Erkek çocuğa yeşil pasaport verilmez, çünkü...
Soru
Devlet memuruyum. Yeşil pasaportum var. Şu an evliyim kocamın da pasaport alma
hakkı var mı ?
Eşimin daha önceki evliliğinden olma bir oğlu var. 13 yaşında. Velayeti babasında
yani kocamda. Bu çocuk için de pasaport almak istiyor. Böyle bir şey mümkün
mü?
Cevap
15/7/1950 tarih ve 5682 sayılı Pasaport Kanunu Pasaportların ve vesikaların
nevileri, harçları ve bunları vermeye yetkili makamlar başlıklı 12 nci maddesinin
A bendinde "Türkiye Cumhuriyeti namına verilecek pasaport ve bunların yerini
tutmaya mahsus vesikalar şunlardır:
A) Pasaportlar:
I - Diplomatik pasaportlar;
II- Hususi damgalı pasaportlar;
III - Hizmet damgalı pasaportlar;
IV - Umuma mahsus pasaportlar (Münferit veya müşterek olur);
V - Yabancılara mahsus pasaportlar." ve hususi pasaportlara ilişkin 14
üncü maddesinin A bendinde ise "Hususi damgalı pasaportlar; Türkiye
Büyük Millet Meclisi eski üyeleri, eski bakanlar ile birinci, ikinci ve üçüncü
derece kadrolarda bulunan veya bu kadrolar karşılık gösterilmek veya T.C.
Emekli Sandığı ile ilgilendirilip emekli kesenekleri bu derecelerden kesilmek
suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılan Devlet memurları ve diğer kamu görevlilerine;
diplomatik pasaport verilmesini gerektiren vazifelerden başka herhangi bir resmi
vazife ile veya kendi hesaplarına yabancı ülkelere gittikleri zaman verilir.
(Ek cümle: 19/10/2005 - 5411/168 md.) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu
ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Kurulu üyeleri için, T.C. Emekli Sandığı ile
ilgilendirilme ve emekli keseneklerinin bu derecelerden kesilmesi şartı aranmaz.
Bunlardan emeklilik veya çekilme sebepleri ile vazifelerinden ayrılmış olanlara
da bu nevi pasaport verilir.
(Değişik: 3/3/1993-3868/1 md.) Büyükşehir il ve ilçe belediye başkanlarına,
görevleri süresince hususi damgalı pasaport verilir.
Hususi damgalı pasaport alabilecek durumda bulunanların eşlerine de aynı
nevi pasaport verilir. Hususi damgalı pasaport almaya hakkı bulunduğu sırada
vefat edenlerin dul eşlerine başkası ile evlenmemiş ise ayrı neviden pasaport
verilmesi mümkündür.
Hususi damgalı pasaport alabilecek durumda bulunanların yanında yaşayıp, evli
bulunmayan ve iş sahibi olmayan kız çocuklarıyla (...) hususi damgalı pasaport
verilir veya bunlar baba veya annelerinin pasaportlarının refakathanesine kaydedilir.
Refakathanesine kayıtlı bulunanlar, pasaport sahibi ile seyahat etmedikleri
takdirde o pasaportu kullanamazlar." hükmü yer almaktadır.
Hususi pasaportlara ilişkin 14 üncü maddesinin A bendinin son fıkrasında hususi
pasaport almaları şartları;
Kız çocuklar için:
Hak sahibinin yanında yaşaması,
Evli bulunmaması
İş sahibi olmaması olarak sayılmıştır.
Daha önce erkek çocukları için "... yine yanında yaşayıp reşit bulunmayan
erkek çocuklarına da ..." şartlarında hususi pasaport verilmekte iken
anılan ibarenin Anayasa Mahkemesi'nin 7/2/2008 tarihli ve E.: 2004//30, K.:
2008/55 sayılı Kararı ile iptal edildiğinden madde metninden çıkarılması nedeniyle
erkek çocuklara hususi pasaport verilememektedir.
Yukarıda yer verilen hüküm uyarınca; 5682 sayılı Pasaport Kanunu uyarınca hususi
damgalı pasaport (Yeşil Pasaport) alma hakkınız olması halinde eşinize de hususi
damgalı pasaport verilebileceği, devlet memurunun eşi olması sebebiyle Hususi
pasaport alma hakkına haiz olan kişinin velayeti altındaki 13 yaşındaki çocuğu
için kız ise yanında yaşaması, evli olmaması ve işi bulunmaması halinde hususi
pasaport verilmesi gerektiği değerlendirilmektedir. Hususi pasaport alma hakkına
haiz olan kişinin velayeti altındaki 13 yaşındaki çocuğun erkek olması halinde
ise yer verilen açıklamalar uyarınca hususi damgalı (yeşil ) pasaport almasının
mümkün olmadığı değerlendirilmektedir.