15 yılını dolduran sözleşmeli subayların emeklilik sorunu

Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapan Sözleşmeli Subay ve Astsubayların sosyal güvenlikleri ne şekilde sağlanmaktadır.

Bu konuyu, sorunuzu da cevaplayacak şekilde izah etmekteyiz.

Sözleşmeli Subay ve Astsubayların Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapmaları 2001 yılında çıkan 4678 sayılı Türk Silahlı Kuvvetlerinde İstihdam Edilecek Sözleşmeli Subay ve Astsubaylar Hakkında Kanun ile sağlanmıştır. Kanun 21 Haziran 2001 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmış, daha sonra bazı maddelerinde değişiklikler yapılmıştır.

Statüleri;

Yapmış oldukları ön sözleşme, daha sonra da kesin sözleşme sonucunda göreve başlamaktadırlar. Bu durumda olanlardan 2008 yılı Ekim ayı başından önce göreve başlayanlar 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununa bağlı olmaktadırlar.

Sözleşmeli Subay ve Sözleşmeli Astsubayların göreve başlamadaki yaşları;

Sözleşmeli subay kaynaklarını; en az dört yıllık fakülte veya yüksekokulları bitirenlerden düzeltilmemiş nüfus kaydına göre müracaat yapılan yılın ocak ayının ilk günü itibarıyla yirmiyedi yaşını, lisansüstü eğitimini tamamlamış olanlardan otuziki yaşını bitirmemiş olanlar,

Sözleşmeli astsubay kaynaklarını; Genelkurmay Başkanlığınca tespit edilecek bölüm veya branşlarda fakülte, yüksekokul veya meslek yüksekokullarını bitirenlerden düzeltilmemiş nüfus kaydına göre müracaat yapılan yılın ocak ayının ilk günü itibarıyla dört yıl veya daha fazla süreli yükseköğrenimi bitirenler için yirmiyedi yaşını, dört yıldan daha az süreli yükseköğrenimi bitirenler için yirmidört yaşını bitirmemiş olanlardan ve aynı şartları haiz uzman erbaşlardan, Yönetmelikte belirtilen diğer şartları haiz bulunanlar.

Sözleşme süreleri;

Sözleşmeli subayların ve sözleşmeli astsubayların sözleşme süreleri üç yıldan az, dokuz yıldan fazla olmamaktadır. Sözleşme yapılacak son rütbeye kadar devam etmektedir. Bu durum subaylarda yüzbaşı rütbesine kadar, astsubaylarda astsubay kıdemli üstçavuş rütbesine kadar devam etmektedir.

Sözleşme yapılacak rütbeler;

Sözleşmeli subay olarak teğmen, üsteğmen ve son olarak yüzbaşı rütbesi,

Sözleşmeli astsubay olarak astsubay çavuş, astsubay kıdemli çavuş, astsubay üstçavuş ve son olarak astsubay kıdemli üstçavuş rütbesi,

Muvazzaflığa geçme ve zorunlu görev yapma süreleri;

Sözleşmeli subaylar ve sözleşmeli astsubaylar bu konuyla ilgili yönetmelikte belirtilen şartları taşımaları durumunda ve isterlerse muvazzaf subaylığa veya astsubaylığa geçirilebilmektedirler. Muvazzaf subaylığa ve astsubaylığa geçirilenler; subay veya astsubay nasbedildikleri tarihten başlamak üzere on yıl hizmet etmedikçe istifa edememektedirler. Zorunlu hizmet süresi 15 yıl iken 6353 sayılı Kanunla bu zorunlu süre 10 yıla çekilmiştir.

Emeklilik hakkını kazananlar;

Sözleşmeli subay ve astsubaylardan emeklilik hakkını kazananlar ile muvazzaf subay veya astsubaylığa geçirilenlere tazminat ödemesi yapılmamakta, bunlar hakkında 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanmaktadır. Ancak, emeklilik hakkını kazanmadan Türk Silâhlı Kuvvetlerinden ayrılma durumlarında başka sosyal güvenlik kurumlarına tâbi olarak geçen hizmetleri, 24.5.1983 tarihli ve 2829 sayılı Kanun hükümlerine göre birleştirilmektedir.

Emekli maaşı bağlanması için gerekli hizmet sürelerini tamamlayanlara 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu esaslarına göre ikramiye verilmekte ve aylık bağlanmaktadır.

Rütbe yaş haddini dolduranlar;

Sözleşmeli subaylardan ve sözleşmeli astsubaylardan rütbe yaş haddini dolduranlar hakkında 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanmaktadır. Bu şunu ifade etmektedir.

- Rütbe yaş hadleri itibariyle hizmetleri emekli aylığı bağlanmasına yetiyor ise emekli aylığı bağlanır,

- Hizmet süresi yetmiyor ise aylık bağlanmaz,

- Rütbe yaş hadlerini doldurduktan sonra ayrılanlar veya 10 yıl zorunlu hizmetten sonra TSK.dan ayrılanlar bu sürelerini sigortalı veya bağ-kur lu çalışmaları durumunda hizmet birleştirme yolunu seçerek değerlendirebilirler.

- Hizmet birleştirme durumunda SSK.lı veya Bağ-Kur lu olarak çalışmaları 3 yıl 6 aydan fazla olması durumunda sosyal güvenlik statüleri SSK.lı veya Bağ-Kurlu olarak işlem görmesi gerekeceğinden, aylık bağlanması işlemlerinde de işçi statüsünde veya esnaf statüsünde dikkate alınan Kanun hükümleri uygulanacaktır.

Sorun;

Buradaki sorun, geçmişte Uzman Erbaşlıkta olan sorunla aynı olduğu görülmektedir. Uzman erbaşların sözleşmelerinde 45 yaş esas alınmakta, bu yaşta sözleşmeleri sona ermektedir. 45 yaşında sözleşme sona erdiğinde hizmet + yaş = Emeklilik aylığı hakkını kazanmaları mümkün olmadığından, 2010 yılında 6000 sayılı Kanunla bu sorunları giderilmiş, sözleşme bitiminde Sivil memur olarak emeklilik koşullarını tamamlama süresine kadar Devlet memuru olarak görev yapmaları sağlanmıştır.

Aynı sorun; sözleşmeli subay ve sözleşmeli astsubaylarda da ortaya çıkacak gibi görünmektedir.

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre 8,9,1999 tarihinden önce hiçbir surette çalışması bulunmayan kişilerin emeklilik hak ediş şartları; Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını ve 25 yıl hizmet sürelerini tamamlamaları şeklindedir.

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu Madde 40 da TSK. subay ve astsubayların rütbe yaş hadleri belirlenmiştir.

Teğmen ve Üsteğmenler 41

Yüzbaşı, 46

Astsubay Çavuşlar 43

Astsubay üstçavuşlar 46

Astsubay başçavuşlar 49

Astsubay Kıdemli başçavular 55

Rütbelerinin yaş hadlerine göre sözleşmelerinin bitiminde hizmet + yaş = Emeklilik aylığı şartını kazananlarda herhangi bir sorun ortaya çıkmayacaktır.

Ancak, hizmet + yaş = Emeklilik şartını kazanamayanlar için bir sorun olarak ortaya çıkacaktır. Bunun için, rütbelerinin yaş hadlerine göre sözleşmeleri sona ermiş olan ve emeklilik kazanımları olmayanların emekli aylığı bağlanmasına yetecek şekilde yine Milli Savunma Bakanlığı, MSB ANT Başkanlığı ve Türk Silahlı Kuvvetleri (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı dahil) kadrolarında Devlet Memuru olarak görev yapmalarını sağlayacak bir Kanunun yapılmasının uygun olacağını değerlendirmekteyiz.