Unvanlar arasında hiyerarşi nasıl belirlenir?

Anayasanın 128 inci maddesinde "Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür.
Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir. Ancak, mali ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır.
Üst kademe yöneticilerinin yetiştirilme usul ve esasları, kanunla özel olarak düzenlenir." hükmü yer almaktadır.

1982 anayasasının 128 inci maddesinde ise memurlar ve diğer kamu görevlilerinden bahsedilmekte ve bunların özlük işlerinin kanun ile düzenleneceği amirdir.

Anılan hüküm uyarınca memurlara diğer kamu görevlilerine ilişkin kanunlar yürürlüğe konulmuş bulunmaktadır.

Bunlar örnek olarak;
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu,
926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu,
2802 sayılı Hakim ve Savcılar Kanunu,
2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu,
sayabiliriz.

Memurların ödevleri sorumlulukları hakları ve yasakları özlük işleri 657 sayılı devlet memurları Kanununda düzenlenmiştir. 657 ayılı Kanunun "Devlet memurlarının görev ve sorumlulukları" başlıklı 11 inci maddesinde "Devlet memurları kanun, tüzük ve yönetmeliklerde belirtilen esaslara uymakla ve amirler tarafından verilen görevleri yerine getirmekle yükümlü ve görevlerinin iyi ve doğru yürütülmesinden amirlerine karşı sorumludurlar.
Devlet memuru amirinden aldığı emri, Anayasa, kanun, tüzük ve yönetmelik hükümlerine aykırı görürse, yerine getirmez ve bu aykırılığı o emri verene bildirir. Amir emrinde israr eder ve bu emrini yazı ile yenilerse, memur bu emri yapmağa mecburdur. Ancak emrin yerine getirilmesinden doğacak sorumluluk emri verene aittir.
Konusu suç teşkil eden emir, hiçbir suretle yerine getirilmez; yerine getiren kimse sorumluluktan kurtulamaz.
Acele hallerde kamu düzeninin ve kamu güvenliğinin korunması için kanunla gösterilen istisnalar saklıdır." denilmektedir.

Diğer taraftan, 27/9/1984 tarihli ve 3046 sayılı Bakanlıkların kuruluş ve görev esasları Hakkında Kanunun "Hiyerarşik kademeler ve birim unvanları" başlıklı 15 inci maddesinde hiyerarşik kademeler;
Genel Müdürlük,
Daire Başkanlığı,
Şube Müdürlüğü,
Şeflik,
Memurluk olarak belirlenmiştir.

15/3/1999 tarihli ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik 18/4/1999 tarih ve 23670 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.

Anılan Yönetmeliğin "Tanımlar" başlıklı 4 üncü maddesinde
"a) Görevde yükselme: 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi görevlerden bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde sayılan görevler ile kurumlarca çıkarılacak özel yönetmeliklerde belirlenen görevlere aynı veya başka hizmet sınıflarından yapılacak atamaları,
b) Aynı düzey görev: Kurumların; hiyerarşi, görev, yetki ve sorumluluk açısından aynı grupta ya da grup içinde alt gruplar olması halinde aynı alt grupta gösterdikleri görevleri,
c) Üst görev: 27/9/1984 tarihli ve 3046 sayılı Kanunda belirtilen hiyerarşik kademeler çerçevesinde daha üst hiyerarşi içindeki görevleri,
d) Alt görev: 27/9/1984 tarihli ve 3046 sayılı Kanunda belirtilen hiyerarşik kademeler çerçevesinde daha alt hiyerarşi içindeki görevleri," ifade edeceği tanımlanmıştır.

Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik hükümleri uyarınca kurumsal görevde yükselme ve unvan değişikliği yönetmelikleri yürürlüğe konulmaktadır.

Aynı kurum ve birimde çalışan personelin hiyerarşisi;
Kurumsal mevzuat,
Kurum teşkilat yapısı,
Personelin tabi olduğu mevzuat,
Personelin görevi,
Bağlı olduğu amir,
gibi hususlar dikkate alınarak belirlenebilir.

Memur ana istihdam olduğu birimlerde çalışan sözleşmeli personel, geçici personel ve işçi statüsünde istihdam edilenler hiçbir şekilde memurlara amir olmayacakları gibi memur hiyerarşisinde yer alamazlar.

Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar uyarınca;
Müdür
Müdür Yardımcısı
Şef
Memur
Şeklinde hiyerarşi sıralanmalıdır.

Sayılan diğer unvanlar, yukarıda sayılan hiyerarşide bağlı oldukları unvan esas alınarak hiyerarşileri belirlenir.

3046 sayılı Kanunda sayılmayan unvanlar için bir hiyerarşiden bahsedilmemekle birlikte, kurumsal mevzuatları gereği bağlı oldukları amirlere karşı görevlerini tam ve zamanında yapmakla yükümlüdürler.