Emekli olan engelli, tekrar memurluğa dönebilir mi?

Sorunuz özelinde, Devlet Memuru olarak görev yapanlardan Emekli olanlar, Malulen Emekli olanlar ve Özürlü Memur olarak çalışanlardan Özürlülükleri üzerine emekli olanlar, tekrardan görevlerine dönüş yapabilirler mi? Bu konuda sıklıkla sorularla karşılaşıldığından yazımızda bu konuları değerlendirerek izah etmekteyiz.

1- İstekle Emeklilik nedir?

Emeklilik, 8 Eylül 1999 tarihinden önce devlet memuru olanlardan kadın ise 20 yılını, erkek ise 25 yılını dolduran ve 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu Geçici Madde 205 hükmündeki kademeli geçiş yaş şartlarını da tamamlayarak istekleri üzerine emekliliklerini isteyenler hakkında yapılan işlem olarak belirtebiliriz. Yani 20 VEYA 25 HİZMET YILI + YAŞ GRUBUNUN TAMAMLANMASI = EMEKLİLİK olarak formüle edebiliriz.

8 Eylül 1999 tarihinden sonra çalışmaya başlayanlarda ise Kadın ve Erkek her ikisi de 25 hizmet yılı olacak, Kadınlarda 58 yaşını, Erkeklerde ise 60 yaşının doldurulması şartı aranacaktır.

2- Malülen Emeklilik nedir?

Malulen emeklilik herhangi bir rahatsızlıkları, hastalıkları olanların bu hallerini gösteren Sağlık Kurulu Raporları Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca incelenir, Sağlık Kurulu Malul dediği durumda, devlet memuru malul sayılır. Devlet Memurunun en az 10 hizmet yılı var ise, yaş şartı aranmaksızın malulen emekli aylığı bağlanır.

3- Özürlerine bağlı Emeklilik nedir?

Özürlü olarak göreve başlanması durumunda En az % 40 oranında özürlü olması nedeniyle göreve başlayan Devlet memurları için en az 15 hizmet yılı çalışma süresi olduğunda emekli olabiliyorlar, 15 hizmet yılının içerisinde sigortalı veya bağ-kurlu süreleri de dahil ediliyor ve özürlerine istinaden emekli olunması için Devlet memuru olarak çalışırken müracaatın yapılması da gerekiyor. Bu durumda bir yaş şartı da aranmıyor.

Göreve girmeden önce özür olmasına rağmen özürlü olarak göreve başlanmaması durumunda, görev yaparken ilgili sağlık birimlerinden alınacak olan sağlık kurulu raporları,Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca incelenmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulu bu raporlar neticesinde çalışma gücündeki kayıp oranının;

- % 50 - % 59 arasında olması durumunda en az 16 yıl,

- % 40 - % 49 arasında olması durumunda en az 18 yıl,

hizmet süresinin olması gerektiğini, yaş şartı aranmadan da aylık bağlanması gerektiğini değerlendirmekteyiz.

Emekli, Malulen Emekli, Özürlü Emeklisi emekli olduğunda tekrardan göreve dönebilirler mi?

Bu sorununun cevabını, 2005 yılında düzenlenmiş olan 5335 sayılı Kanun Madde 30 hükmü açıklamıştır.

5335 sayılı Kanun Madde 30:

Cumhurbaşkanı tarafından atananlar, Başbakan tarafından atananlar, Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek kararnameyle atanan veya görevlendirilenler, Türkiye Büyük Millet Meclisince yapılan seçimler sonucunda görev verilenler ile yükseköğretim kurumlarının öğretim üyeliklerine ve Sağlık Bakanlığının tabip ve uzman tabip kadrolarına yapılacak atamalar hariç olmak üzere, herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar, genel bütçeye dahil dairelerin, katma bütçeli idarelerin, döner sermayelerin, kefalet sandıklarının, sosyal güvenlik kurumlarının ve bütçeden yardım alan kuruluşların kadrolarına açıktan atanamazlar. Diğer kanunların bu fıkraya aykırı hükümleri uygulanmaz.

Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamaz ve görev yapamazlar.

Diğer kanunların emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta iken emeklilik veya yaşlılık aylıkları ve/veya diğer tazminatları kesilmeksizin atanmaya, çalıştırılmaya veya görevlendirilmeye izin veren hükümleri ile 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun ek 11 inci maddesine göre 1.1.2005 tarihinden önce alınmış Bakanlar Kurulu kararları uygulanmaz.

Bu maddenin ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri;

a) Cumhurbaşkanlığına seçilenler,

b) Dışarıdan Bakanlar Kurulu üyeliğine atananlar,

c) Yasama Organı üyeliğine seçilenler,

d) Mahalli idareler seçimleri sonucuna göre görev alanlar,

e) Sadece toplantı veya huzur ücreti ya da hakkı ödenen görevleri yürütenler ile yönetim ve denetim kurulu üyeliği ücreti karşılığında görevlendirilenler,

f) Yaş haddini aşmamış olmaları kaydıyla her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ders ücreti karşılığı ders görevi verilenler (üniversitelerde ders ücreti karşılığı ders görevi verilenler hakkında yaş haddini aşmamış olmaları kaydı aranmaz.),

g) Vakıf üniversitelerinde görev alanlar,

h) Özel kanunlarında emeklilik veya yaşlılık aylığı kesilmeksizin çalıştırılma veya görev yapma hakkı verilenlerden Cumhurbaşkanı tarafından atananlar, Başbakan tarafından atananlar, Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek kararname ile atanan veya görevlendirilenler ve Türkiye Büyük Millet Meclisince yapılan seçimler sonucunda görev verilenler,

i) 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 60 ıncı maddesinin (a) fıkrası uyarınca Yasama Organı üyeliğinin bitiminden sonra öğretim üyesi olarak atanmış olanlar,

Hakkında uygulanmaz.

30. maddenin açıklaması:

1- Emekli, Özürlü Emeklisi memurlar yeniden göreve atanamıyorlar. http://www.memurlar.net/haber/462136/

adresimizde Danıştay tarafından verilen kararın yorumuna bakılabilir. Bu karar aşağıda belirttiğimiz istisnaları kapsamamaktadır.

Yalnızca;

Cumhurbaşkanı tarafından atananlar,

Başbakan tarafından atananlar,

Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek kararnameyle atanan veya görevlendirilenler,

Türkiye Büyük Millet Meclisince yapılan seçimler sonucunda görev verilenler

Yükseköğretim kurumlarının öğretim üyeliklerine ve Sağlık Bakanlığının tabip ve uzman tabip kadrolarına atananlar,

Emekli olsalar bile yeniden göreve atanabiliyorlar.

Bu durumda ataması yapılacakların dışında, diğer emekli veya yaşlılık aylığı alanlar Genel bütçeye dahil dairelerin, katma bütçeli idarelerin, döner sermayelerin, kefalet sandıklarının, sosyal güvenlik kurumlarının ve bütçeden yardım alan kuruluşların kadrolarına açıktan atanamıyorlar.

Malulen Emekli memurun Madde 30 kapsamında olamayacağını değerlendirmekteyiz. Malulen emeklinin tekrardan göreve dönebilmesi için yeni görevini yapabileceğine dair bir sağlık kurulu raporunun olması gerekir. Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulu izin verdiği durumda, ilgili Kurumda kabul ederse yeniden memur olabilir.

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu Madde 98 hükmü;

“Madde 98 – Emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylığı alanların; kurumlarda emeklilik hakkı tanınan vazifelere tayin edilebilmeleri için tayin edilecekleri vazifelere ait yaş hadlerini doldurmamış olmaları ve malullerin, malullüklerinin bu vazifeleri yapmağa mani olmadığının sağlık kurulunca tasdik edilecek raporla belirtilmesi şarttır.”

SONUÇ; Özürlülük nedeniyle emekli olanlar, hizmet ve yaş koşullarını tamamlayarak emekli olanlar gibi 5335 sayılı Kanun Madde 30 kapsamında tekrardan memurluğa alınamayacaklarını değerlendirmekteyiz.