumu olmadığı gibi
işsizlik ödeneğine bir aylık olmadığı düşünülmektedir.
4- Devlet memurunun 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca işsizlik
ödeneği alan eşi için 657 sayılı Kanunun 202 inci maddesi ve Merkezî Yönetim
Harcama Belgeleri Yönetmeliği hükmü uyarınca Aile Yardımı Bildirimi verilmesi
halinde aile yardımı ödeneği verilmesi gerekmektedir.