Uzman Erbaşların emeklilik ikramiyesi sorunu

Uzman erbaşların tabi olduğu koşullar, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu hükümlerinde belirtilmiştir.

Uzman Erbaşların Özlük hakları ile ilgili maddesi;

Özlük hakları

Madde 16 - (Değişik: 10/2/2004-5085/10 md.)

Uzman erbaşlara, göreve başlamış olmak kaydıyla sözleşmenin onaylandığı tarihten geçerli olarak Kanuna ekli Ek-1 sayılı aylık gösterge tablosu üzerinden aylık verilir. (Ek cümle : 11/2/2014-6519/52 md.) Ayrıca, uzman erbaşlara dereceleri itibarıyla astsubaylar için belirlenmiş olan ek göstergelerin 2/3'ü uygulanır. (Ek cümle: 11/2/2014-6519/52 md.) Ancak, bunlara uygulanacak ek gösterge rakamı 2200'ü geçemez. Uzman çavuşlar 10 uncu derecenin birinci kademesinden; uzman onbaşılar ise, 11 inci derecenin birinci kademesinden giriş yaparlar. Uzman onbaşılıktan uzman çavuşluğa terfi edenlerin intibakları, bulundukları derece ve kademenin bir üst derecesinin aynı kademesine yapılır. Uzman erbaşlara; yan ödemeleri, Silahlı Kuvvetler hizmet tazminatı, aile yardımı ödeneği, doğum yardımı ödeneği, ölüm yardımı ödeneği ve yakacak yardımı 27.7.1967 tarihli ve 926 sayılı Kanun esaslarına göre, tayın bedeli 22.6.1978 tarihli ve 2155 sayılı Kanun esaslarına göre ödenir. (Mülga beşinci cümle: 11/10/2011-KHK-666/7 md.) (...) Uzman erbaşlar mevcut hükümler dahilinde, Milli Savunma Bakanlığına, Jandarma Genel Komutanlığına ve Sahil Güvenlik Komutanlığına ait konutlardan, kiralama sisteminden ve lojman tazminatından da istifade ederler. Tutuklanan, firar veya izin tecavüzünde bulunan ve cezası infaz edilmekte olan uzman erbaşların aylık, ödenek ve tazminatları hakkında 926 sayılı Kanunun 65 inci maddesi hükümleri uygulanır. (Ek cümle: 26/6/2012-6336/18 md.) Uzman erbaşların aylıkları, her ayın başında peşin olarak ödenir. Emekliye ayrılma ve ölüm hallerinde, o aya ait peşin ödenen aylık geri alınmaz. (Ek cümle: 11/2/2014-6519/52 md.) Ayrıca, askeri hizmete ilişkin görevleri sebebiyle haklarında kamu davası açılanlar hakkında 926 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.

Kendi kusurları olmaksızın hizmet sürelerinin uzatılmaması sebebiyle veya sözleşme süresini bitirip ayrılanlardan; hizmet süresi beş yılı geçmeyenlere, ayrıldıkları tarihte almakta oldukları net maaşları tutarının (375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesinde belirtilen ek tazminatlar ile 14.7.1964 tarihli ve 500 sayılı Kanuna göre ödenen tazminat ve lojman tazminatı ile yabancı dil tazminatı hariç) iki katının toplam hizmet yılı ile çarpımından bulunacak miktarda ikramiye verilir. Hizmet süresi beş yılı geçenlere ise beş yıllık hizmetleri için yukarıdaki esasa göre hesaplanacak tutara; ayrıldıkları tarihte almakta oldukları net maaşları tutarının (375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesinde belirtilen ek tazminatlar ile 500 sayılı Kanuna göre ödenen tazminat ve lojman tazminatı ile yabancı dil tazminatı hariç), beş yıldan fazla olan hizmet yılı toplamı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarın ayrıca ilave edilmesi suretiyle tespit edilecek miktarda ikramiye verilir. Ancak, uzman erbaşlara ödenecek ikramiye, hiçbir suretle ayrıldıkları tarihte almakta oldukları ikramiye ödenmesine esas net maaşlarının yirmi katını geçemez. (Ek cümle: 11/2/2014-6519/52 md.) Bir tam yıldan eksik kalan hizmet sürelerinin ikramiyeleri kıst olarak ödenir. İkramiyelerden; damga vergisi hariç, vergi kesilmez. Emeklilik hakkı kazanan uzman erbaşlara bu ikramiye ödenmez ve bunlar hakkında, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanır.

......

Uzman erbaşlıktan ayrılanlardan kamu kurum ve kuruluşlarına memur veya sözleşmeli personel olarak atananlar ile iş kanunlarına tabi olarak çalışanların emekli olmaları durumunda; 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun ek 20 nci maddesi uyarınca ödenecek emekli ikramiyesi veya iş kanunlarına göre ödenecek kıdem tazminatının hesabında, bu maddeye göre ödenen ikramiyede esas alınan hizmet süreleri dikkate alınmaz.

HÜKMÜN YORUMU:

- Uzman erbaşlar şayet kendi kusurları olmadan hizmet sürelerinin uzatılmaması sebebiyle veya sözleşme süresini bitirip ayrılmaları durumunda;

1- Hizmet süresi beş yılı geçmeyenlere, ayrıldıkları tarihte almakta oldukları net maaşları tutarının (375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesinde belirtilen ek tazminatlar ile 14.7.1964 tarihli ve 500 sayılı Kanuna göre ödenen tazminat ve lojman tazminatı ile yabancı dil tazminatı hariç) iki katının toplam hizmet yılı ile çarpımından bulunacak miktarda ikramiye verilmektedir.

2- Hizmet süresi beş yılı geçenlere ise beş yıllık hizmetleri için yukarıdaki esasa göre hesaplanacak tutara; ayrıldıkları tarihte almakta oldukları net maaşları tutarının (375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesinde belirtilen ek tazminatlar ile 500 sayılı Kanuna göre ödenen tazminat ve lojman tazminatı ile yabancı dil tazminatı hariç), beş yıldan fazla olan hizmet yılı toplamı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarın ayrıca ilave edilmesi suretiyle tespit edilecek miktarda ikramiye verilmektedir.

3- Ancak, uzman erbaşlara ödenecek ikramiye, hiçbir suretle ayrıldıkları tarihte almakta oldukları ikramiye ödenmesine esas net maaşlarının yirmi katını geçmemektedir.

4- Uzman erbaşlıktan ayrılanlardan kamu kurum ve kuruluşlarına memur veya sözleşmeli personel olarak atananlar ile iş kanunlarına tabi olarak çalışanların emekli olmaları durumunda; 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun ek 20 nci maddesi uyarınca ödenecek emekli ikramiyesi veya iş kanunlarına göre ödenecek kıdem tazminatının hesabında, bu maddeye göre ödenen ikramiyede esas alınan hizmet süreleri dikkate alınmamaktadır.

DEĞERLENDİRMEMİZ:

Uzman erbaş Kanunundaki bu hüküm,uzman erbaşlara ödenen ikramiye tutarının Sosyal Güvenlik Kurumunca ödenecek olan emekli ikramiye tutarından fazla olacağını ortaya çıkarmaktadır.

Çelişkili konu, memurlara emeklilik ikramiyesi aylık bağlandığı tarihteki katsayılara göre hesap edilmektedir. Uzman erbaş iken tazminat ödenenlere ise daha sonra aylık bağlansa dahi, katsayıdan dolayı oluşan fark tutar ödenmemektedir.

3269 sayılı Kanunda belirtilen bir hükümde şöyledir. "Uzman erbaşlıktan ayrılanlardan kamu kurum ve kuruluşlarına memur veya sözleşmeli personel olarak atananlar ile iş kanunlarına tabi olarak çalışanların emekli olmaları durumunda; 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun ek 20 nci maddesi uyarınca ödenecek emekli ikramiyesi veya iş kanunlarına göre ödenecek kıdem tazminatının hesabında, bu maddeye göre ödenen ikramiyede esas alınan hizmet süreleri dikkate alınmaz."

Hükümde uzman erbaş iken kamu kurum ve kuruluşlarına atanarak emekli olanlara ödenmiş olan tazminat haricinde emekli ikramiyesi ödenmeyeceği gösterilmiştir. Ancak, bu hükümde kamu kurum ve kuruluşlarına atanmayıp da yaşı geldiğinde aylık bağlananlara ikramiye ödenmeyeceği belirtilmemiştir. Bu çelişki olduğu sürece, aradaki farkın veya emekli ikramiyesinin ödenebileceği şeklinde de bu çelişkiyi değerlendirebiliriz.

Ancak, tazminat alıp da TSK.dan ayrılan uzman erbaşlar hakkında Sosyal Güvenlik Kurumunun 3269 sayılı Kanun hükmünün uygulaması işlemlerinde katsayı farkından dolayı bir ödemenin yapmasının da bir değişiklik olmadığı sürece mümkün olamayacağını belirtebiliriz.