Yaş küçülterek erken emekli olmak mümkün müdür?

657 sayılı Kanunun Emeklilik başlıklı 19 uncu maddesinde "Devlet memurlarının, özel kanununda yazılı belirli şartlar içinde, emeklilik hakları vardır." ve Emeklilik haklar başlıklı 187 inci maddesinde ise "Devlet memurlarının emeklilik ve malûllük hallerinde kendilerinin, ölümleri halinde dul ve yetimlerinin sahip bulundukları haklar emeklilik kanunlariyle düzenlenir." denilmektedir.

Anılan hükümler çerçevesinde 8/6/1949 tarih ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ile memurların emeklilikleri düzenlenmiş bulunmaktadır.

Emekli Sandığı Kanunun yaş başlıklı 105 inci maddesinde "Bu kanunun iştirakçilere ait çeşitli hükümlerinin tatbikında; emeklilik hakkı tanınan bir vazifeye ilk defa tayin sırasında kurumlara gösterilen nüfus hüviyet cüzdanlarında yazılı doğum tarihleri, eğer 18 yaşını tamamladıktan sonra yaş düzeltilmesi yapılmış ise 18 yaşının doldurulması tarihindeki doğum tarihleri, dul ve yetimler hakkındaki hükümlerinin uygulanmasında da, dul ve yetim aylıklarına veya (Toptan ödeme) ye hak kazanıldığı tarihlerde bunların kayıtlı bulundukları nüfus idarelerindeki doğum tarihleri esas tutulur.
Nüfus hüviyet cüzdanlarındaki doğum tarihleri ile nüfus kayıtlarındaki doğum tarihleri arasında fark varsa, nüfus kayıtlarındaki tarih ve birden fazla nüfus kaydı bulunanların bu kayıtları arasında fark varsa, tarihi eski olan kayıt; sonraki kayıt idare veya kaza mercilerinden verilmiş bir karar ile yapılmış veya düzeltilmiş ise, kararlar nüfus kayıtlarına henüz geçirilmemiş olsa bile iştirakçiler için bu karar 18 yaşın doldurulmasından evvel alınmış olmak şartiyle bu kayıt esas olur.
Ancak, doğum tarihlerinde, iştirakçiler için 18 yaşın doldurulmasından sonra, dul ve yetimler için de aylığa veya toptan ödemeye istihkak tarihlerinden geriye doğru bir yıl içinde yapılan düzeltmeler, nazara alınmaz.
Doğum tarihlerinde ay gösterilmemiş ise, o yılın Temmuz ayının birinci günü, ay yazılı gün gösterilmemiş ise, o ayın birinci günü, doğum günü sayılır.
(Ek: 15/7/1965 - 670/5 md; Değişik: 12/12/1980 - 2358/2 md.) Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının bu Kanunun 40 ncı maddesinde gösterilen yaş hadleri sebebiyle emeklilik işlemleri; doğum tarihlerinde ay ve gün yazılı olmayanlar ile doğum günleri 1 Eylülden önce olanlar için 1 Eylül, doğum günleri 1 Eylül ve daha sonra olanlar için müteakip yılın 1 Eylül tarihinde yapılır."denilmektedir.

Danıştay Başkanlığı;
1- 18 yaşın doldurulmasından sonra yapılan yaş tashihlerinin 5434 sayılı yasaya uygulanmasında dikkate alınmayacağı;

2- Yaş haddini doldurduktan sonra çalışmaya devam edenlerin; geçmişe yönelik olarak yaş haddini doldurdukları tarih esas itibariyle emekliye sevkedileceği hususlarındaki kararlar istikrar kazanmıştır.

Yer verilen açıklamalar uyarınca;
18 yaşından sonra yapacağınız yaş tahsisi sebebiyle emeklilik tarihinizin gecikmeyeceği değerlendirilmektedir.

Konuya ilişkin olarak Danıştay'ın yayımlanmış kararları ekte yer almaktadır.

Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
ONUNCU DAİRE 1992 4072 1991 856 19/11/1992

KARAR METNİ
1- 18 YAŞIN DOLDURULMASINDAN SONRA YAPILAN YAŞ TASHİHLERİNİN 5434 SAYILI YASAYA UYGULANMASINDA DİKKATE ALINMAYACAĞI; 2- YAŞ HADDİNİ DOLDURDUKTAN SONRA ÇALIŞMAYA DEVAM EDENLERİN; GEÇMİŞE YÖNELİK OLARAK YAŞ HADDİNİ DOLDURDUKLARI TARİH ESAS İTİBARİYLE EMEKLİYE SEVKEDİLECEĞİ HK.

Davacı tarafından, 18 yaşını doldurduğu tarihteki doğum tarihi esas alınarak yaş haddinden emekliye sevkine ilişkin işlemin; 5434 sayılı yasanın 18 yaşın doldurulmasından sonra yapılan yaş tashihlerinin esas alınmayacağı yolundaki hükmü içeren 105.maddesinin Anayasanın güçler ayrılığı ilkesine aykırı olduğu, yaş tashihini 5434 sayılı Yasa yürürlüğe girmeden önce yaptırdığı ve geçmişe yönelik emekliye sevk işlemi tesis edilemeyeceği savlarıyla, iptali istemiyle açılan davayı; İdare Mahkemesi; Anayasaya aykırılık savını yerinde görmeyerek, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu'nun yürürlüğe girmesinden önce yapılan yaş tashihlerinin kazanılmış hak olmayıp, bu yasanın yaş haddine ilişkin hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmeyeceği, 4.3.1928 olan doğum tarihini, 18 yaşını doldurduktan sonra, adli yargı yeri kararıyla, aysız ve günsüz 1930 olarak tashih ettiren davacının, 5434 sayılı Yasanın 91. ve 105.maddeleri uyarınca, 18 yaşını doldurduğu tarihteki doğum tarihi esas alınarak, 60 yaşını doldurduğu 4.3.1988 tarihinden geçerli olmak üzere 3.1.1990 tarihli bakanlık onayıyla yaş haddinden emekliye sevkinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçeleriyle reddetmiştir.

Davacı; Konya İdare Mahkemesinin 12.12.1990 gün ve 1990/1431 sayılı anılan kararının, dava aşamasındaki savlarını yineleyerek temyizen incelenip bozulmasını istemektedir.

İdare ve Vergi Mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 3622 sayılı Kanun ile değişik 49.maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.

Bozulması istenen karar, usul ve hukuka uygun olup dilekçede ileri sürülen temyiz sebepleri kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmediğinden temyiz isteminin reddi ile bozulması istenen kararın onanmasına karar verildi.

(DAN-DER, SAYI:87)

Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
SEKİZİNCİ DAİRE 1983 999 1982 3114 16/05/1983

KARAR METNİ
DAVACININ 18 YAŞINI DOLDURDUKTAN SONRA YAPTIRMIŞ OLDUĞU YAŞ DÜZELTİLME Sİ KABUL EDİLMEYEREK 65 YAŞI DOLDURDUĞU NEDENİYLE EMEKLİYE SEVKİNDE 1512 SAYILI KANUNUN 56.MADDESİNE VE 5434 SAYILI KANUNUN 105.MADDESİNE AYKIRILIK BULUNMADIĞI HK.<
Dava dosyasının incelenmesinden, noter olan davacının 1333 olan doğum tarihini, Asliye Hukuk Mahkemesi kararı ile 1338 olarak düzeltildiği, davalı idarenin ise düzeltilmiş doğum tarihini almayarak 1333 doğum ta rihine göre 65 yaşını doldurduğu 1.7.1982 gününden itibaren emekliye sevk kararı aldığı davanın bu kararın iptali istemi ile açıldığı anlaşılmıştır.

1512 sayılı Noterlik Kanununun 56.maddesinde, Noterlerin 65 yaşını tamamladıklarında yaş haddine tabi tutulacakları, yaşın hesabında T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerinin kıyasen uygulanacağı hükme bağlan-mıştır. 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun 105.maddesinde ise, 18 yaşın doldurulmasından sonra yapılan yaş düzeltilmelerinin emekli lik yaşının hesabında nazara alınmayacağı öngörülmüştür. Davacının doğum tarihinin ise 18 yaşının doldurulmasından sonra düzeltilmiş olması nedeniyle, düzeltilen şekliyle yaş hesabına sözü edilen madde hükmü uyarınca olanak bulunmamaktadır. Öte yandan davacının durumu T.C.Emekli Sandığı Kanununun konu ile ilgi li geçici maddeleri kapsamına da girmektedir. Davacı vekilinin ileri sürdüğü 15.11.1960 gün ve 19 sayılı Milli Birlik Komitesi kararı; yürürlükten kalkmış bulunan 3456 sayılı Noterlik Kanununun 18.maddesi ile ilgili olduğundan ve işlem 1512 sayılı Noterlik Kanununa göre tesis edildiğinden konu ile ilgisi bulunmamaktadır.
Kaldı ki söz konusu yorum kararında, yaş düzeltmelerinin, kötüye kullanmaya elverişli olmaları nedeniyle, noter ve noter yardımcılarının da yaptıracakları yaş düzeltmelerinin geçerli sayılmamasının uygun ola cağı belirtilmiştir.

Açıklanan nedenlerle davacının düzeltilmiş doğum tarihi nazara alınmayarak emekliye ayrılması yolundaki davalı idare işleminde yasa hükümle rine aykırılık görülmediğinden dayanaktan yoksun davanın reddine karar verildi.
(DAN-DER; SAYI:52-53)

Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
SEKİZİNCİ DAİRE 1983 999 1982 3114 16/05/1983

KARAR METNİ
DAVACININ 18 YAŞINI DOLDURDUKTAN SONRA YAPTIRMIŞ OLDUĞU YAŞ DÜZELTİLME Sİ KABUL EDİLMEYEREK 65 YAŞI DOLDURDUĞU NEDENİYLE EMEKLİYE SEVKİNDE 1512 SAYILI KANUNUN 56.MADDESİNE VE 5434 SAYILI KANUNUN 105.MADDESİNE AYKIRILIK BULUNMADIĞI HK.<

Dava dosyasının incelenmesinden, noter olan davacının 1333 olan doğum tarihini, Asliye Hukuk Mahkemesi kararı ile 1338 olarak düzeltildiği, davalı idarenin ise düzeltilmiş doğum tarihini almayarak 1333 doğum ta rihine göre 65 yaşını doldurduğu 1.7.1982 gününden itibaren emekliye sevk kararı aldığı davanın bu kararın iptali istemi ile açıldığı anlaşılmıştır.

1512 sayılı Noterlik Kanununun 56.maddesinde, Noterlerin 65 yaşını tamamladıklarında yaş haddine tabi tutulacakları, yaşın hesabında T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerinin kıyasen uygulanacağı hükme bağlanmıştır. 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun 105.maddesinde ise, 18 yaşın doldurulmasından sonra yapılan yaş düzeltilmelerinin emekli lik yaşının hesabında nazara alınmayacağı öngörülmüştür. Davacının doğum tarihinin ise 18 yaşının doldurulmasından sonra düzeltilmiş olması nedeniyle, düzeltilen şekliyle yaş hesabına sözü edilen madde hükmü uyarınca olanak bulunmamaktadır.

Öte yandan davacının durumu T.C.Emekli Sandığı Kanununun konu ile ilgi li geçici maddeleri kapsamına da girmektedir.

Davacı vekilinin ileri sürdüğü 15.11.1960 gün ve 19 sayılı Milli Birlik Komitesi kararı; yürürlükten kalkmış bulunan 3456 sayılı Noterlik Kanununun 18.maddesi ile ilgili olduğundan ve işlem 1512 sayılı Noterlik Kanununa göre tesis edildiğinden konu ile ilgisi bulunmamaktadır. Kaldı ki söz konusu yorum kararında, yaş düzeltmelerinin, kötüye kul- lanmaya elverişli olmaları nedeniyle, noter ve noter yardımcılarının da yaptıracakları yaş düzeltmelerinin geçerli sayılmamasının uygun olacağı belirtilmiştir.
Açıklanan nedenlerle davacının düzeltilmiş doğum tarihi nazara alınmayarak emekliye ayrılması yolundaki davalı idare işleminde yasa hükümlerine aykırılık görülmediğinden dayanaktan yoksun davanın reddine karar verildi.

(DAN-DER; SAYI:52-53)

Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi
ONUNCU DAİRE 1992 4072 1991 856 19/11/1992

KARAR METNİ
1- 18 YAŞIN DOLDURULMASINDAN SONRA YAPILAN YAŞ TASHİHLERİNİN 5434 SAYILI YASAYA UYGULANMASINDA DİKKATE ALINMAYACAĞI; 2- YAŞ HADDİNİ DOLDURDUKTAN SONRA ÇALIŞMAYA DEVAM EDENLERİN; GEÇMİŞE YÖNELİK OLARAK YAŞ HADDİNİ DOLDURDUKLARI TARİH ESAS İTİBARİYLE EMEKLİYE SEVKEDİLECEĞİ HK.

Davacı tarafından, 18 yaşını doldurduğu tarihteki doğum tarihi esas alınarak yaş haddinden emekliye sevkine ilişkin işlemin; 5434 sayılı yasanın 18 yaşın doldurulmasından sonra yapılan yaş tashihlerinin esas alınmayacağı yolundaki hükmü içeren 105.maddesinin Anayasanın güçler ayrılığı ilkesine aykırı olduğu, yaş tashihini 5434 sayılı Yasa yürürlüğe girmeden önce yaptırdığı ve geçmişe yönelik emekliye sevk işlemi tesis edilemeyeceği savlarıyla, iptali istemiyle açılan davayı; İdare Mahkemesi; Anayasaya aykırılık savını yerinde görmeyerek, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu'nun yürürlüğe girmesinden önce yapılan yaş tashihlerinin kazanılmış hak olmayıp, bu yasanın yaş haddine ilişkin hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmeyeceği, 4.3.1928 olan doğum tarihini, 18 yaşını doldurduktan sonra, adli yargı yeri kararıyla, aysız ve günsüz 1930 olarak tashih ettiren davacının, 5434 sayılı Yasanın 91. ve 105.maddeleri uyarınca, 18 yaşını doldurduğu tarihteki doğum tarihi esas alınarak, 60 yaşını doldurduğu 4.3.1988 tarihinden geçerli olmak üzere 3.1.1990 tarihli bakanlık onayıyla yaş haddinden emekliye sevkinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçeleriyle reddetmiştir.

Davacı; Konya İdare Mahkemesinin 12.12.1990 gün ve 1990/1431 sayılı anılan kararının, dava aşamasındaki savlarını yineleyerek temyizen incelenip bozulmasını istemektedir.

İdare ve Vergi Mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 3622 sayılı Kanun ile değişik 49.maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.

Bozulması istenen karar, usul ve hukuka uygun olup dilekçede ileri sürülen temyiz sebepleri kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmediğinden temyiz isteminin reddi ile bozulması istenen kararın onanmasına karar verildi.

(DAN-DER, SAYI:87)