Vatandaşlıktan çıkan kişinin emekli aylığı kesilir mi?

Bu konulara dair açıklamalara 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununda yer verilmiştir. 5434 sayılı Kanunun 92 nci maddesinde düzenlenen hüküm;

“İştirakçilerden Türk vatandaşlığından çıkarılan, Türk vatandaşlığını bırakan, yabancı memleket uyruğuna girenlerin (Türk vatandaşlığını muhafaza edenler hariç) bu Kanunla tanınan her çeşit hakları düşer.” şeklindedir,

Bu hükmün tek başına yürürlükte olduğu varsayıldığında, Türk vatandaşlığından çıkarılan, bırakan veya yabancı memleket uyruğuna girenlerin bağlanmış olan emekli aylıklarının kesilmesi veya bağlanmamış ise hiç işleme alınmaması gerekmektedir.

Ancak, durum bu şekilde değildir. Mevcutta Ülkemiz ile diğer ülkeler arasında yapılmış olan sosyal güvenlik sözleşmeleri bulunmaktadır. Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri de öncelik kazanan düzenlemeler olmaktadır.

Ayrıca, Vatandaş olanlarla, olmayan kimselere sosyal güvenlik bakımından eşit muamele yapılması gerektiğine ilişkin hükümler içeren ve 118 sayı ile halen yürürlükte olan bir sözleşme bulunmaktadır. Bu sözleşmeye taraf ülkeler, sosyal güvenlik açısından yapmış olacakları işlemlerde aynı işlemleri yapmak durumunda olmaları gerekmektedir.

Konu bu şekliyle değerlendirildiğinde,

Türk vatandaşlığından çıkan, bırakan kişiler şayet Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi yapılan Ülke vatandaşlığına geçmiş ise bu kişiler yine 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümlerinden faydalanmaktadırlar. Ve bağlanmış olan aylıkları kesilmemekte, emeklilik şartlarını yerine getirmeleri halinde de istekleri üzerine emekli aylıkları bağlanmaktadır.

118 sayılı sözleşmeye tabi ülkeler, kendi işlemlerinde vatandaşlık hakkını kaybetmesine rağmen bu sözleşmeye tabi ülke vatandaşlığına geçmiş kişi ise kendi sosyal güvenlik hükümlerini uygulamak suretiyle aylık bağlaması zorunlu olmaktadır.

Durum, bu haliyle karmaşık gibi görünebilmektedir. Bazı durumlar hariç, Ülkemiz aleyhine işlenen suçlar dolayısıyla Vatandaşlıktan çıkan veya çıkarılanların, madem vatandaşlık haklarını kaybetmişler, niye sosyal güvenlik bakımından hiçbir şey olmamış gibi yararlanmaktadırlar? sorusunun sorulması doğal olacaktır.

Ülkeler arası yapılan antlaşmalar kanun hükmünde olmakta ve öncelik kazanmaktadır. Ayrıca, tüm ülkelerin uymaları gerektiğine ilişkin hükümlerde bulunmaktadır. Bu durumda, ülkeler sosyal güvenlik açısından kendi kanunlarını tek başlarını uygulamaları da mümkün olmamakta, aylık bağlanmamasını engelleyen yasal düzenlemeler yapılması da imkansızlaşmaktadır.

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununda bulunan hüküm benzeri bir düzenlemenin 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda yer almadığı görülmektedir.