Devlet memurunun yabancı ülkelerde görev alması

657 sayılı Devlet memurları Kanunun "Yabancı bir memleket veya uluslararası kuruluşta hizmet alma" başlıklı 77 inci maddesinde "Yabancı memleketlerde veya uluslararası kuruluşlarda kurumlarının muvafakatı ile görev alacak memurlara, ilgili Bakanlığın teklifi ve Başbakanın izni ile (her üç yılda bir Başbakan'ın izni alınmak kaydıyla) memuriyeti süresince toplam yabancı memleketlerde on yıla, uluslararası kuruluşlarda yirmibir yıla kadar maaşsız izin verilebilir.
Yukarıdaki fıkraya göre izin alan memurların kadro ile ilişkileri devam eder ve yabancı memleketlerde veya uluslararası kuruluşlarda görevde geçen süreler için emeklilik hakları 5434 sayılı Kanunun 31 inci maddesi hükümlerine uyulmak kaydı ile saklı kalır.
Bu kimselerin görevlerine dönmek istemeleri halinde; bu Kanunun sınav veya seçme ile ilgili hükümleri dikkate alınmak suretiyle, yabancı memleketlerde veya uluslararası kuruluşlarda geçirdikleri hizmet sürelerinin her yılı bir kademe ilerlemesine ve her 3 yılı bir derece yükselmesine esas olacak şekilde ve boş kadro bulunduğu takdirde değerlendirilir."hükmü yer almaktadır.

Sözkonusu maddede yer alan hüküm ile amaçlanan; devlet memurlarında uluslararası kuruluşlarda ve yabancı memleketlerde iş bulan her devlet memurlarına ne olursa olsun izin verilmesi değildir. Devlet izin verdiği kişinin yabancı memleketlerde ve uluslararası kuruluşlarda elde edeceği bilgi ve deneyimlerden memuriyete yararlanmayı amaçlamaktadır. Devlet memurun yabancı memleketlerde ve uluslararası kuruluşlarda göreceği hizmetin niteliği ve bu alanda devletin hizmet ihtiyacının olması bu izin verilmesin esas referanstır. Devlet, memura aylıksız izin verilsin diye düzeleme yapmamaktadır. Aylıksız izin müesseselerinin hepsinin bir amacı bulunmaktadır. İzinler bir sebebe dayalı olarak verilmektedir.

Ancak 108 inci maddenin 2 inci fıkrasında yer alan 10 hizmet yılının dolduran memura memuriyeti süresince 1 defa verilmekte olan 6 aylık izin için gerekçe belirtilmesine gerek bulunmamaktadır.

Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar uyarınca:
1-Yabancı memleketlerde görev alan devlet memurlarının görev alabilecekleri kurum ve kuruluşlara ilişkin bir sınırlama bulunmaması sebebiyle yurt dışında faaliyet gösteren Türk firmalarında bu kapsamda yer almaktadır.
Uluslararası kuruluşlar ibaresi, Birleşmiş Milletler Uluslararası Para Fonu gibi birden fazla ülkenin katılımıyla oluşturdukları kurumları ifade etmektedir.
2- Bakanın teklif yapmasına ilişkin düzenleyici hükümler bulunmamaktadır. Bakanlar da takdir yetkilerinin kamu yarar ve hizmet gereklerini göz önünde bulundurmak zorundadırlar.
3- Anılan maddenin son fıkrasında yer alan 657 sayılı Kanun ve buna bağlı olarak görevde yükselme ve unvan değişikliği yönetmeliklerinde aranılan sınavlar veya kurumların kendi kanunlarında belirli görevler için atanmada aranılan sınavlara ilişkin hükümler alınmak suretiyle üst görevlere atanabilmektedir. Atanacağı görev için belirtilen mevzuatta aranılan sınav veya şart yok ise doğrudan atanması yapılabilmektedir. Aylıksız izin dönüşü atanacağı unvanda kişinin atanacağı derecede kadro bulunmayabilir. Bulunmazsa ilgili 657 sayılı Kanun hükümleri uyarınca daha düşük derecedeki kadrolara da atanması yapılması mümkün bulunmaktadır.