Doğum iznine ayrılan memur, aylıksız izin dönemi emeklilik keseneklerini sonradan ödeyebilir mi?

657 sayılı Kanunun Emeklilik başlıklı 19 uncu maddesinde "Devlet memurlarının, özel kanununda yazılı belirli şartlar içinde, emeklilik hakları vardır." ve Emeklilik haklar başlıklı 187 inci maddesinde ise "Devlet memurlarının emeklilik ve malûllük hallerinde kendilerinin, ölümleri halinde dul ve yetimlerinin sahip bulundukları haklar emeklilik kanunlariyle düzenlenir."denilmektedir.

Anılan hükümler çerçevesinde 8/6/1949 tarih ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ile memurların emeklilikleri düzenlenmiş bulunmaktadır.
Emekli Sandığı Kanununa 6/7/1995 tarih ve 562 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 16 maddesi ile eklenen ve 25/6/2003 tarih ve 4905 sayılı klanunun 3 üncü maddesi ile değişlik ek 72 maddesinde "Personel mevzuatına göre aylıksız izinli sayılanlardan aylıksız izinli olarak geçen sürelere ilişkin kesenek ve karşılıklarını istekleri halinde her ay veya 102 nci maddede yazılı süreler içinde başvurmaları ve başvuru tarihindeki katsayılar ve emekli keseneğine esas aylığın hesabına ait diğer unsurlar ile kesenek ve karşılık oranları esas alınmak suretiyle hesaplanacak kesenek ve karşılıklarını aynı süreler içinde defaten ödemeleri halinde aylıksız geçen izin süreleri emeklilik yönünden eski derecelerinde değerlendirilir."hükmü yer almaktadır.

Mezkur maddenin 562 sayılı Kanun ile düzelenmiş halinde "aylıksız izin tarihinin bitim tarihini takip eden üç ay içinde" ibaresi "102 nci maddede yazılı süreler içinde"şeklinde değiştirilmiştir. Söz konusu düzenleme izin kullanmayı müteakip borçlanma için üç aylık süre sınırlaması kaldırılarak 102 madde çerçevesi içinde borçlanma getirilmiştir.

5434 sayılı Kanunun 102 inci maddesinde ise "Sandıkta birikmiş emekli keseneklerini geri almış bulunanlarla, toptan ödeme yapılmış olanlardan, 98 inci maddenin vazifeye alınmaya ait hükümleri mahfuz kalmak üzere, emeklilik hakkı tanınan veya 130 uncu maddede gösterilen vazifelere, belediye başkanlığına, illerin daimi komisyon üyeliklerine geçenlerden, aldıkları paraları, aldıkları tarihlerden itibaren ödiyecekleri tarihe kadar hesaplanacak kanuni faizi ile birlikte toptan Sandığa geri verirlerse; (2)
Tayin veya seçilme tarihindeki yaşlarından, emeklilik hakkı tanınan vazifelerde evvelce geçen fiili hizmet müddetlerinin indirilmesinden sonra kalan yaş sayısı 35 i geçenlerden, 14 üncü maddenin (e) fıkrası uyarınca tamamlayıcı kesenek alınmak şartiyle, Sandıkla ilgilendirilirler ve eski fiili ve itibari hizmet müddetleri yenilerine eklenir.(3)
Ancak;
a) İstekleri ile emekliye ayrılacak olanların bu paraları istek tarihlerinden en az 6 ay önce,
b) Kurumlarınca re'sen (malullük, yaş haddi dahil) emekliye ayrılacak olanlarla ölenlerin, görevleri ile ilgilerinin kesildiği tarihlerden itibaren en geç 6 ay içinde,
Kendileri veya dul yetimleri tarafından Sandığa ödenmiş olması şarttır.
Aldıkları paraları, yukardaki süreler içinde geri vermiyenler ile paraları zamanaşımına uğramış bulunanlar emeklilik hakkı tanınan bir vazifeye ilk defa alınmış sayılırlar.
Kesenek veya toptan ödemeleri zamanaşımına uğramış olanlardan, birinci fıkrada yazılı vazifelere geçenler zamanaşımına uğrıyan paralarını (Faizsiz olarak) yukardaki süreler içerisinde toptan Sandığa geri verirlerse haklarında o fıkra hükümleri gereğince işlem yapılır.
Fiili hizmet müddetlerinin 5 yıldan az olması dolayısiyle 87 nci madde gereğince emekli kesenekleri geri verilmemiş veya tahakkuk ettirilen keseneklerini veyahut toptan ödemeyi henüz almamış olanlar ile alma hakları zamanaşımına uğramamış bulunanlardan, birinci fıkrada yazılı vazifelere geçenler hakkında da paranın iadesi kaydı hariç olmak üzere sözü geçen fıkra hükümleri uygulanır.
Meydana çıkan gaiplerden 78 inci madde gereğince Sandıkla ilgileri kesilenler hakkında da keseneğin geri verilmesinde; gaipliklerinden dolayı dul ve yetimlerine aylık bağlanmış ise, gaiplikleri tarihine kadar Sandıkta birikmiş kesenekleri miktarında bir para, toptan ödeme yapılmış ise, bu para esas alınmak suretiyle yukarıki hükümler uygulanır."denilmektedir.

102 inci madde deki borçlanmaların hüküm ifade edebilmesi için üzerinden 6 ay geçmesi gerekmektedir. 6 aylık süre, paranın Emekli Sandığı Genel Müdürlüğüne yattığı tarihten itibaren başlamaktadır.

Kesenek ve karşılıklar başvuru tarihindeki emeklilik müktesep derece ve kademeleri ile katsayılar esas alınmak suretiyle yapılmaktadır.

Yukarıda yer verilen açıklamalar uyarınca, aylıksız izin süresine ilişkin borçlanmayı izinli olduğunuz dönemde talep edip her ay için kesenek ve karşılığını ödeyebileceğiniz gibi daha sonra iştirakçiliğinizin her hangi bir aşamasında da talep etmeniz mümkün bulunmaktadır. Sonradan yapılan borçlanmaların hüküm ifade edebilmesi için borçlanmaya ilişkin ödemenin üzerinden 6 ay geçmesi gerekmektedir.

Yani aylıksız izin süresi ile birlikte emeklilik süresini dolduran ve emekli olmak isteyen iştirakçi emekliliğine en az altı (6)ay kala borçlanmalı ve parayı sandığa yatırmalıdır.