1- MEMURLAR İÇİN DURUMU
657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 209 uncu maddesinin 1 inci fıkrasında;
"Devlet memurları ile herhangi bir şekilde sağlık yardımından yararlanmayan
eşlerinin veya bakmakla yükümlü bulundukları ana baba ve ikiden fazla dahi olsa
aile yardımı ödeneğine müstehak çocuklarının hastalanmaları halinde, evlerinde
veya resmî veya özel sağlık kurum ve kuruluşlarında ayakta veya yatarak tedavileri
kurumlarınca sağlanır. Ancak, tedavi ve yol masraflarının ödenebilmesi için,
tedaviye tabip raporu ile lüzum gösterilmesi şarttır." hükmü ile tedavi
yardımından yararlanacak olanları, Devlet Memurlarının kendileri, eşleri ve
bakmakla yükümlü oldukları ana, baba ve çocukları tadat ederek (saymak
suretiyle) sınırlayıcı bir düzenleme yapılmış bulunmaktadır.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 209 ve 210 ncu maddelerinin uygulanmasını
sağlamak amacı ile 210 ncu maddenin 2 nci fıkrası hükmüne dayanılarak hazırlanan
ve 27.2.1973 tarih ve 7/6913 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan
Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yönetmeliğinin
3 ncü maddesi kimlerin tedavi yardımından yararlanabileceğini ayrıca hükme bağlamıştır.
Anılan madde de tedavi yardımından yararlanabilecekler:
a) Devlet Memuru,
b) Devlet Memurunun herhangi bir şekilde sağlık yardımından yararlanamayan eşi,
c)Devlet Memurunun bakmakla yükümlü olduğu ve herhangi bir şekilde sağlık yardımından
yaralanmayan ana, baba,
d) Devlet Memurunun aile yardımı ödeneğine hak kazanan çocukları,
olarak tesbit edilmiştir.
Yukarıdaki hüküm ve bu madde, Devlet memurlarının bakmakla yükümlü olduğu kardeşi
ve vesayeti altında olanlar kapsamda bulunmamaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat uyarınca, Devlet memurlarının kardeşlerinin tedavi
giderlerinin kurumlarınca ödenmesine imkan bulunmamaktadır.
2- ASKERİ KURUMLARDAKİ MEMURLAR AÇISINDAN DURUM
Diğer taraftna, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun tedavi
ve cenaze masrafları başlıklı 178 inci maddesinde "Tedavi ve cenaze
masrafları, 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanun ve Yönetmeliğinde
gösterildiği şekilde uygulanır." denilmektedir.
4.1.1961 tarih ve 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç hizmet Kanunun 69 uncu
maddesinde "Subay, askeri memur ve astsubayların aileleri;
a) Bu kanunun 59,63 ve 66 ncı maddenin (a) ve (b) fıkraları, 67 nci madde ve
68 inci madde (b) fıkrası (Yalnız daimi vazife ile gidenlerin aileleri) hükümlerinden
istifade ederler.
b) Bu Kanunun tatbikatında aile tabiri içine giren eş, usul, füru, erkek
ve kız kardeşler, evlat edinen ve evlatlık ile üvey çocuklar aşağıda gösterilmiştir.
1. Eş: Subay, askeri memur ve astsubayların karıları (kadın subaylar için kocalar)
ile ölümleri halinde dul maaşı alabilen karıları (kadın subaylar için kocalar).
2. Usul: Subay, askeri memur ve astsubayların hayatta bulundukları müddetle
mukayyet olmak üzere; yardım etmediği takdirde zarurete düşecek ve bu sebeple
infak ve iaşesinin kendisine ait olduğu şekli ve esasları yönetmelikte belirtilecek
bir beyan ile tespit edilen ana, baba ve büyük ebeveynler ile, subay, askeri
memur ve astsubayların ölümleri halinde bu kişilerden kendilerine dul ve yetim
maaşı bağlanabilecek ana ve babaları.
3. Füru: Subay, askeri memur ve astsubayların ortaöğrenim yapmakta olan 20,
yükseköğrenim yapmakta olan 25 ve bunların dışında 19 yaşını doldurmamış ve
evli olmayan erkek ve kız çocukları ile evli olmayan ve yardım edilmediği takdirde
muhtaç duruma düşecek olan kız çocukları ile yaşları ne olursa olsun malul ve
muhtaç erkek çocukları ve subay, askeri memur ve astsubayların ölümleri halinde
bu kişilerden kendilerine yetim aylığı bağlanabilen erkek ve kız çocukları.
4. Erkek ve kız kardeşler: Subay, askeri memur ve astsubayların hayatta bulundukları
müddetçe yardım etmedikleri takdirde zarurete düşecek çalışamaz durumda bulunan,
infak ve iaşesinin üzerine vacip olduğu şekli ve esasları yönetmelikte belirtilecek
bir beyanla tespit edilen erkek ve kız kardeşleri.
5. Evlat edinen ve evlatlık: Subay, askeri memur ve astsubayların evlatlık rabıtasının
devam etmesi şartıyla; usul ile ilgili 2 numaralı alt bentteki esaslara tabi
evlat edinenleri ve füru ile ilgili 3 numaralı alt bentteki esaslara tabi bulunan
evlatlıkları.
6. Üvey çocuklar: Subay, askeri memur ve astsubayların bakmakla yükümlü oldukları
ve füru ile ilgili 3 numaralı alt bentteki esaslara tabi bulunan üvey erkek
ve kız çocukları.
c) Aile efradının muayene ve tedavileri için talimatnamede gösterilen resmi
vesaikin gösterilmesi şarttır.
d) Subay, askerî memur, astsubay ve uzman jandarmaların çalışan veya emekli
olup da mensubu oldukları kamu kurum ve kuruluşlarının veya sosyal güvenlik
kurumlarının sağlık hizmetlerinden istifade eden eşleri ile anne ve babaları,
askerî kimlik kartı ve sahip oldukları sağlık karneleri ile askerî sağlık kurum
ve kuruluşlarından da yararlanırlar. Bunların muayene ve tedavi giderleri çalıştıkları
kamu kurum ve kuruluşları ya da bağlı oldukları sosyal güvenlik kurumları tarafından
ve kendi mevzuatı çerçevesinde ödenir." hükmü bulunmaktadır.
Ayrıca, 211 sayılı Kanunun 116 maddesinde ise "Sivil personelin, bu kanunun
askerlere tanıdığı hak ve salahiyetlerden faydalanmaları ve mükellefiyetleri
yerine getirmeleri aşağıdaki esaslar dahilinde olur:
a) Bu Kanunun müracat ve şikayet bölümlerinde gösterilen usul, hak ve kayıtlara
aynen tabidirler
b) Bu Kanunun 33 üncü maddesinde gösterilen izin hakkındaki hükümlere aynen
riayetle mükellef olup senelik izinleri hususi kanunlardaki esaslara göre tayin
ve tanzim olunur.
c) Hastalık ve vefat hâllerinde Devlet memurları hakkında 657 sayılı Devlet
Memurları Kanunu hükümleri uygulanır. Bununla birlikte, Devlet memurları ve
bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri; bunlardan harp ve vazife malûlü olanlar
ile bakmakla yükümlü bulundukları aile fertleri; harp ve vazife malûllüğünü
gerektiren nedenlerden dolayı vefat edenlerden aylığa müstahak dul ve yetimleri;
bu Kanunun 66 ncı maddesinin (a) ve (b) fıkraları ile 67 nci maddesi ve 69 uncu
maddesinin (d) bendi hükümlerinden de aynen istifade ederler. Bu maddenin tatbikatında
aile fertleri tabiri içinde gösterilen eş, usul, füru, erkek ve kız kardeşler,
evlat edinen ve evlatlıklar ile üvey çocuklardır.
d) Sivil personel Silahlı Kuvvetlerde gördükleri hizmetlerin hususiyetleri göz
önüne alınarak bu kanunun 77 nci maddesi gereğince nöbet hizmetlerine sokulabilirler.
e) Sivil personelin yalnız kendileri ordu pazarları ve askeri kantinlerden aynen
ve askerler gibi, askeri nakil vasıtalarından ise bu kanunun 108 inci maddesi
hükmünden faydalanabilirler.
f) Sivil personelin görevdeki kıyafetleri, Kıyafet Yönetmeliğinde gösterilir.
g) Milli Savunma Bakanlığı ile Türk Silahlı Kuvvetleri kadrolarında veya kadro
açıklamalar bölümünde özel nitelikli olarak gösterilen görev yerlerine atanan
sivil memurlar Türk Silahlı Kuvvetleri sosyal tesislerinden görevlendirildikleri
kadro derecesindeki subaylar gibi istifade ederler. Bu statüdeki sivil memurlar
ile askeri personel arasındaki protokol münasebetlerinin düzenlenmesinde de
aynı esas uygulanır." Denilmektedir.
Belirtilen mevzuat uyarınca Türk silahlı kuvvetlerinde görevli;
1- Subay, askeri memur ve astsubaylar hayatta bulundukları müddetçe yardım etmedikleri
takdirde zarurete düşecek çalışamaz durumda bulunan, infak ve iaşesinin üzerine
vacip olduğu şekli ve esasları yönetmelikte belirtilecek bir beyanla tespit
edilen erkek ve kız kardeşlerinin tedavi giderleri kurumlarınca ödenebilmektedir.
2-Askeri kurumlardaki 657 sayılı Kanuna tabi memurlar ise 211 sayılı İç Hizmet
Kanunun 116 maddesinin ( c) bendi hükmü uyarınca hayatta bulundukları müddetçe
yardım etmedikleri takdirde zarurete düşecek çalışamaz durumda bulunan, infak
ve iaşesinin üzerine vacip olduğu şekli ve esasları yönetmelikte belirtilecek
bir beyanla tespit edilen erkek ve kız kardeşlerinin tedavi giderleri kurumlarınca
ödenebileceği değerlendirilmektedir.
Yazdır