Memuriyette vekalet uygulaması ve vekalet ücreti

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Vekalet, İkinci Görev Aylık ve Ücretleri ile Diğer Ödemeler"i düzenleyen 175'inci maddesinde; "Bir göreve vekaleten atanan memurlara vekalet edilen görevin kadro derecesinin birinci kademesinin üçte biri, açıktan atananlara ise (Köy ve kasaba imamlığı kadrolarına atananlara 146 ncı maddede yazılı asgari ücret aylık tutarından aşağı olmamak üzere) üçte ikisi verilir. Bulundukları yerden başka bir yerdeki bir göreve vekalet suretiyle atananlara, Harcırah Kanununun geçici görevle başka yere gönderilenlere ilişkin hükümleri uygulanır.

Ancak, kurum içinden veya diğer kurumlardan vekalet edenlere vekalet aylığı ödenebilmesi için, vekilin asilde aranan şartları taşıması zorunludur" hükmüne yer verilmiştir.

Bu hüküm çerçevesinde boş Şube Müdürü kadrosuna vekalet eden memurlara vekalet aylığı ödenebilmesi için;

1. Asaleten Şube Müdürü kadrosuna atanabilmek için gerekli olan Görevde Yükselme Eğitim ve Sınavına girerek başarılı olunması,
2. Asaleten Şube Müdürü kadrosuna atanmanın usulüne uygun olarak atama yapılması gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen hususa uygun olarak atama yapılmadığı takdirde vekalet aylığı veya zam ve tazminatlardan farklı olanın ödenmesi mümkün değildir.

Diğer yandan, 99 seri No.'lu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğinde;

1. Bir görevin vekaleten yürütülmesi halinde görevin gerekleri ve nitelikleri değişmeyeceğinden bu görevi vekaleten yürütecek olanların asil memurda aranan şartlara sahip olmaları gerekmektedir. Bu sebeple;
   1. 1-4 üncü dereceli kadrolara vekalet edeceklerin 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinde belirtilen şartları haiz olmaları,
   2. 5-15 inci dereceli kadrolara vekalet ettirileceklerin öğrenim durumları itibariyle tesbit olunan yükselinebilecek dereceyi aşmamak kaydıyla vekalet ettirilecekleri kadronun derecesinin, kazanılmış hak aylık derecesinin üç üst derecesinden fazla olmaması, gerekmektedir.
2. Asilde aranan şartlara sahip vekil memur bulunamadığı takdirde, hizmetin aksamadan yürütülebilmesi bakımından herhangi bir şekilde boşalmış veya boş bulunan bir görevin öncelikle varsa yardımcıları yoksa asilde aranan şartlara en yakın personel tarafından tedviren gördürülmesi mümkün görülmektedir.
3. 657 sayılı Kanun'un vekalet ücreti ödenmesine ilişkin 175 inci maddesine göre, tedvir dolayısıyla herhangi bir ödeme yapılması mümkün bulunmamaktadır.

Devlet memurlarının atamaya yetkili amirin izni olmaksızın mahkemelerde bilirkişi olarak görev yapmaları ve takdir olunan bilirkişi ücretlerini almaları mümkündür" hükmüne yer verilmiştir.

Bu hükümler çerçevesinde, Şube müdürlüğüne vekil olarak atanma niteliğine sahip bir memur varken nitelikleri uymayan bir memurun tedviren görevlendirilmesi mümkün değildir. Diğer taraftan köşemize ulaşan bilgilere göre "Tarım Reformu Genel Müdürlüğü'nde" Şube Müdürlüğü kadrosuna vekil olarak atanmaya nitelikleri tutan memur olmasına ve bu memurun da vekil olarak atanma talebi bulunmasına rağmen Şube Müdürlüğü kadrosuna tedviren memur görevlendirilmektedir. Bu şekilde görevlendirilen memurlara da vekalet ücreti ödendiği belirtilmektedir. Bilindiği üzere, görevde yükselme eğitim ve sınavına girmeden asaleten Şube Müdürü kadrosuna atanmak mümkün olmadığı gibi bu durumda olmayanların asilin atanma şartlarını taşımadıkları için vekil olarak atanmaları da mümkün değildir.