657 sayılı Devlet Memurları Kanununun yer değiştirme suretiyle atanma başlıklı
72 ikinci maddesinde "Kurumlarda yer değiştirme suretiyle atanmalar;
hizmetlerin gereklerine, özelliklerine, Türkiyenin ekonomik, sosyal, kültürel
ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren iller gruplandırılarak
tespit edilen bölgeler arasında adil ve dengeli bir sistem içinde yapılır.
Yeniden veya yer değiştirme suretiyle yapılacak atamalarda; aile birimini muhafaza
etmek bakımından kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanarak memur olan
diğer eşin de isteği halinde ataması, atamaya tabi tutulan memurun atandığı
yere 74 ve 76 ncı maddelerde belirtilen esaslar çerçevesinde yapılır. Yer değiştirme
suretiyle atanmaya tabi memurun atandığı yerde eşinin atanacağı teşkilatın bulunmaması
ya da teşkilatı olmakla birlikte niteliğine uygun münhal bir görev bulunmaması
ve ilgilinin de talebi halinde, bu personele eşinin görev süresi ile sınırlı
olmak üzere aşağıdaki şartlarda izin verilebilir.
Bu suretle izin verilenlere, aylık ve diğer ödemelerine karşılık olarak, aylık
(taban ve kıdem aylığı dahil), ek gösterge, zam ve tazminatlarının kanuni kesintiler
düşüldükten sonraki net miktarının, eşleri;
a) Olağanüstü Hal Bölgesine dahil illerle bu illere mücavir olarak belirlenen
illerde görevli olanlara % 60'ı,
b) Kalkınmada 1 inci derecede öncelikli yörelerde görevli olanlara % 50'si,
c) Kalkınmada 2 nci derecede öncelikli yörelerde görevli olanlara % 25'i,
kurumlarınca kadro tasarrufundan ödenir.
Eşleri diğer yörelerde görevli olanlar ise ücretsiz izinli sayılır.
Yukarıda sayılanların kadroları eşlerinin görevlendirme süresiyle sınırlı olarak
saklı tutulur. Ancak, bu süre memuriyet boyunca 4 yılı hiç bir surette geçemez.
Bunların kademe ilerlemesi; emeklilik ve diğer bütün hakları ve yükümlülükleri
devam eder. Ancak ücretsiz izin verilenlerin bu sürelerinin emeklilikten sayılabilmesi
için kesenek ve kurum karşılıklarının her ay kendileri tarafından T.C. Emekli
Sandığına yatırılması gerekir.
Memurların atanamayacakları yerler ve bu yerlerdeki görevler ile kurumların
özellik arz eden görevlerine atanabilmeleri için hangi kademelerde ne kadar
hizmet etmeleri gerektiği ve yer değiştirme ile ilgili atama esasları Devlet
Personel Başkanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle belirlenir. Kurumlar atamaya
tabi olacak personeli için bu yönetmelik esaslarına göre Devlet Personel Başkanlığının
görüşünü almak suretiyle bir personel ve atama planı hazırlar." hükmü
yer almaktadır.
657 sayılı Kanunun 72 maddesinin son fıkrası hükmü gereğince 19/4/1983 tarih
ve 83/6525 sayılı Bakanlar Kuru Kararı ile karalaştırılan Devlet
Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik 25/6/1983
tarih ve 18088 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Anılan Yönetmeliğin Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarda "Gözönünde Bulundurulacak
Hususlar" başlıklı 9 uncu maddesinde "Yer değiştirme suretiyle
atanmalar, Devlet Memurlarının dengeli bir şekilde dağılımını sağlamak için
öğrenimi, uzmanlığı, iş tecrübesi, mesleki bilgisi gibi özellikleri ile boş
kadro durumu gözönünde bulundurularak kurumlarınca hazırlanan bir plan dahilinde
yapılır.
Yapılacak atamalarda; aile birimini muhafaza etmek bakımından, eş ve sağlık
durumları ilgili kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanarak dikkate alınır.
Aynı kurumda çalışıp da her ikisi de yer değiştirmeye tabi olan eşlerden ast
durumunda olanın görev yeri üst durumda olana bağlı olarak değiştirilir.
Farklı kurumlarda çalışıp da her ikisi de yer değiştirmeye tabi olan eşlerden
unvan, kadro ve görev bakımından daha aşağıda bulunanın görev yeri yukarıda
bulunana bağlı olarak değiştirilir.
Aynı veya farklı kurumlarda çalışıp da eşlerden birinin yer değiştirmeye veya
bu yönetmelik hükümlerine göre yer değiştirmeye tabi olmaması hallerinde, yer
değiştirmeye tabi olmayan veya özel yönetmeliklerine göre yer değiştirmeye tabi
olan eşin görev ve unvanı ile hizmetin özelliği dikkate alınır. Bu yönetmelik
hükümlerine göre zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan memurun, memur olan eşinin
yer değiştirme talebi öncelikle yerine getirilir.
İlgili mevzuatı uyarınca zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan eğitim ve öğretim
hizmetleri sınıfı, mülki idare amirliği hizmetleri sınıfı ve emniyet hizmetleri
sınıfına giren memurlar, Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup subay ve astsubaylar,
hakim ve savcılar ile bu Yönetmeliğin ek 1 inci maddesi kapsamına girenlerin
görev süresiyle sınırlı olmak üzere atandıkları yere, memur olan eşinin atanmasında
mevzuatı uyarınca yürürlüğe konulan norm kadro sayılarına ilişkin hükümler uygulanmaz."
denilmektedir.
Sağlık
bakanlığı ve bağlı kuruluşları atama ve yer değiştirme yönetmeliği 26/03/2013
tarihli ve 28599 sayılı resmi gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
bu yönetmeliğin bir mazerete dayanan atamalar başlıklı 18 inci maddesinde sağlık
durumu, eş durumu mazeretlerin belgelendirilmesi ve ilgililerin talebi hâlinde
personel farklı hizmet bölgelerine naklen atanabilecekleri belirtilmektedir.
Eş durumu mazeretine ilişkin düzenlemelere 20 inci maddesinde yer verilmiştir.
Söz konusu Yönetmeliğin "Olağanüstü ve özel durumlarda yer değişikliği"
başlıklı 21 inci maddesinin 3 üncü fıkrasında "(3) Bu Yönetmelik kapsamında
görev yapan ve eşleri 20 nci madde kapsamında bulunmayan personelin eşlerinin;
a) 217 sayılı Devlet Personel Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname kapsamına giren bir kurum veya kuruluşta, 657 sayılı Kanunun
86 ncı maddesine göre açıktan istihdam edilenler ile geçici işçiler hariç statüsüne
bakılmaksızın kamu görevlisi olduğunu ve teşkilatının bulunmaması veya başka
bir yerde istihdamının mümkün olmaması gibi nedenlerle bulunduğu yerde çalışma
zorunluluğu olduğunu,
b) Milletvekili, noter, belediye başkanı, muhtar veya birliklerde; genel sekreter,
başkan, stratejik personel kapsamında olup hastane yöneticisi veya başhekim
olduğunu,
c) Sosyal güvenlik kurumları kapsamında veya sosyal güvenlik kurumları kapsamı
dışında kalan ve özel kanunlarla düzenlenmiş bulunan diğer sandıklara tabi olarak
çalışması hâlinde müracaat tarihi itibari ile en az üç yıl, son bulunduğu yerde
kesintisiz en az iki yıl prim ödediğini veya Bağ-Kur sigortalısı olanların Bağ-Kur
borçlarını yapılandırdıklarını,
ç) Devlet tarafından işyeri sahiplerine prim ödeme kolaylığı ya da prim affı
getirildiği dönemlerde sigorta primi kesilen işyeri çalışanın bu durumu Sosyal
Güvenlik Kurumu veya Maliye Bakanlığı makamlarından alacağı belge ile,
d) Kamu kurum ve kuruluşlarında geçici işçi olarak çalıştığını ve müracaat tarihi
itibari ile en az üç yıl, son bulunduğu yerde kesintisiz en az iki yıl prim
ödediğini,
belgelendirmeleri hâlinde eşlerinin bulunduğu yerlere, bu Yönetmelikte belirtilen
atama ve yer değiştirme dönemlerine bağlı kalınmaksızın genel hükümler çerçevesinde
atanabilirler." denilmektedir.
Bu hüküm ile eşi sektörde çalışanların da belirtilen
şarlar ile eş durumundan nakillerinin yapılabileceği düzenlenmiştir.
Yukarıda yer verilen Kanun ve Yönetmelik hükümleri uyarınca; eşi özelde çalışan
sağlık memuru eşinin bulunduğu şehir'e eş özründen tayin isteyebileceği değerlendirilmektedir.
Yazdır