Kadroya geçen sözleşmelinin emeklilik kesenek işlemleri

SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNUNUN YÜRÜRLÜK TARİHİ OLAN 2008 YILI EKİM AYI BAŞINDAN SONRA İLK DEFA DEVLET MEMURLUĞU GÖREVİNE BAŞLAYANLARDAN, 2008 YILI EKİM AYI BAŞINDAN ÖNCE VEYA SONRA GEÇEN SİGORTALI VEYA BAĞ-KUR LU SÜRELERİ İNTİBAKLARINDA DEĞERLENDİRİLİR Mİ?

EMEKLİ KESENEĞİNE ESAS AYLIK, KAZANILMIŞ HAK AYLIĞI NEDİR? EMEKLİ AYLIĞINDA VE EMEKLİ İKRAMİYESİNDEKİ ETKİSİ NEDİR? 2008 YILI EKİM AYINDAN SONRA İLK DEFA DEVLET MEMURU OLANLARIN 2008 YILI ÖNCESİ SSK.LI VEYA BAĞ-KURLU SÜRELERİ EMEKLİ KESENEĞİNE ESAS AYLIKLARINDA VEYA KAZANILMIŞ HAK AYLIKLARINDA DİKKATE ALINIR MI? KONULARININ ANLAŞILAMADIĞINI GÖZLEMLEDİĞİMİZDEN, BU KONULARA AÇIKLIK GETİRMEK AMACIYLA DEĞERLENDİRMELERİMİZİ AŞAĞIDAKİ AÇIKLANDIĞI ŞEKİLDE YAPMAKTAYIZ.

A) Konunun anlaşılması bakımından, intibak işlemlerine ait kanun metinlerinde geçen emekli keseneğine esas aylık-kazanılmış hak aylığı neyi ifade etmektedir.

Anlamı, bağlantılı olarak sigortalı, bağ-kur’lu ve-veya devlet memurluğu hizmetlerinin toplamının genel olarak intibak işlemine tabi tutulmasıdır. Tamamının intibak işlemine tabi tutulması Emekli Keseneğine Esas aylık, bazı hizmet sürelerinin (bu hizmet süreleri ve değerlendirilmesi şartları aşağıda açıklanmaktadır) intibak işlemine tabi tutulması da Kazanılmış Hak Aylığı olarak ifade edilmektedir.

Kısa açıklamamıza göre;

1- Kazanılmış Hak Aylığı: 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun intibak işlemlerine ait 36 ncı maddesi, geçici maddeleri, ek geçici maddeleri, 43 üncü maddesi, ayrıca 657 sayılı Kanuna ekli ek gösterge cetvelleri, kendi özel kanunları gereğince tespit edilen ek gösterge rakamları.

Kazanılmış Hak Aylığı, emeklilik aylık ve ikramiye tutarları bulunurken, unvana bağlı ek gösterge rakamının dikkate alınmasını sağlayan intibak işlemidir.

2- Emekli Keseneğine Esas Aylık: 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun ek 18 inci maddesi.

Emekli Keseneğine Esas aylık, emeklilik aylık ve ikramiye tutarları bulunurken, unvana bağlı ek gösterge rakamının dikkate alınmasını sağlayan intibak işlemi olmayıp, sigortalı hizmetlerden kazanılmış hak aylık hizmetinde değerlenmeyecek olan sürenin intibak işlemine tabi tutulup bulunan derece ve kademedir.

Kazanılmış Hak Aylık işleminde esas alınan sigortalı hizmet süreleri, hangi şartlar dahilinde olmaktadır.

Kamuda sigortalı olarak görev yapanlardan devlet memurluğuna geçenlerin bu sigortalılık süreleri kazanılmış hak aylıklarında esas alınmaktadır.

Özel sektörde sigortalı geçen süreler ile Bağ-Kur da geçen süreler meslekleri ile ilgili olması şartıyla bu sürelerin belirli kısmı Kazanılmış Hak Aylığında dikkate alınmakta, tamamı ise emekli keseneğine esas aylıklarında dikkate alınmaktadır.

Kazanılmış Hak Aylıklarında değerlendirilmesi şartları aşağıda izah edilmektedir.

Kamu, kurum ve kuruluşlarında geçen, diğer açık ifade ile 657 sayılı Kanunun 87 inci maddesi,

“Madde 87 – (Değişik: 30/5/1974 - KHK/12; değiştirilerek kabul: 15/5/1975 - 1897/1 md.)

Memurlara;

a) Bu Kanuna tabi kurumlarda,

b) Sermayesinin tamamı Devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan iktisadi kurumlar ile sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait bankalarda,

c) Özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlarda,

ç) Yukarıdaki bentlerde yazılı idare, kuruluş ve bankalar tarafından sermayelerinin yarısından fazlasına katılmak suretiyle kurulan kuruluşlarla bunların aynı oranda katılmaları ile vücut bulan kurumlarda,

İkinci görev verilemez; bu kurumlardan her ne ad ile olursa olsun para ödenemez ve yarar sağlanamaz.

Ancak, bu Kanunun memurlara ikinci görev verilmesini öngören hükümleri ile hakem, tasfiye memuru ve bilirkişilere takdir olunan İl Genel Meclisi ve İl Daimi Encümeni başkanları, özel kanunlarla kurulan ve asli görevlerinin devamı niteliğinde olmayan çeşitli kurul, komisyon,heyet ve jüri çalışmalarına, Üniversiteler, Akademiler, Türkiye ve Orta - Doğu Amme İdaresi Enstitüsü ve Özel Kanunlarla kurulan araştırma kurumları tarafından idareyle ilgili olarak yapılan inceleme ve araştırma çalışmalarına katılanlar için özel kanunlarınca gösterilen veya bu kanunlara dayanılarak tespit edilen ücretlerin ödenmesine ilişkin hükümler saklıdır.”

Bu yerlerde geçen sigortalı sürelerin kazanılmış hak aylığında değerlendirilmesi aşağıda belirtilen şekillerde olmuştur.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ek geçici madde 2;

1,3,1970 tarihi ile 30,11,1970 ve 30,11,1970 ile 1,3,1975 tarihine kadar göreve alınanların bu tarihlerden önce kamuda geçen sigortalı süreleri kazanılmış hak aylıklarında değerlendirilmektedir.

- 18 yaşın bitirilmesinden sonra, 87 nci maddede belirtilen kurumlarda geçen başarılı hizmet süreleri değerlendirilir.

-Özel kanunlarındaki ve 657 sayılı Kanundaki hükme dayanılarak kazai rüşt kararı alınmak suretiyle veya mecburi hizmetin ifası nedeniyle öğrenimleri ile ilgili görevlere atananların, 18 yaşını bitirilmesinden önce bu görevlerde,

- Teknik hizmetler sınıfı, sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfında bulunanlar ile bu sınıflara girecek nitelikte olanların yurt içinde veya yurt dışında 87 nci madde kapsamına girmeyen yerlerde, (12 yılı geçmemek üzere, meslekleri ile ilgili hizmetlerin 3/4'ü),

- Özel okullarda (Dershaneler dahil) yöneticilik ve öğretmenlik yapanlardan Milli Eğitim Bakanlığı emrinde görev kabul etmiş olanların, özel öğretim kurumlarında (12 yılı geçmemek üzere bu hizmetlerin 2/3'ü),

- Serbest avukatlıkta, (12 yılı geçmemek üzere bu sürenin 3/4'ü),

- Basın kartları yönetmeliğine göre, basın kartına sahip olmak suretiyle gazetecilik yaparak memurluğa girenlerin; meslekleriyle ilgili görevlerde istihdam edilmeleri şartıyle; fiilen gazetecilik yaparak geçirdikleri sürenin 2/3'ü,

- Vekil imam olup da sonradan din hizmetleri sınıfında asli kadrolara geçmiş olanların vekillikte geçen hizmetlerinin tamamı,

- Yabancı memleketlerde öğretmen olarak Türk kültürüne hizmet edenlerden Türk vatandaşlığına geçmiş ve Devlet memuru olmuş olanların, yurt dışında öğretmenlikte geçen hizmetlerinin, (12 yılı geçmemek üzere 2/3'ü),

- Emekliliğe tabi olmaksızın doktora öğrenimi yapanların yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora öğrenim sürelerinin 3 yılı,

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Madde 36 ( C ) fıkrası hükümleri;

1 - Teknik hizmetler sınıfına girenlerden memurluğa girmeden önce yurt içinde veya yurt dışında mesleklerini serbest olarak veya resmi veya özel müesseselerde ifa edenlerle memuriyetten ayrıldıktan sonra bu işlerde çalışarak yeniden memuriyete girmek isteyenlerin teknik hizmetlerde geçen süresinden bu kanun ve bu kanunun 87 nci maddesinde sözü edilen kurumlarda geçen sürenin tamamı ve geri kalan sürenin 3/4 ü toplamı memuriyette geçmiş sayılarak bu süreler her yılı bir kademe ilerlemesi ve her üç yıl için bir derece yükselmesi verilmek suretiyle değerlendirilir.

2 – Sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfına girenlerden memurluğa girmeden önce yurt içinde veya yurt dışında mesleklerini serbest olarak veya resmi veya özel kurumlarda yapanlarla, memurluktan ayrıldıktan sonra bu işlerde çalışarak yeniden memurluğa girmek isteyenlerin sağlık hizmetlerinde geçen süresinden, bu kanun ve bu kanunun 87 nci maddesinde sözü edilen kurumlarda geçen süreleri ile 196 ncı maddede belirtilen şekilde tespit edilecek mahrumiyet bölgelerinde en az 3 yıl çalışanların veya çalışacak olanların sürelerinin tamamı ve geri kalan sürelerinin 3/4 ü toplamı memurlukta geçmiş sayılarak bu sürelerin her yılı için bir kademe ilerlemesi ve her üç yılı için bir derece yükselmesi verilmek suretiyle değerlendirilir.

3 – Avukatlık hizmetleri sınıfına girenlerin memuriyete girmeden önce veya memurluktan ayrılarak serbest avukatlıkla geçirdikleri sürelerin 3/4 ü memuriyette geçmiş sayılarak, bu sürelerin her yılı bir kademe ilerlemesine ve her üç yılı bir derece yükselmesine esas olacak şekilde değerlendirilir.

4 – Basın Kartları Yönetmeliğine göre, basın kartına sahip olmak suretiyle gazetecilik yaparak memurluğa girenlerin; meslekleriyle ilgili görevlerde istihdam edilmeleri şartiyle, fiilen gazetecilik yaparak geçirdikleri sürenin 3/4 ü fiilen memuriyette geçmiş sayılarak, bu sürenin her yılı bir kademe ilerlemesi ve her üç yılı bir derece yükselmesi verilmek suretiyle değerlendirilir.

5 – Özel okullarda öğretmenlik veya yöneticilik yaptıktan sonra Milli Eğitim Bakanlığı emrinde memuriyet kabul edenlerin özel okullarda geçen hizmet sürelerinin 2/3 ünün her yılı bir kademe ilerlemesine ve her üç yılı bir derece yükselmesine esas olacak şekilde değerlendirilir.

1,2,3,4 ve 5 olarak belirtilenlerden, değerlendirilecek hizmet süresinden sadece özel sektörde geçen süre 12 yılı geçemez.

6 – 657 sayılı Kanunun 4 üncü ve 237 nci maddesinin (e) fıkrasına göre sözleşme ile istihdam edilenlerin, memuriyete geçirilmeleri halinde, sözleşmeli olarak geçirdikleri hizmet süreleri, her yıl için bir kademe ilerlemesi ve her üç yıl için bir derece yükselmesi verilmek suretiyle değerlendirilir.

7 – 2834 ve 2836 sayılı kanunlara göre kurulmuş olan Tarım Kredi ve Tarım Satış Kooperatiflerinde çalışanlardan sonradan memuriyete girenlerin bu kooperatiflerde geçen hizmetlerinin 12 yılı geçmemek üzere her yıl için bir kademe ilerlemesi ve her üç yılı için bir derece yükselmesi verilmek suretiyle değerlendirilir.

Sigortalı geçen sürelerin kazanılmış hak aylığında değerlendirilebilmesi şartları;

1- 657 sayılı Kanunun ek geçici 58 inci maddesi;

1,3,1975 tarihi ile 1,3,1982 tarihleri arasında kamuda sigortalı iken devlet memurluğuna geçenlerin,

26,6,1984 tarihinde kamuda sigortalı çalışanlar ile sözleşmeli çalışanların bu tarih ile 31,12,1984 tarihleri arasında devlet memurluğuna geçenlerin,

bu süreleri kazanılmış hak aylıklarında değerlendirilmektedir.

“Ek Geçici Madde 58 – Bu Kanuna tabi kurumlarda halen sürekli işçi statüsü ile çalışanlarla sözleşmeli personelden 1984 yılı sonuna kadar memurluğa geçmek için yazılı olarak başvuranlar,öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri tavanı aşmamak kaydı ile, bu Kanunun ek geçici 1,2 ve 3 üncü maddeleri hükümleri, 8/6/1984 tarih ve 217 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesinde sayılan kuruluşlarda 1/3/1979 tarihinde görevli olanlar için ayrıca 20/12/1979 tarih ve 2182 sayılı Kanun hükümleri de dikkate alınarak derece ve kademeleri tespit edilmek suretiyle sınav şartı aranmaksızın boş memur kadrolarına intibak ettirilebilirler.

87 nci maddede belirtilen kurumlarda işçi veya sözleşmeli olarak çalışmakta iken 1/3/1975-1/3/1982 tarihleri arasında memuriyete geçmiş olanların bu statülerde geçen hizmetleri ile memuriyette geçmiş olan hizmetleri kadro şartı aranmaksızın kazanılmış hak aylıklarının tespitinde birinci fıkra hükümlerine göre değerlendirilir.”

2- 2595 sayılı Kanunun Geçici 9 uncu maddesi;(657 sayılı Kanunda yer almaktadır)

01,03,1982 tarihinde kamuda sigortalı ve sözleşmeli olarak çalışanların bu tarihten itibaren 6 ay içinde devlet memurluğuna geçenlerin, bu süreleri kazanılmış hak aylıklarında değerlendirilmektedir.

“Geçici Madde 9 – Bu Kanuna tabi kurumlarda sürekli işçi statüsü ile çalışanlarla sözleşmeli personelden bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde memurluğa geçmek için yazılı olarak müracaat edenler, öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri tavanı aşmamak kaydı ile, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik Ek Geçici 1, 2 ve 3 üncü maddeleri hükümleri, 13/12/1960 tarih ve 160 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde sayılan kuruluşlarda 1/3/1979 tarihinde görevli olanlar için ayrıca 20/2/1979 tarih ve 2182 sayılı Kanun hükümleri de dikkate alınarak derece ve kademeleri tespit edilmek suretiyle mevcut veya yeniden alınacak memur kadrolarına intibak ettirilebilirler.”

3- 4046 sayılı Kanunun geçici 9 uncu maddesi;

Özelleştirme kanunu kapsamında sözleşmeli statüde çalışanlardan nakle tabi tutulmak suretiyle devlet memuru olanların bu sureleri kazanılmış hak aylıklarında değerlendirilmektedir.

“Geçici Madde 9 – Kamu İktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklarda sözleşmeli statüde çalışmakta iken bu Kanunun 22 nci maddesi uyarınca 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi kurumlara nakledilerek Devlet memuru statüsüne geçirilenlerin sözleşmeli statüde (kapsam dışı personel dahil) geçen hizmet süreleri; aynı Kanunun ek geçici 1, 2 ve 3 üncü maddelerine göre, 458 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri de dikkate alınmak suretiyle, öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri tavanı aşmamak kaydıyla kadro şartı aranmaksızın kazanılmış hak aylık, derece ve kademelerinin tespitinde değerlendirilir. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce özelleştirme kapsamına alınmış bulunan kuruluşlardan kamu kurum ve kuruluşlarına atanmış bulunan memur ve sözleşmeli personel hakkında da bu madde ile bu Kanunun 22 nci maddesinde fark olarak ödenmesi öngörülen tazminata ilişkin hükümler uygulanır.”

5- Kendi özel kanunlarında yer alan hükümler uyarınca, sigortalı geçen süreleri, örnek; spor toto, kalkınma bankası, 4 (B) sözleşmeli çalışırken devlet memurluğuna geçenler vb. gibi. Kazanılmış hak aylıklarında değerlendirilmektedir.

6- 233, 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler kapsamında sözleşmeli sigortalı olanların, 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı ile iştirakçi olarak ilgilenenlerin sigortalı süreleri kazanılmış hak aylıklarında değerlendirilmektedir.

Bu konuyla ilgili kısa genel değerlendirmemiz.; Devlet memurluğuna geçiş yapmış olan kişilerin kamuda geçen sigortalı sürelerinin değerlendirilmesi zaman zaman kanun ve kanun hükmünde kararnamelerle yapılmıştır. Ancak, devlet memurluğu nasıl kamuda geçen süreleri kapsıyor ise, kamuda geçen sigortalı süreler de yine bir kamu hizmeti olarak görülmelidir. Bu nedenle, yukarıda yer alan tarihler dışında devlet memuru olmuş kişilerin de kamuda geçen sigortalı sürelerinin kazanılmış hak aylığında değerlendirilmesi yönünde bir yasal düzenlemenin yapılması ve bu düzenlemenin süreklilik kazanan bir düzenleme olması gerektiği ve bunun da zaruri bir ihtiyaç olduğunu değerlendirmekteyiz.

B) EMEKLİ İKRAMİYESİ NEDİR, İNTİBAK İŞLEMLERİNİN BURADAKİ ÖNEMİ NEDİR?

Emeklilik ikramiyesi nedir ?

Emeklilik ikramiyesi devlet memurlarının çalışma hayatları sonunda, çalışırken kendilerinden ve devlet katkısı olarak alınan ve Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilen kesenek ve karşılıkların, hesaplama yapılarak bir anlamda çalışmalarının karşılığı ödüllendirme olarak verilmesi şeklinde değerlendirmemiz doğru olacaktır.

Emekli İkramiyesi;

1- 5510 sayılı Kanun öncesi devlet memuru olanlar hakkında uygulanacak olan mevzuat 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun 89 uncu maddesi olmakta ve emekli ikramiyesi hesaplanması ve tutarının özünü 5434 sayılı Kanunun 41, ek 70 ve 89 uncu maddeleri hükümleri oluşturmaktadır. Emeklilik ikramiyesi tutarı emekli aylığı bağlanmasında esas alınan brüt tutar üzerinden hesaplanmaktadır.

“5434 S.K. Madde 41 – (Değişik: 23/9/1983 - 2898/3 md.)

a) Emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylıklarının hesaplanmasında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43 üncü maddesinde yer alan gösterge tablosu ve personel kanunlarındaki ek göstergeler esas alınır.

b) Emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylıkları, (a) fıkrasına göre tespit edilen rakamların her yıl Bütçe Kanununda tespit edilen katsayı ile çarpılması sonunda bulunacak tutarın fiili ve itibari hizmet toplamı 25 yıl olanlara % 75'i, 25 yıldan az olanlara her tam yıl için % 1 eksiği, fazla olanlara da her tam yıl için % 1 fazlası üzerinden bağlanır.

Fiili ve itibari hizmet toplamındaki ay kesirleri tam ay sayılır.Yıl kesirlerinin her ayı için emekli aylığı bağlanmasına esas aylık tutarının % 1'inin 12'de biri emekli aylığına ayrıca eklenir.

Bağlanacak aylıkların toplamı, emekli ve adi malullük aylıklarında emekli aylığı bağlanmasına esas aylıklarının % 100'ünü geçmez. Vazife malullüğü aylıkları hakkında bu tahdit uygulanmaz.”

“5434 S.K.Ek Madde 70 – (Ek :6/1/1992-KHK- 476/1 md.;Değişik:13/6/1994 -KHK-546/3 md.)

Sandık iştirakçilerine ödenmekte olan ;

a) Memuriyet taban aylığı ve kıdem aylığı tutarları ile,

b) (Değişik: 6/7/1995 - KHK - 562/14 md.) Zam, tazminat ve ödenekler ile benzeri ödemeler toplamına karşılık gelmek üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi en Yüksek Devlet memuru aylığı (ek gösterge dahil) brüt tutarının;

– Ek göstergesi 8400 ve daha yüksek olanlarda % 240 ına,

– Ek göstergesi 7600 (dahil) -8400 (hariç) arasında olanlarda % 200 üne,

– Ek göstergesi 6400 (dahil) - 7600 (hariç) arasında olanlarda % 180 ine,

– Ek göstergesi 4800 (dahil) - 6400 (hariç) arasında olanlarda % 150 sine,

– Ek göstergesi 3600 (dahil) - 4800 (hariç) arasında olanlarda % 130 una,

– Ek göstergesi 2200 (dahil) - 3600 (hariç) arasında olanlarda % 70 ine,

– Diğerlerinde % 40 ına,

tekabül eden miktarı,

emeklilik keseneğine ve kurum karşılığına tabi tutulur.

(Değişik: 6/7/1995 - KHK - 562/14 md.) Birinci fıkradaki oranları, Maliye Bakanlığının teklifi üzerine ayrı ayrı veya birlikte üç katına kadar artırmaya, yukarıdaki ek gösterge gruplarını değiştirmeye ve personel kanunlarında yer alan ek göstergelerin artırılması halinde gruplardaki ek göstergeleri yeniden düzenlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Aylıklarını personel kanunlarına göre almayan Sandık iştirakçileri hakkında da,sınıfı,görev ve kadro unvanı, derecesi ve hizmet süresi esas alınarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi emsali gibi işlem yapılır.

Bu tutarlar,bu Kanunun 41 inci maddesinin (a) fıkrasına göre emekli,adi malullük, vazife malullüğü,dul ve yetim aylıklarının; ek 20 inci maddesine göre de emeklilik ikramiyelerinin hesaplanmasına dahil edilir.

2- 5510 sayılı Kanun sonrası göreve giren devlet memuru olanlar hakkında uygulanacak olan mevzuat hükmü ise 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun Ek Madde 82 hükmü olacaktır.

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun ek 82 nci maddesi;

1) 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlayanlardan;

a) 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre aylık bağlanan ve uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı çalışma sürelerinin tamamı 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında geçmiş olanlara,

b) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen sigortalılık hallerinin birden fazlasına tabi olarak çalışmış olmakla birlikte, anılan Kanun hükümlerine göre aylık bağlandığı sırada son defa uzun vadeli sigorta kolları açısından 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmakta olanlara,

c) 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre aylık bağlandığı sırada uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olunması gereken bir işte çalışmamakla birlikte, uzun vadeli sigorta kolları açısından son olarak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmış olanlara,

d) Yaşlılık toptan ödemesi yapılmış olup uzun vadeli sigorta kolları açısından son olarak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmış olanlara,

e) Uzun vadeli sigorta kolları açısından 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmakta iken ölenlerin ölüm aylığı bağlanan veya ölüm toptan ödemesi yapılan hak sahiplerine,

f) Ölüm tarihi itibariyle uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak çalışmamakla birlikte, uzun vadeli sigorta kolları açısından son olarak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmış olanların ölüm aylığı bağlanan veya ölüm toptan ödemesi yapılan hak sahiplerine,

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından, 5510 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (21) numaralı bendinde belirtilen kamu idarelerinde aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında geçen uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık süreleri esas alınarak emekli ikramiyesi; anılan Kanunun geçici 4 üncü maddesine göre aylığa veya toptan ödemeye hak kazanan sigortalıların emeklilik ikramiyesine ilişkin azami süre, hesap yöntemi, emekli ikramiyesinin hesabında kullanılan ödeme unsurları ile bu ödeme unsurlarına hak kazanma şartlarına ilişkin esas ve usûller, ödeme unsurlarının ikramiye hesabına esas alınan oran ve/veya miktarları dikkate alınarak ödenir. Ancak, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında geçen uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık süreleri esas alınarak emekli ikramiyesi ödenebilmesi için; iş kanunlarına tabi olarak çalışmış olanların iş sözleşmelerinin kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ermiş olması, sözleşmeli personel statüsünde çalışmış olanların ise hizmet sözleşmelerinin ilgili mevzuatına göre iş sonu tazminatı veya aynı mahiyette olmakla birlikte başka bir adla ödenen tazminata hak kazanılmasını gerektirecek şekilde sona ermiş olması şarttır. Ayrıca, bu kişilerin, her ne suretle olursa olsun evvelce iş sonu tazminatı veya bu mahiyette olmakla birlikte başka bir adla tazminat ödenen süreleri ile kıdem tazminatı ya da emekli ikramiyesi ödenmiş olan süreleri, emekli ikramiyesinin hesabında dikkate alınmaz.

,,,”

D) 5510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU ÖNCESİ VE SONRASI EMEKLİLİK AYLIK VE İKRAMİYE HESAPLAMALARI:

1- Emekli Aylığı:

a) 5510 sayılı Kanun öncesi devlet memurluğu hizmeti olanlar hakkında, 5510 sayılı Kanunun geçici madde 4’de yer alan hükümler uyarınca 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanarak;

Derece, kademe, gösterge, ek gösterge, taban aylığı, kıdem aylığı, tazminat oranları üzerinden memur maaş katsayısı esas alınarak hizmet yıllarıyla orantılı olarak hesaplamanın yapılmasına devam edilmesi gerekmektedir. 5510 sayılı Kanun öncesi için emekli keseneğine esas aylık-kazanılmış hak aylığı işlemi uygulanacaktır.

b) 5510 sayılı Kanundan sonra ilk defa devlet memurluğu hizmetine başlayanlar hakkında 5510 sayılı Kanun hükümleri esas alınacağından,

Derece, kademe, gösterge, ek gösterge, taban aylığı, kıdem aylığı, tazminat oranları, memur maaş katsayısı gibi unsurlar esas alınmayacak, toplam hizmetlerin prime esas kazanç toplamı üzerinden bir hesaplama yapılarak yaşlılık aylığı bağlanması gerekmektedir. Emekli aylığı yönünden emekli keseneğine esas aylık intibakı işlemi 5510 sayılı Kanun sonrası uygulanmayacaktır.

2- Emekli İkramiyesi;

a) 5510 sayılı Kanun öncesi devlet memurluğu hizmeti olanlar hakkında, 5510 sayılı Kanunun geçici madde 4’de yer alan hükümler uyarınca ve yürürlükte bulunan 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun 89 uncu maddesi esas alınacaktır.

Bu hükümler gereği; azami 30 hizmet yılı ile sınırlı olmak üzere hesaplanacak olan emeklilik ikramiyesi tutarının bulunmasında, derece, kademe, gösterge, ek gösterge, taban aylığı, kıdem aylığı, tazminat oranları ve memur maaş katsayısı gibi unsurlar esas alınacaktır. Bu şekilde hesaplanacak olan brüt tutarın 30 hizmet yılı ile çarpımı sonucu ortaya çıkan tutar azami emekli ikramiyesi tutarı olacaktır.

b) 5510 sayılı Kanun sonrası ilk defa devlet memurluğu hizmetine başlamış olanlar hakkında, 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun ek madde 82 hükmü esas alınacaktır.

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun ek 82 nci maddesinde yer alan kanun ibareleri;

1) 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlayanlardan;

…..

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından, 5510 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (21) numaralı bendinde belirtilen kamu idarelerinde aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında geçen uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık süreleri esas alınarak emekli ikramiyesi; anılan Kanunun geçici 4 üncü maddesine göre aylığa veya toptan ödemeye hak kazanan sigortalıların emeklilik ikramiyesine ilişkin azami süre, hesap yöntemi, emekli ikramiyesinin hesabında kullanılan ödeme unsurları ile bu ödeme unsurlarına hak kazanma şartlarına ilişkin esas ve usûller, ödeme unsurlarının ikramiye hesabına esas alınan oran ve/veya miktarları dikkate alınarak ödenir. Ancak, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında geçen uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık süreleri esas alınarak emekli ikramiyesi ödenebilmesi için; iş kanunlarına tabi olarak çalışmış olanların iş sözleşmelerinin kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ermiş olması, sözleşmeli personel statüsünde çalışmış olanların ise hizmet sözleşmelerinin ilgili mevzuatına göre iş sonu tazminatı veya aynı mahiyette olmakla birlikte başka bir adla ödenen tazminata hak kazanılmasını gerektirecek şekilde sona ermiş olması şarttır. Ayrıca, bu kişilerin, her ne suretle olursa olsun evvelce iş sonu tazminatı veya bu mahiyette olmakla birlikte başka bir adla tazminat ödenen süreleri ile kıdem tazminatı ya da emekli ikramiyesi ödenmiş olan süreleri, emekli ikramiyesinin hesabında dikkate alınmaz.

…”

Hükümlere bakıldığında (5434 sayılı Kanunun 89 uncu ve 5510 sayılı Kanunun ek 82 nci maddeleri), dikkat çeken husus;

- Emekli ikramiyesinin süresinin,

- Hesap yönteminin ,

- Hesap yönteminde kullanılan unsurların,

- Ödeme unsurlarına hak kazanma şartlarına ilişkin esas ve usullerin,

5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesine göre aylığa veya toptan ödemeye hak kazanan sigortalılar (yani 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanacak olan devlet memurları) hakkında uygulanacak olan hükümlerin uygulanması gerektiği yönünde yapılmış olan ifadelerdir.

Bu hükümden çıkan sonuç;

5510 sayılı Kanun sonrası ilk defa devlet memurluğu hizmetine girenlerin hizmetlerine karşılık ödenmesi gereken ikramiye tutarının hesaplanması için intibak işleminin yapılması gerektiğidir. Emekli ikramiye tutarını etkileyecek olan emekli keseneğine esas aylık ve kazanılmış hak aylığı intibakının 5510 sayılı Kanun sonrası için de yapılmaya devam edilmesi gerektiğini söylememiz doğru olacaktır.

SONUÇ DEĞERLENDİRMEMİZ:

1) Bağlanacak olan aylıklarda intibak işlemleri dikkate alınmamaktadır.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununun bazı hükümlerini iptal etmiş ve prime esas kazanç üzerinden aylık bağlama uygulamasını yürürlüğe koymuştur. Bu durum, kazanılmış hak aylığı veya emekli keseneğine esas aylık işlemlerini ortadan kaldırmıştır. Ancak, 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihi olan 2008 yılı Ekim ayı başından önce devlet memuru olanlar hakkında uygulanması devam eden işlem olduğunu belirtebiliriz.

İlk defa 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra devlet memuru olarak göreve girenler için bağlanacak olan yaşlılık aylığı açısından emekli keseneğine esas aylık işleminin uygulanması mümkün olmayacaktır. Prime esas kazançlar üzerinden aylık hesabı yapılacaktır.

2) Emekli ikramiyesi tutarının bulunmasında intibak işlemlerinin yapılması gerektiği ortaya çıkmaktadır.

5510 sayılı Kanunun ek 82 nci maddesindeki “emekli ikramiyesi; anılan Kanunun geçici 4 üncü maddesine göre aylığa veya toptan ödemeye hak kazanan sigortalıların emeklilik ikramiyesine ilişkin azami süre, hesap yöntemi, emekli ikramiyesinin hesabında kullanılan ödeme unsurları ile bu ödeme unsurlarına hak kazanma şartlarına ilişkin esas ve usûller, ödeme unsurlarının ikramiye hesabına esas alınan oran ve/veya miktarları dikkate alınarak ödenir.” İbaresi dikkat çekmektedir. İncelendiğinde;

- 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamında bulunanlar hakkında emeklilik ikramiyesi ödeme tutarlarının hesaplanmasında esas alınması gereken hükümlere gönderme yapılmaktadır. Geçici 4 üncü maddesi kapsamında bulunan kişiler de 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununa tabi olan devlet memurları olmaktadır. Ve bu kişilerden sigortalı veya bağ-kurlu hizmetleri bulunanlar hakkında hesaplaması yapılacak olan emeklilik ikramiyesi tutarlarının bulunmasında kazanılmış hak aylığı ve emekli keseneğine esas aylık intibakının yapılması gerektiğini anlamaktayız.

Bu hükmün, ayrıca 2008 yılı Ekim ayı başından sonra devlet memurları hakkında uygulanması mümkün değildir denilemez. Zira ortada 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununa eklenmiş bulunan bir madde hükmü mevcuttur. Söz konusu madde hükmü değerlendirmesini yapmış olduğumuz 5434 sayılı Kanunun ek 82 nci maddesi olmaktadır.

3) 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra ilk defa devlet memuru olarak göreve giren kişilerin, daha önce sigortalı, bağ-kur’lu hizmet süreleri var ise, sigortalılık sürelerinin emeklilik ikramiyesi tutarının hesaplanması açısından, emekli keseneğine esas aylık derece kademelerinde veya kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinde değerlendirilmesinin yapılması gerekecektir. Bu yorumumuzun dayanağı olarak, yaptığımız değerlendirmelerimiz gereği, 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun Ek Madde 82 de yer alan kanun ibarelerinin olduğunu söylemek doğru olacaktır.

Tekrar etmemizde fayda olacaktır.

2008 yılı Ekim ayı başından sonra ilk defa devlet memuru olanlar hakkında emekliliklerinde kendilerine bağlanacak olan aylıklarda bu intibak işlemleri önemli olmamakta, bu işlem yalnızca emeklilik ikramiyesi tutarının bulunması açısından uygulanması gerekmektedir. Ancak, sigortalı sürelerin birleştirilmesi ve intibak işlemine tabi tutulmasının da devam emesi gerektiğini belirtmemiz doğru olacaktır. Aylıklarda ise prime esas kazanç tutarlarının esas alınması gerekecektir.

2008 yılı Ekim ayı başından önce devlet memurluğu görevine başlamış olanlar ile bu tarihten sonra ilk defa devlet memurluğu görevine başlamış olanlar için emeklilik ikramiyesi tutarlarının hesaplanma şekli aynı olmaktadır. Aynı hesaplama şekli olduğu için, sadece ikramiye tutarının bulunması yönüyle kazanılmış hak aylığı ve emekli keseneğine esas aylık şeklindeki intibak işlemlerinin de yapılması gerektiğini değerlendirmekteyiz.