Vakıf Üniversitesinden emekli olan profesörlerin özlük hakları değişti mi?

Profesörlerin Vakıf üniversitelerinden emekli olmaları ile Devlet Üniversitelerinden emekli olmaları konusunu genel olarak değerlendirmekteyiz:

Vakıf üniversitelerinde istihdam şekli 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin ( a ) bendi kapsamında sayılan istihdam şeklidir, yani hizmet akdi ile yapılan bir çalışmadır.

Devlet üniversitelerinde istihdam şekli ise tamamıyla 2547 ve 2914 sayılı Kanunlara bağlı olarak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin ( c ) bendi kapsamında sayılan istihdam şeklidir, yani tamamıyla memurluk statüsünde yapılan bir çalışmadır.

Bazen ilk başlangıçları vakıf üniversitelerinde olan profesörler veya Devlet üniversitelerinde görev yapmakta iken daha sonra vakıf üniversitelerine geçen profesörler de bulunmaktadır. Bu durum bazı hallerde daha yüksek maaş alma düşüncesinden de kaynaklanabilmektedir.

Ancak, unutulmaması gereken konu, 2008 öncesi memurlukları olanlar için 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanır ve bu durumda olanların statü değişiklikleri memurluk sistemi üzerinden emekli olmalarına engel teşkil eder. Bu durum da emeklilikte işçilik ve memurluk aylık sistemleri açısından farklılık ortaya çıkarır. Aynı şekilde devlet üniversitelerinde görev yapmakta iken ayrılıp vakıf üniversitelerine geçen ve bu çalışmaları da 1260 gün ve daha fazla devam edenler profesörlük özlük hakları açısından memuriyet statüsünden emekli olamazlar ve emeklilik statüleri işçilik statüsü üzerinden devam eder.

Sorunuz özelinde durumu, Hizmet akdi ile çalışma emeklilikte makam tazminatı ve memurluk sistemi üzerinden emekli aylığı bağlanma hakkı kazandırır mı? başlığı altında değerlendirmekteyiz.

Makam tazminatı, yasal düzenlemelerle aylıklara ilave olarak yansıtılan bir ödeme şeklidir. Kamu görevinde üst yönetici kadrolarında bulunanlara yapılan ödüllendirme de denilebilir. Ancak, bu uygulama üst yönetici kadrolarında bulunanlarla sınırlı kalmamış, kendi özel kanunları gereği mali ve sosyal hakları düzenleyen kurumlarda görev yapan ve yönetici kadrolarında bulunmayan personele de zamanla yaygınlaştırılmış bir uygulamadır. Genel olarak makam tazminatından yararlanılacak görevler 657 sayılı Kanuna ekli cetvelde gösterilmiştir.

Makam tazminatı, yasal düzenlemelerle tespiti yapılan belli bir rakamın, güncel memur maaş katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan tutarın, emekli aylık tutarına eklenmesi suretiyle yapılan bir ödeme tutarı olmaktadır.

Makam Tazminatı neden yalnızca kamu görevlilerine ödenmektedir?

Makam tazminatı ödenmesine dair yasal hükümler, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda ve yine devlet memurlarının sosyal güvenliklerine ilişkin hükümlerin yer aldığı 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümlerinde bulunmaktadır.

İş Kanununa tabi hükümlerde ise böyle bir düzenleme yoktur.

Makam tazminatı ödemesini emeklilikte alan kişiye ayrıca görev ve temsil tazminatı ödemesi de yapılmaktadır.

Devlet üniversitelerinden emekli olan profesörlerin ek göstergeleri 6400, makam tazminatı göstergesi 6000, görev tazminatı göstergeleri de 15000 olmaktadır ve bu unsurlar profesörlerin emekli aylığı tutarını belirlemede büyük etkisi vardır. İşçi statüsünden emekli olma durumlarında ise bu unsurlar olmayacak ve prime esas kazanç tutarları yaşlılık aylıklarını belirleyecektir.

İş Kanunu hükümlerine veya hizmet sözleşmelerine böyle bir hüküm konulabilir mi?

İş Kanunu hükümlerine tabi olanlar, kamu ve özel işyerlerinde çalışmaktadırlar. Durum böyle olunca iş kanunu hükümlerine tabi olanların da ayrılması gerekir. Bu ise bu konuda yapılacak düzenlemeyi de olumsuz etkileyeceğini göstermektedir.

İş Kanununa veya hizmet sözleşmelerine tabi yapılan görevin karşılığı kamu görevi makam tazminatına hak kazanılan bir görev ise ve kişi iş kanununa tabi görev yaptıktan sonra kamu görevine geçtiğinde makam tazminatına hak kazanabilir mi?

İş Kanunu hükümlerine, hizmet sözleşmeleri esaslarına tabi Genel Müdürlük yapan, özel üniversitelerde rektör, dekan, profesör, doçent gibi görevlerde bulunduktan sonra kamu görevine başlayan kişi, Genel Müdürlük veya öğretim üyeliği görevlerini 657 veya 2914 sayılı Kanunlara tabi bir kadroda yapmadığı için makam tazminatı alamayacaktır.

Yukarıda yapmış olduğumuz değerlendirmeler, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun yürürlük tarihi olan 2008 yılı Ekim ayı başından önce devlet memurluğu pozisyonunda görev yapanlarla ilgili bulunmaktadır.

2008 yılı Ekim ayı başından sonra ilk defa devlet memurluğu pozisyonunda görev yapanlardan emekliye ayrılacak olanlar hakkında bağlanacak olan aylıklarda prime esas kazanç sistemi esas alınacağından, makam tazminatı ödemesi adı altında bir ödemede bulunmamaktadır.

Aylık bağlanma sistemi;

Vakıf üniversitelerinden emekli olan profesörlerden örnek olarak, bu durumda olanlar işçi sistemi üzerinden emekli olurlar ve yaşlılık aylıkları prime esas kazançları üzerinden hesaplanır.

Devlet üniversitelerinden emekli olan profesörler ise 5434 e tabi olanlar için ek gösterge, makam tazminatı, görev veya temsil tazminatı gibi unsurlar esas alınarak hesaplama yapılarak emekli aylıkları tespit edilir.

Sonuç Değerlendirmemiz;

Vakıf üniversitelerinden emekli olan profesörler ile devlet üniversitelerinden emekli olan profesörlerin emeklilik statüleri farklı olduğu için devlet üniversitelerinden emekli olan profesörlerle aynı durumda olmayacaklardır.

2547 sayılı Kanunda 7243 sayılı Kanunla yapılan eklemeler ve değişiklikler sadece görev yapanlara yönelik düzenlemeleri içermektedir, emeklilik statüleri ve emeklilik aylık bağlanma sistemlerine yönelik bir düzenlemeleri içermemektedir. Bu nedenle mevcut emeklilik işlemleri açısından bir değişiklik olmayacaktır. Yeni düzenlemede ayrıca 2914 sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanununda da bir değişiklik yapılmamıştır.