Memuriyete başlamadan önce doğum yapan kişi, memur olduktan sonra aylıksız izin alabilir mi?

Soru

Merhaba Sayın Memurlar.net Editörü, Sitenizin soru bölümüne baktığım halde bir cevap bulamadığım için bu maili yazma ihtiyacı hissettim. İlgilenirseniz sevinirim. Sorum şu: Memurluğa başlamadan üç ay önce doğum yapmış olan bir memur, memurluğa başladığında aylıksız doğum iznini kullanabilir mi? Selamlar.

Cevap

657 sayılı Kanunun Mazeret iznini düzenleyen 104'üncü maddesinde; "A) Memura doğum yapmasından önce 8 hafta ve doğum yaptığı tarihten itibaren 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta süre ile aylıklı izin verilir. Çoğul gebelik halinde, doğumdan önceki 8 haftalık süreye 2 hafta süre eklenir. Ancak sağlık durumu uygun olduğu takdirde, tabibin onayı ile memur isterse doğumdan önceki 3 haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, memurun çalıştığı süreler, doğum sonrası sürelere eklenir. Yukarıda öngörülen süreler memurun sağlık durumuna göre tabip raporunda belirlenecek miktarda uzatılabilir. Memurlara, bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin kullanımında annenin saat seçimi hakkı vardır." hükmü ve aylıksız izin başlıklı 108 inci maddesinde "Doğum yapan memurlara istekleri halinde 104 üncü maddenin (A) bendinde belirtilen sürelerin bitiminden itibaren 12 aya kadar aylıksız izin verilir." hükmü yer almaktadır.

Belirtilen hükümlerin lafzi yorum yapıldığında, sadece memur sıfatına haiz personele doğum mazeretine bağlı olarak aylıklı ve aylıksız izin verilmesi yönünde düzenleme yapıldığı belirtilebilir. Devlet Personel Başkanlığı da konuyu bu mahiyette yorumlamış olup, 24 no'lu Bültenin 49 uncu sayfasında bu hususa ilişkin olarak mütalaaya yer vermiştir.

Diğer taraftan, 1982 Anayasasının "I. Ailenin korunması" başlıklı 41 inci maddesinde "Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır.
Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilatı kurar." denilmektedir.

657 sayılı Kanunun 108 inci maddesinde yukarıda belirtilen düzenlemem Anayasanın 41 inci maddesinin hükmünün tahakkuku için vaaz edildiği açıktır. Amaçsal yorum yapılması halinde ise 657 sayılı Kanunun ilgili hükmünün memuriyet öncesinde doğum yapan personele de uygulanacağı belirtilebilir.