657 sayılı Kanunun tarafsızlık ve devlete bağlılık başlıklı 7 nci maddesinde "Devlet memurları siyasi partiye üye olamazlar, herhangi bir siyasi parti, kişi veya zümrenin yararını veya zararını hedef tutan bir davranışta bulunamazlar; görevlerini yerine getirirlerken dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep gibi ayırım yapamazlar; hiçbir şekilde siyasi ve ideolojik amaçlı beyanda ve eylemde bulunamazlar ve bu eylemlere katılamazlar.
Devlet memurları her durumda Devletin menfaatlerini korumak mecburiyetindedirler. Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına ve kanunlarına aykırı olan, memleketin bağımsızlığını ve bütünlüğünü bozan Türkiye Cumhuriyetinin güvenliğini tehlikeye düşüren herhangi bir faaliyette bulunamazlar. Aynı nitelikte faaliyet gösteren herhangi bir harekete, gruplaşmaya, teşekküle veya derneğe katılamazlar, bunlara yardım edemezler ." denilmekte olup, basına bilgi veya demeç vermeyi düzenleyen 15'inci maddesinde; "Devlet Memurları, kamu görevleri hakkında basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi veya demeç veremezler. Bu konuda gerekli bilgi ancak bakanın yetkili kılacağı görevli illerde valiler veya yetkili kılacağı görevli tarafından verilebilir. Askeri hizmet ile ilgili bilgiler özel kanunların yetkili, kıldığı personel dışın da hiç bir kimse tarafından açıklanamaz." hükmü yer almaktadır.

Ayrıca; 657 sayılı Devlet Memurları kanunun ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı başlıklı 28 inci maddesinde "Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç).
Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri ile kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim ve denetim kurulları üyelikleri görevleri ve özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır.
Eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler." hükmü bulunmaktadır.

Ayrıca, 125 inci maddesinde Devlet memurlarına verilecek disiplin cezaları ile her bir disiplin cezasını gerektiren fiil ve haller tadat edilmiştir.

Bu bağlamda 125 inci maddenin (E) bendinde "Devlet memurluğundan çıkarma: Bir daha Devlet memurluğuna atanmamak üzere memurluktan çıkarmaktır.
Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır:
a) İdeolojik veya siyasi amaçlarla kurumların huzur, sükun ve çalışma düzenini bozmak, boykot, işgal, engelleme, işi yavaşlatma ve grev gibi eylemlere katılmak veya bu amaçlarla toplu olarak göreve gelmemek, bunları tahrik ve teşvik etmek veya yardımda bulunmak,
b) Yasaklanmış her türlü yayını veya siyasi veya ideolojik amaçlı bildiri, afiş, pankart, bant ve benzerlerini basmak, çoğaltmak, dağıtmak veya bunları kurumların herhangi bir yerine asmak veya teşhir etmek,
c) Siyasi partiye girmek,
d) Özürsüz olarak (...)bir yılda toplam 20 gün göreve gelmemek,
e) Savaş, olağanüstü hal veya genel afetlere ilişkin konularda amirlerin verdiği görev veya emirleri yapmamak,
f) Amirine ve maiyetindekilere fiili tecavüzde bulunmak,
g) Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak,
h) Yetki almadan gizli bilgileri açıklamak,
ı) Siyasi ve ideolojik eylemlerden arananları görev mahallinde gizlemek,
j)Yurt dışında Devletin itibarını düşürecek veya görev haysiyetini zedeleyecek tutum ve davranışlarda bulunmak,
k) 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkındaki Kanuna aykırı fiilleri işlemek." hükmü bulunmaktadır.

Yukarıda yer verilen hükümler çerçevesinde devlet memurunun ticari kazanç getirici faaliyette bulunmaları yasaklanmış olup, bu kapsam dışında olan faaliyetler ise belirtilmiştir. Özel kanun hükümleri uyarınca serbest bırakılan faaliyetler hariç Devlet memurları bu yasaklara uymak zorundadırlar.

İdeolojik veya siyasi faaliyetler ilişkin olarak 657 sayılı Kanunun değişik maddelerinde kısıtlayıcı hükümler yer almaktadır. Konuya ilişkin olarak disiplin cezaları ve cezaları gerektiren fiil ve halleri düzenleyen 125 inci maddede yer verilmiştir.

Bu çerçevede devlet memurun 657 sayılı Kanunun 28 inci maddesi ve özel kanun hükümleri ile serbest bırakılanlar dışında gelir getirici faaliyetlerle iştigal etmesi yasaklanmıştır. İdeolojik ve siyasi faaliyetlere ilişkin yasakların bazıları sadece kurumda işlenmesi halinde müeyyide olmasına karşılık bazı fillerin işlenildiği yer değil fiilin işlenilmesi esas alınmıştır.

Devlet memuru görevi dışındaki konularda köşe yazısı veya makale yazılmanızda herhangi sakınca bulunmamaktadır. Ayrıca, köşe yazarlığı yapmanız size ticari bir getiri sağlamakla birlikte size tacir veya esnaf sıfatı kazandırmaz. Köşe yazarlığı yapmaya ilişkin daha önce yayımladığımız dosyaya bakmak için tıklayın.

İnternet sitesinde ideolojik veya siyasi yazı yazma hususunda 125 inci maddenin E bendinin birinci cümlesi yer alan "Yasaklanmış her türlü yayını veya siyasi veya ideolojik amaçlı bildiri, afiş, pankart, bant ve benzerlerini basmak, çoğaltmak, dağıtmak?." hükmün yorumu sorun yaratabileceğini düşünmekteyim.

Devlet memurunun siyasi yazılar yazması 125/E-b bendine sokulabilir. Bu kapsama sokulması daha çok yazının dozacıyla alakalıdır. Nasıl ki başörtüsü 125/E-a çerçevesinde değerlendirildi, aynı şeyin bir benzeri burada da olabilir. Çünkü, takdir hakimin yorumuna kalmıştır. Kaldı ki her yazı bağımsız değerlendirilecektir.