Daha önce işçi olan 2008 sonrasında memur olan engelli, nasıl emekli olur?

Durumunuzu değerlendirmemiz:

2008 yılı Ekim ayından sonra Devlet Memuru olmanız nedeniyle değerlendirmemizde esas alınacak kanun maddeleri 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Madde 25, Madde 28 ve Geçici Madde 2 hükümleridir.

Madde 25 hükmü:

Sigortalının veya işverenin talebi üzerine Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usülüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını, (c) bendi kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60'ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malül sayılır.

Hükmün Yorumu:

2008 yılı Ekim ayından sonra memur olmuş bir Devlet memurunun malul sayılması için (Malul sayılma kararını Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulu vermektedir) çalışma gücünün en az % 60 ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybetmesi gerekiyor. Bu durumları olmayan memur malul sayılmıyor.

Madde 28 hükmü:

Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce 25 inci maddenin ikinci fıkrasına göre malül sayılmayı gerektirecek derecede hastalığı veya engelliliği bulunan ve bu nedenle malüllük aylığından yararlanamayan sigortalılara, en az onbeş yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaşlılık aylığı bağlanır.

......

Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usülüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;

a) % 50 ila % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,

b) % 40 ila % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün,

malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla ikinci fıkranın (a) bendindeki yaş şartları aranmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanırlar. Bunlar 94 üncü madde hükümlerine göre kontrol muayenesine tabi tutulabilirler.

Hükmün Yorumu:

Sosyal Güvenlik Kurumu bir memuru malul kabul ederse, memurun en az 15 yıl sigortalı olur ve en az 3960 gün de çalışma gün sayısı bulunursa yaşlılık aylığı bağlanır, malul olmaz ve süreleri de bulunmazsa yaşlılık aylığı bağlanmaz.

(2008 yılı Ekim ayından sonra başlayan memurlarda engelli aylığı olarak bir aylık bulunmuyor, engelli aylığı olmayıp yaşlılık aylığı bağlanıyor)

Bu şartları bulunmayan, yani daha az derecede engelli olan memurlar için yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için de farklı engellilik oranı ve hizmet süresi aranıyor.

Yani % 40 ila % 49 arasında engelli olduğu olduğu anlaşılan memurlar için 15 yıl sigortalılık süresi artırılarak 18 yıl, 3960 gün çalışma gün süresi yerine de 4680 gün çalışma gün süresi aranıyor.

GEÇİCİ MADDE 2 - (Değişik: 17/4/2008-5754/68 md.)

Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı, bu Kanunla mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayılı kanunlara tabi olanlara bağlanacak yaşlılık aylıkları aşağıdaki şekilde hesaplanır:

a) Sigortalının bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar geçen sürelerdeki prim ödeme gün sayılarına veya fiili hizmet süresine ait aylık; bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki kanun hükümlerine göre, aylık talep tarihindeki toplam prim ödeme gün sayısı veya fiili hizmet süresi üzerinden, bu Kanunun yürürlük tarihi itibarıyla hesaplanacak aylığının bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadarki prim ödeme gün sayısı veya fiili hizmet süresi ile orantılı bölümü, aylık talep tarihine kadar geçen yıllar için, her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile çarpılarak hesaplanır.

b) Sigortalının bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen sürelerdeki prim ödeme gün sayılarına ait aylığı, aylık talep tarihindeki toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden 29 uncu madde hükümlerine göre hesaplanacak aylığının, bu Kanunun yürürlük tarihinden sonraki prim ödeme gün sayısına orantılı bölümü kadardır. Ancak, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 3600 prim gün sayısını doldurmamış olan sigortalıların yaşlılık aylığı bağlama oranının hesabında, sigortalının Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen ve Kanunun yürürlük tarihinden önceki prim gün sayısını 3600 güne tamamlayan hizmet sürelerinin her 360 günü için % 3 oranı esas alınır.

....

Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce sigortalı veya iştirakçi olup, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra aylık talebinde bulunanlardan, farklı sosyal güvenlik kurumlarına ya da bu Kanunda belirtilen sigortalılık hallerinden birden fazlasına tabi olanlara aylık bağlanmasına esas alınacak kanun, bu Kanunla mülga 2829 sayılı Kanun hükümlerine göre tespit olunur ve bunlar hakkında, bu Kanunun geçici maddelerindeki hükümler uygulanır. Ancak, bunlardan bu Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamına girmeyenlere 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanmaz. Bu Kanunla mülga 2829 sayılı Kanuna göre 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanması gerekenlerden, bu Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamına girmeyenler için, bu maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b)bentleri esas alınır. (a) bendi hükümlerinin uygulamasına esas alınacak kanun, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında geçen süreler hariç, bu Kanunla mülga 2829 sayılı Kanun hükümlerine göre belirlenir. Bu Kanuna tabi hizmetlerle 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi sandıklarda geçen hizmetlerin birleştirilmesinde de bu fıkra hükümleri esas alınmak suretiyle bu Kanunla mülga 2829 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.

Hükmün Yorumu:

2008 yılı Ekim ayından sonra memurlardan, 2008 yılı Ekim ayından önce SSK.lı olanların aylıkları bu maddeye göre hesaplanıyor. Yani işçi aylık hesaplama sistemi uygulanıyor. Hizmet ve yaş olarak 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu Madde 39 veya kademeli yaş grubunu belirleyen Geçici Madde 205 hükmü uygulanıyor. 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun başka maddeleri uygulanmıyor.

Bu hükümler bağlamında durumunuzu değerlendirmemiz;

1- Memur olarak emekli olmanız için 21.5.2013 tarihinden sonra 1260 gün gerekir. Yani 3 yıl 6 ay memur olarak çalışmanız gerekir. Bu süreyi de 2016 yılının son aylarında tamamlıyor durumdasınız. Malul olma durumu olsaydı 1260 gün aranmazdı.

2- Engellilik oranınız % 40 olduğundan 18 yıldan beri sigortalı olmanız ve 4680 gününüz olması gerekir. Sizin bu şartları taşıyor durumdasınız.

3- 2016 yılının son aylarında talep edebilirsiniz. İster memur, ister işçi olarak yaşlılık aylığınız almış olduğunuz aylıklar ve Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenen prim tutarlarının az veya fazla olması aylık tutarınızı belirler. Tavsiyemiz 2016 yılının Kasım veya Aralık ayından önce Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat ederek işçi veya memur olarak bağlanacak aylık tutarınızı hesaplatarak öğrenin. Şayet işçilikten sonra memur olarak çalışma süreniz 1260 günden fazla olursa, bu kez işçi olarak değil mutlaka memur olarak emekli olursunuz.