5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununa tabi olarak görev yapan ve bu kanun
hükümlerine göre aylık bağlananlar hakkında aylık bağlanma esasları bu kanunun
41 inci, ek 70 inci maddeleri ([1])ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede-375
sayılı KHK. İçin tıklayınız-; emeklilik ikramiyesine ilişkin esasları da
89 uncu maddesinde([2]), düzenlenmiştir.
Bu hükümlere bakıldığında emekli aylığı hesaplanması ile adi malüllük aylığının
hesaplanma şeklinin aynı olduğu görülmektedir. Aynı şekilde emekli ya da
adi malullük aylığı bağlamaya esas tutarlar üzerinden emekli ikramiyesi hesaplandığından,
emekli olan ile adi malul olarak emekliye ayrılanlar hakkında aynı hesaplama
yapılarak emekli ikramiyesi ödeneceği görülmektedir.
Buna göre, aynı hizmet süresi üzerinden ister normal emeklilik olsun ister adi malül olarak emeklilik olsun, ödenecek tutarlar (Emekli aylığı ve emeklilik ikramiyesi) aynı olacaktır.
5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununda, bu kanuna göre ödenen aylıklarda
vergi indirimine ilişkin hüküm bulunmamaktadır.
Ayrıca, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinde emekli, adi
malullük aylıklarının vergi indiriminden istisna olduğu belirlenmiştir.Gelir
Vergisi Kanunu için tıklayınız.
([1]) 5434 S.K. Madde 41 – (Değişik: 23/9/1983 - 2898/3 md.)
a) Emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylıklarının hesaplanmasında 657
sayılı Devlet Memurları Kanununun 43 üncü maddesinde yer alan gösterge tablosu
ve personel kanunlarındaki ek göstergeler esas alınır.
b) Emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylıkları, (a) fıkrasına göre tespit
edilen rakamların her yıl Bütçe Kanununda tespit edilen katsayı ile çarpılması
sonunda bulunacak tutarın fiili ve itibari hizmet toplamı 25 yıl olanlara %
75'i, 25 yıldan az olanlara her tam yıl için % 1 eksiği, fazla olanlara da her
tam yıl için % 1 fazlası üzerinden bağlanır.
Fiili ve itibari hizmet toplamındaki ay kesirleri tam ay sayılır.Yıl kesirlerinin
her ayı için emekli aylığı bağlanmasına esas aylık tutarının % 1'inin 12'de
biri emekli aylığına ayrıca eklenir.
Bağlanacak aylıkların toplamı, emekli ve adi malullük aylıklarında emekli aylığı
bağlanmasına esas aylıklarının % 100'ünü geçemez. Vazife malullüğü aylıkları
hakkında bu tahdit uygunlanmaz.
5434 S.K. Ek Madde 70 – (Ek :6/1/1992-KHK- 476/1 md.;Değişik:13/6/1994 -KHK-546/3
md.)
Sandık iştirakçilerine ödenmekte olan ;
a) Memuriyet taban aylığı ve kıdem aylığı tutarları ile,
b) (Değişik: 6/7/1995 - KHK - 562/14 md.) Zam, tazminat ve ödenekler ile benzeri
ödemeler toplamına karşılık gelmek üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa
tabi en Yüksek Devlet memuru aylığı (ek gösterge dahil) brüt tutarının; (3)
– Ek göstergesi 8400 ve daha yüksek olanlarda % 240 ına,
– Ek göstergesi 7600 (dahil) -8400 (hariç) arasında olanlarda % 200 üne,
– Ek göstergesi 6400 (dahil) - 7600 (hariç) arasında olanlarda % 180 ine,
– Ek göstergesi 4800 (dahil) - 6400 (hariç) arasında olanlarda % 150 sine,
– Ek göstergesi 3600 (dahil) - 4800 (hariç) arasında olanlarda % 130 una,
– Ek göstergesi 2200 (dahil) - 3600 (hariç) arasında olanlarda % 70 ine,
– Diğerlerinde % 40 ına,
tekabül eden miktarı,
emeklilik keseneğine ve kurum karşılığına tabi tutulur.
(Değişik: 6/7/1995 - KHK - 562/14 md.) Birinci fıkradaki oranları, Maliye Bakanlığının
teklifi üzerine ayrı ayrı veya birlikte üç katına kadar artırmaya, yukarıdaki
ek gösterge gruplarını değiştirmeye ve personel kanunlarında yer alan ek göstergelerin
artırılması halinde gruplardaki ek göstergeleri yeniden düzenlemeye Bakanlar
Kurulu yetkilidir.
Aylıklarını personel kanunlarına göre almayan Sandık iştirakçileri hakkında
da,sınıfı,görev ve kadro unvanı, derecesi ve hizmet süresi esas alınarak 657
sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi emsali gibi işlem yapılır.
Bu tutarlar,bu Kanunun 41 inci maddesinin (a) fıkrasına göre emekli,adi malullük,
vazife malullüğü,dul ve yetim aylıklarının; ek 20 inci maddesine göre de emeklilik
ikramiyelerinin hesaplanmasına dahil edilir.
([2]) 5434 S.K.Madde 89 – (Değişik: 21/4/2005 – 5335/3 md.)
Emekli, adi malûllük veya vazife malûllüğü aylığı bağlanan veyahut toptan ödeme
yapılan; asker, sivil tüm iştirakçilere, her tam fiili hizmet yılı için, aylık
bağlamaya esas tutarların bir aylığı emekli ikramiyesi olarak verilir.
Verilecek emekli ikramiyesinin hesabında, 30 fiili hizmet yılından fazla süreler
nazara alınmaz.
İştirakçilerden, kanunlarla belirlenen bekleme süreleri sonunda kadrosuzluk
veya yaş haddi sebebiyle emekliye sevk edilenler ve vazife malûllüğü hükümlerine
göre vazife malûllüğü aylığı bağlananlar ile ölüm sebebiyle haklarında emeklilik
işlemi uygulananlara; bu Kanuna göre aylığa hak kazandıkları tarihi takip eden
üç ay içinde emekli ikramiyesinin hesaplanmasına esas alınan katsayılarda meydana
gelecek artış nedeniyle oluşacak ikramiye farkları ile ilk malî yılın birinci
ayında katsayılar dışındaki diğer unsurlarda meydana gelecek artışa, bu tarihte
yürürlükte olan katsayılar uygulanmak suretiyle bulunacak ikramiye farkları,
emekli ikramiyesi ile ilgili hükümlere göre ayrıca ödenir. Ancak, aylığa hak
kazandıkları tarihi takip eden üç ay içinde katsayılarda artış yapılmadığı takdirde,
müteakiben katsayılarda altı ay içinde yapılacak ilk artıştan doğan ikramiye
farkları da bunlara ayrıca ödenir.
Emekli, adi malûllük veya vazife malûllüğü aylığı bağlanmadan veyahut toptan
ödeme yapılmadan ölen iştirakçiler için yukarıdaki esaslara göre hesaplanacak
ikramiyenin tamamı, aylığa veya toptan ödemeye hak kazanan dul ve yetimlere,
bu Kanunun 68 inci maddesinde gösterilen hisseleriyle orantılı olarak ödenir.
Emekli ikramiyesini aldıktan sonra yeniden iştirakçi durumuna girenlerin tekrar
emekliye ayrılmalarında, sadece sonradan geçen hizmetlerine karşılık yukarıdaki
esaslara göre emekli ikramiyesi ödenir. Şu kadar ki, evvelce verilmiş olan ikramiye
ile sonradan geçen hizmetler için ayrıca tahakkuk ettirilecek ikramiyenin hesabına
esas alınan fiili hizmet süreleri toplamı, 30 yıldan fazla olamaz ve evvelce
30 hizmet yılı için emekli ikramiyesi ödenmiş olanlara hiçbir şekilde ikramiye
farkı ödenmez.
Bu Kanunun 88 inci maddesi kapsamına girenlerin emeklilik ikramiyeleri hakkında
da yukarıdaki hükümlere göre işlem yapılır.
Sandıkça tahakkuk ettirilmiş veya ettirilecek emekli ikramiyelerini almadan
ölenler ile ölüm tarihinde aylığa müstehak dul ve yetim bırakmadan ölen iştirakçilerin
ikramiyeleri, kanunî mirasçılarına ödenir.
Bu madde gereğince ödenecek emeklilik ikramiyesi ödendikçe onayı veren kurumca,
Sayıştay ve Danıştay başkanlarının ise kendi kurumlarınca, yazı ile istenilmesi
üzerine en çok iki ay içinde faturası karşılığında Sandığa ödenir.
Ölenlerin hak sahiplerine ödenecek emeklilik ikramiyesinin tahsili hakkında
da yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.
Yazdır