Özürlü memur, sakatlığını arttıracak işte çalıştırılabilir mi?

Soru

Özürlülere yönelik açılan devlet memurluğu sınavına müracaatım esnasında almış olduğum sağlık kurulu raporunda "Ağır bedeni işlerde çalışamaz, ayakta uzun müddet kalmayı gerektiren işlerde çalışamaz" ibaresi olmasına rağmen hizmetli kadrosuna atamam yapıldı. Yüksekokul mezunu olmam ve bilgisayar alanında çeşitli belgelerim bulunmasına rağmen halen bu kadroda çalışmaktayım. Görevim gereği yapmam gereken işler bedenime ağır gelmekte ve sakatlığımı artırmaktadır. Bu durumu çalıştığım kuruma hem sözlü hem yazılı olarak bildirdiğim Mevzuatın unvanımı değiştirmeye müsait olmadığını belirten idare, durumumda hiçbir değişiklik yapmadı.

Oysaki ;
"Sakatların Devlet Memurluğuna Alınma Şartları İle Hangi İşlerde Çalıştırılacakları Hakkında Yönetmelik
Sakatların çalıştırılacakları işler:
Madde 9 - Belirli bir mesleği olan sakatların meslekleri ile ilgili işlerde çalıştırılmaları esastır.
Belirli bir mesleği olmayan veya mesleğine uygun kadro bulunmayan sakatlar, sakatlık durumlarına göre, yapabilecekleri hizmetlere ait mevcut kadrolarda çalıştırılır.
Sakatlar, sakatlıklarını artırıcı veya ek sakatlık getirici işlerde çalıştırılamazlar.
Madde 11 - Kurum ve Kuruluşların halen uygulamakta oldukları çeşitli yönetmeliklerin bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hükümleri uygulanmaz."

Kanun ve yönetmelikler şekil bakımından özürlülerin lehinde görünüyor.Ancak uygulamaya gelince mağdurların hak arayışları , kendisine bir makam kapmış olan idareciler tarafından sadece bir temenni olarak değerlendiriyor.
Önümüzdeki günlerde özürlüler kanununu öğrenen özürlülerin yarışma programı var. Hayırlı uğurlu olsun. Bu kanun yarışmalar için mi çıkarıldı?
Bir süre sonra da her yıl olduğu gibi yine ÖZÜRLÜLER ŞURASI yapılacak .O da hayırlı olsun.
Avrupa Birliği yolunda ki Türkiye'nin durumu bundan ibarettir.Şekilde her şey çok güzel. Özürlüler kanunu çıktı. Özürlüler sürekli istihdam ediliyor.Vs.
Peki sonra?
Sonrasını da yazayım. Bu yazı da diğer hak arayışları gibi sadece bir temenniden öte gitmeyecektir. Yine Herkes bildiğini yapacak, yine mağdurlar mağdur, koltuklarında neskafelerini yudumlarken bu yazıyı okuyanlar
yarın aynı koltuklarında başka bir yazıyı okuyacaklar….Sonra?
…

özet: Özürler için ayrılmış olan hizmetli kadrosu sınavına girmek suretiyle başarılı olan ve bu unvana atanması yapılan kişinin sağlık sebebi nedeniyle görevinin değiştirilip değiştirilmemesi hakkında

Cevap

657 sayılı Devlet Memurları Kanunun memurun başka sınıfta ve derecesinin altında bir görevde çalıştırılamayacağı başlıklı 45 inci maddesinde "Hiç bir memur sınıfının dışında ve sınıfının içindeki derecesinin altında bir derecenin görevinde çalıştırılamaz.
5 inci ve daha aşağı derecelerdeki kadrolara, derece yükselmesi için gerekli nitelikleri haiz memur bulunmaması hallerinde, 36 ncı maddede belirtilen öğrenim durumları itibariyle tespit olunan yükselinebilecek dereceyi aşmamak ve karşılık gösterilecek kadro derecesi kazanılmış hak aylık derecelerinin üç üst derecesinden fazla olmamak kaydıyla, bu dereceler karşılık gösterilerek, kendi derecesi ile aynı sınıftan memur atanması mümkündür.
Bu gibiler, işgal ettikleri kadroda kazanılmış derece ve kademelerinin aylığını almaya devam ederler ve kazanılmış aylıklarındaki kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi genel esaslara göre yapılır. Karşılık gösterilen kadrolar, ilgililer için kazanılmış hak teşkil etmez."hükmü yer almaktadır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 36 ncı maddesinde hizmet sınıfları sayılmış olup yardımcı hizmetler sınıfı için "Yardımcı hizmetler sınıfı, kurumlarda her türlü yazı ve dosya dağıtmak ve toplamak, müracaat sahiplerini karşılamak ve yol göstermek; hizmet yerlerini temizleme, aydınlatma ve ısıtma işlerinde çalışmak veya basit iklim rasatlarını yapmak; ilaçlama yapmak veya yaptırmak veya tedavi kurumlarında hastaların ve hastanelerin temizliği ve basit bakımı ile ilgili hizmetleri yapmak veya kurumlarda, çarşı ve mahallelerde koruma ve muhafaza hizmetleri gibi ana hizmetlere yardımcı mahiyetteki görevlerde her kurumun özel bünyesine göre ve yine bu mahiyette olmak üzere ihdasına lüzum gördüğü yardımcı hizmetleri ifa ile görevli bulunanlardan 4 üncü maddenin (D) bendinde tanımlananların dışında kalanları kapsar.
Bu sınıfa dahil personel tarafından yerine getirilmesi gereken hizmetlerden hizmet yerlerinin ve tedavi kurumlarının temizlenmesi, tesisatın bakım ve işletilmesi ve benzeri nitelikteki hizmetlerin üçüncü şahıslara ihale yoluyla gördürülmesi mümkündür." denilmektedir.

Sakatların devlet memurluğuna alınmaları 657 sayılı kanunun 53 üncü maddesinde "Sakatların Devlet memurluğuna alınma şartları ile hangi işlerde çalıştırılacakları, Maliye, Sağlık, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlıkları ile Devlet Personel Başkanlığınca müştereken hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir.
Kurum ve kuruluşlar bu Kanuna göre çalıştırdıkları personele ait kadrolarda % 3 oranında özürlü çalıştırmak zorundadır. % 3 ün hesaplanmasında ilgili kurum veya kuruluşun (taşra teşkilatı dahil) toplam dolu kadro sayısı dikkate alınır.
Kurum ve kuruluşlar, çalıştırdıkları ve işten ayrılan özürlü personel sayısını üç ayda bir Devlet Personel Başkanlığına bildirmekle yükümlüdür. Bu Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşlarda, ikinci fıkrada tespit edilen oranda özürlü personel çalıştırma yükümlülüğünün yerine getirilmesinin takip ve denetiminden Devlet Personel Başkanlığı sorumludur." yer alan hüküm ile düzenlenmiştir.

Anılan hüküm uyarınca 20.08.2004 tarih ve 2004/7754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kararlaştırılan Özürlülerin Devlet Memurluğuna Alınma Şartları ile Yapılacak Yarışma Sınavları Hakkında Yönetmelik 16.09.2004 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Anılan Yönetmeliğin 25 inci maddesinde "Belirli bir mesleği olan özürlülerin meslekleri ile ilgili işlerde çalıştırılmaları esastır.
Belirli bir mesleği olmayan veya mesleğine uygun kadro bulunmayan özürlüler, özür durumlarına göre, yapabilecekleri hizmetlere ait mevcut kadrolarda çalıştırılır. Özürlüler, özürlülüklerini arttırıcı veya ek özür getirici işlerde çalıştırılamazlar." denilmektedir.

Ancak, devlet memuriyetine belirtilen mevzuat uyarınca özürlü personel olarak girmiş olmanız halinde bu işin özrünüzü artırdığı yönünde bir sağlık raporu almanız halinde "Özürlüler, özürlülüklerini arttırıcı veya ek özür getirici işlerde çalıştırılamazlar." hükmü uyarınca bu işte çalıştırılmazsınız.

Diğer taraftan, bütün Devlet memurları yapıkları işin sağlıkları zarar verdiğini Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yönetmeliği ve Memurların Hastalık Raporlarını Verecek Hekim Ve Sağlık Kurulları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyularak alınmış sağlık raporu ile belgelendirmesi halinde işinin değiştirilmesi gerekir.

Yukarıda yer verilen mevzuat ve açıklamalar çerçevesinde ve yazınızdan 657 sayılı Kanunun 53 üncü maddesi hükmü uyarınca ayrılan özürlü hizmetli kadrosuna için açılan sınava müracaat ettiğiniz ve sınavı kazanmak suretiyle göreve başladığınız anlaşılmaktadır.

Amaç ayrılan özürlü kadro hizmetini yürütecek kişilerin sınava müracaatı ve göreve alınmasıdır. Hizmetli görevini yürütemeyecek olan özürlünün bu göreve talip olmaması asıldır.
Bununla birlikte, görevde yükselme genel hükümlerine uymak suretiyle alacağı sağlık kurulu kararını göz önünde bulundurarak kendi hizmet sınıfı içinde görevinizin değiştirilmesi idarenin takdirinde olduğu gibi görevde yükselme eğitim ve sınavına girmek suretiyle de görevinin değiştirilmesi mümkün bulunmaktadır.