1994'ten itibaren 4700 gün primi olan ve 2011'de ilk defa memur olan kişi ne zaman emekli olur?

Memur olarak görev yapmakta olanların emeklilik hizmet ve yaş şartlarını, sitemizde zaman zaman yer vermekteyiz. Ve bu konularda gelen sorular üzerine vermeye devam edeceğiz.

Devlet memurlarının emeklilik hizmet ve yaş koşulları nelerdir? Bu hususu kısaca hatırlatmakta fayda olacaktır.

Devlet memurlarının göreve girdikleri tarihler itibariyle hizmet ve yaş koşulları değişmektedir. Bu haller nelerdir?

1- 08,09,1999 tarihinden önce sigortalı, bağ-kurlu hizmetleri ile birlikte veya yalnızca devlet memuru olarak (yedek subaylık, vekil öğretmenlik gibi hizmetler dahil) görevde bulunanların hizmet ve yaş koşulları;

- Kadın ise 20 hizmet yılını ve 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun geçici 205 inci maddesine göre 23,5,2002 (15,6,2002) tarihindeki toplam hizmet süresi esas alınarak hesaplanacak olan yaş grubunu tamamlaması gerekmektedir.

- Erkek ise 25 hizmet yılını ve 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun geçici 205 inci maddesine göre 23,5,2002 (15,6,2002) tarihindeki toplam hizmet süresi esas alınarak hesaplanacak olan yaş grubunu tamamlaması gerekmektedir.

2- 08,09,1999 tarihinden önce sigortalı, bağ-kurlu hizmetleri olmakla birlikte bu tarihten önce hiç devlet memurluğu hizmeti (yedek subaylık, vekil öğretmenlik gibi hizmetler dahil) olmayan, ancak 8,9,1999 tarihinden sonra devlet memuru olarak görevde bulunanların hizmet ve yaş koşulları;

Bu durumda olanların hizmet ve yaş koşulları da 1 inci sırada belirtilen koşullarla aynı olmaktadır.

- Kadın ise 20 hizmet yılını ve 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun geçici 205 inci maddesine göre 23,5,2002 (15,6,2002) tarihindeki toplam hizmet süresi esas alınarak hesaplanacak olan yaş grubunu tamamlaması gerekmektedir.

- Erkek ise 25 hizmet yılını ve 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun geçici 205 inci maddesine göre 23,5,2002 (15,6,2002) tarihindeki toplam hizmet süresi esas alınarak hesaplanacak olan yaş grubunu tamamlaması gerekmektedir.

3- 8,9,1999 tarihinden önce hiçbir şekilde, ne sigortalı, ne bağ-kurlu, ne de devlet memurluğu hizmetleri (yedek subaylık, vekil öğretmenlik gibi hizmetler dahil) olmayan, ancak bu tarihten sonra ilk defa devlet memuru olarak (yedek subaylık, vekil öğretmenlik gibi hizmetler dahil) görevde bulunanların hizmet ve yaş koşulları;

- Kadın ise 25 hizmet yılını ve 58 yaşını doldurması gerekmektedir.

- Erkek ise 25 hizmet yılını ve 60 yaşını doldurması gerekmektedir.

Bu durumda olanların hizmet yıl şartı aynı olmakta, yaş şartı ise farklı olmaktadır.

Not; 1, 2 ve 3, maddelerde şartları belirtilen devlet memurları, emekli olacakları zaman aylık ve ikramiye tutarlarının hesaplanmasında 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre yapılacaktır.

4- 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre hizmet ve yaş koşulları;

A) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu öncesinde hiçbir statüde hizmetleri olmayan ve ilk defa 5510 sayılı Kanuna tabi devlet memuru olarak göreve başlayanların hizmet ve yaş koşulları;

Bu durumda olanlar hizmet ve yaş açısından 5510 sayılı Kanunun 28 inci maddesine tabi olacaklardır. 9000 günü doldurmaları gerekmektedir. Ayrıca kademeli olarak yaş grupları bulunmaktadır. Aylık yönünden 5510 sayılı Kanunun 29 uncu maddesi esas alınacaktır.

Yaşlılık sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları

MADDE 28- Yaşlılık sigortasından sigortalıya sağlanan haklar şunlardır:

a) Yaşlılık aylığı bağlanması.

b) Toptan ödeme yapılması.

(Değişik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/16 md.) İlk defa bu Kanuna göre sigortalı sayılanlara;

a) Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olmaları ve en az 9000 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartıyla yaşlılık aylığı bağlanır. Ancak, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için prim gün sayısı şartı 7200 gün olarak uygulanır.

b) (a) bendinde belirtilen yaş şartı;

1) 1/1/2036 ilâ 31/12/2037 tarihleri arasında kadın için 59, erkek için 61,

2) 1/1/2038 ilâ 31/12/2039 tarihleri arasında kadın için 60, erkek için 62,

3) 1/1/2040 ilâ 31/12/2041 tarihleri arasında kadın için 61, erkek için 63,

4) 1/1/2042 ilâ 31/12/2043 tarihleri arasında kadın için 62, erkek için 64,

5) 1/1/2044 ilâ 31/12/2045 tarihleri arasında kadın için 63, erkek için 65,

6) 1/1/2046 ilâ 31/12/2047 tarihleri arasında kadın için 64, erkek için 65,

7) 1/1/2048 tarihinden itibaren ise kadın ve erkek için 65,

olarak uygulanır. Ancak yaş hadlerinin uygulanmasında (a) bendinde belirtilen prim gün sayısı şartının doldurulduğu tarihte geçerli olan yaş hadleri esas alınır.

Sigortalılar, ikinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde yer alan yaş hadlerine 65 yaşını geçmemek üzere üç yıl eklenmek ve adlarına en az 5400 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla da yaşlılık aylığından yararlanabilirler.

Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce 25 inci maddenin ikinci fıkrasına göre malûl sayılmayı gerektirecek derecede hastalık veya özürü bulunan ve bu nedenle malûllük aylığından yararlanamayan sigortalılara, en az onbeş yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaşlılık aylığı bağlanır.

Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;

a) % 50 ilâ % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,

b) % 40 ilâ % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün,

malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla ikinci fıkranın (a) bendindeki yaş şartları aranmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanırlar. Bunlar 94 üncü madde hükümlerine göre kontrol muayenesine tâbi tutulabilirler.

Bakanlıkça tespit edilen maden işyerlerinin yeraltı işlerinde sürekli veya münavebeli olarak en az 20 yıldan beri çalışan sigortalılar için ikinci fıkrada belirtilen yaş şartı 55 olarak uygulanır.

55 yaşını dolduran ve erken yaşlanmış olduğu tespit edilen sigortalılar, yaş dışındaki diğer şartları taşımaları halinde yaşlılık aylığından yararlanırlar. (1)

(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/16 md.) Emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl çocuğu bulunanların, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenir ve eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilir.

(Değişik sekizinci fıkra: 17/4/2008-5754/16 md.) Yukarıdaki fıkralarda belirtilen yaşlılık aylıklarından yararlanabilmek için, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalının çalıştığı işten ayrıldıktan, (b) bendinde belirtilen sigortalının sigortalılığa esas faaliyete son verip vermeyeceğini beyan ettikten sonra yazılı istekte bulunmaları, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen sigortalıların ise istekleri üzerine yetkili makamdan emekliye sevk onayı alındıktan sonra ilişiklerinin kesilmesi şarttır.

4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sigortalılara yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için ayrıca, yazılı talepte bulunduğu tarih itibarıyla genel sağlık sigortası primi dahil kendi sigortalılığı nedeniyle prim ve prime ilişkin her türlü borcunun olmaması zorunludur. (1)

Bu maddenin uygulamasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

ÖRNEK YAŞ DURUMLARI:

- 2.10.2012 tarihinde göreve başlayan 1.1.1987 doğumlu erkek memur, 9000 günü 12.3.2037 tarihinde tamamlamakta olacağından, kişi 5510 sayılı Kanunun 28. maddesindeki kademeli geçiş grubunda sayılan 61 yaşını dolduracağı tarihte yaşlılık aylığı bağlanabilecektir

- 12.3.2016 tarihinde göreve başlayan 1.1.1987 doğumlu erkek mühendis, 9000 günü 12.3.2041 tarihinde tamamlamakta olacağından, kişi 5510 sayılı Kanunun 28. maddesindeki kademeli geçiş grubunda sayılan 63 yaşını dolduracağı tarihte yaşlılık aylığı bağlanabilecektir.

B) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu öncesinde devlet memuru olarak (yedek subaylık, vekil öğretmenlik dahil) hizmeti olmayan, ancak sigortalı, bağ-kurlu hizmetleri olanların hizmet ve yaş koşulları;

Bu durumda olanların hizmet ve yaş hesabının ne şekilde yapılması gerektiği hususu 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Geçici Madde 2”de belirtilmiştir.

Geçici Madde 2”de ifadesini bulan kanun metni; “Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce sigortalı veya iştirakçi olup, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra aylık talebinde bulunanlardan, farklı sosyal güvenlik kurumlarına ya da bu Kanunda belirtilen sigortalılık hallerinden birden fazlasına tabi olanlara aylık bağlanmasına esas alınacak kanun, bu Kanunla mülga 2829 sayılı Kanun hükümlerine göre tespit olunur ve bunlar hakkında, bu Kanunun geçici maddelerindeki hükümler uygulanır. Ancak, bunlardan bu Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamına girmeyenlere 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanmaz. Bu Kanunla mülga 2829 sayılı Kanuna göre 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanması gerekenlerden, bu Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamına girmeyenler için, bu maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri esas alınır. (a) bendi hükümlerinin uygulamasına esas alınacak kanun, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında geçen süreler hariç, bu Kanunla mülga 2829 sayılı Kanun hükümlerine göre belirlenir. Bu Kanuna tabi hizmetlerle 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi sandıklarda geçen hizmetlerin birleştirilmesinde de bu fıkra hükümleri esas alınmak suretiyle bu Kanunla mülga 2829 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.”

Kanun metninin ifade ettiği hususları aşağıdaki şekilde değerlendirmekteyiz.

- 5510 sayılı Kanuna tabi olarak ilk defa devlet memuru olarak göreve başlayanların, 2008 yılı öncesi sigortalı, bağ-kurlu olarak hizmetlerinin geçtiği tarihe bakılması gerekmektedir. Bu şekilde değerlendirdiğimizde;

a) 1999 öncesi sigortalı veya bağ-kurlu hizmeti olanlarda, hizmet ve yaş olarak 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu Geçici Madde 205 dikkate alınması gerekecektir. Bu halde, kadın ise 20, erkek ise 25 hizmet yılını ve Geçici Madde 205 de durumlarına uygun yaş şartını doldurmaları gerekecektir.

b) 1999 öncesi sigortalı veya bağ-kurlu hizmeti olmayanlardan, 1999 tarihi ile 5510 sayılı Kanun arasında sigortalı veya bağ-kurlu hizmeti olanlarda, yine 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu uygulanacaktır. Ancak, bu durumda olanlar hakkında 5434 sayılı Kanunun geçici madde 205 esas alınmayacak, 5434 sayılı Kanunun 39. maddesi esas alınacaktır. Bu halde kadın ve erkek devlet memurlarının 25 hizmet yıllarını ve kadın devlet memurlarının 58, erkek devlet memurlarının ise 60 yaşlarını doldurmaları gerekecektir.

Her iki halde olanlar hakkında aylık ve ikramiye hesaplanmasında 5510 sayılı Kanunun yaşlılık aylığı hükümleri dikkate alınacaktır. Emekli ikramiyesi açısından eski memur, yeni memur arasında hiç bir şekilde hesaplama ve tutar açısından farklılık olmayacaktır.

NOT; Dikkat edilmesi gereken husus, yukarıda 4 üncü maddenin (B) bendinde yapılan açıklamalar Geçici Madde 2 ye gore 2829 sayılı Kanun dikkate alındığında 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanması gerekenlere yönelik açıklamalardır.

SONUÇ;

Yapmış olduğumuz değerlendirmelerimize göre sizin durumunuzun aşağıda belirtilen koşullara tabi olacağını söyleyebiliriz.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu öncesi hiçbir şekilde devlet memurluğu (yedek subaylık, vekil öğretmenlik gibi hizmetler dahil) hizmetlerinizin olmadığını değerlendirdiğimizde; 5510 sayılı Kanunun Geçici 2 nci maddesine tabi olmaktasınız.

Hesaplamamız 2011 Eylül ayı öncesi 4701 gün sigortalı hizmetinizin olmasına göre yapılmıştır. 2011 Eylül ayı sonrası da 9000 günü doldurmanız için gereken hizmet süresi 4299 gün (11 yıl 11 ay 9 gün) olacaktır.

Eylül 2011 tarihine göre de 9000 gününüzü Ağustos 2023 de dolduracağınız anlaşılıyor.

Buna göre de; emeklilik yaş grubunuz 60 yaşınızı dolduracağınız tarih olacaktır. Bu tarihte doğum yılınıza göre 2036 yılının hangi ay ve günü ise bu tarih olacağını söyleyebiliriz.