Konuşma ve nörolojik özürlü bir kişi hazine avukatı olabilir mi?

Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet memurları Kanununun Özürlülerin Devlet Memurluğuna Alınmaları başlıklı 54 üncü maddesinde "Mevzuata uygun olmak kaydıyla; özürlülerin mesleklerine uygun münhal kadrolara atanması, mesleklerini icra veya infaza yardımcı araç ve gerecin kurumlarınca temin edilmesi esastır. Özürlülerin Devlet memurluğuna alınma şartları ile hangi işlerde çalıştırılacakları, mesleklerini icra ve infazda hangi yardımcı araç ve gereçlerin kurumlarınca temin edileceği, zihinsel özürlülerin hangi görevlere atanmasında asgari eğitim şartından istisna edileceği hususları Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Özürlüler İdaresi Başkanlığı ve Devlet Personel Başkanlığınca müştereken hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.
Kurum ve kuruluşlar bu Kanuna göre çalıştırdıkları personele ait kadrolarda % 3 oranında özürlü çalıştırmak zorundadır. % 3 ün hesaplanmasında ilgili kurum veya kuruluşun (taşra teşkilatı dahil) toplam dolu kadro sayısı dikkate alınır.
Kurum ve kuruluşlar, çalıştırdıkları ve işten ayrılan özürlü personel sayısını üç ayda bir Devlet Personel Başkanlığına bildirmekle yükümlüdür. Bu Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşlarda, ikinci fıkrada tespit edilen oranda özürlü personel çalıştırma yükümlülüğünün yerine getirilmesinin takip ve denetiminden Devlet Personel Başkanlığı sorumludur." hükmü bulunmaktadır.

Anılan maddenin 1 inci fıkrası hükmü uyarınca 20/08/2004 tarih ve 2004/7754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı İle kararlaştırılan Özürlülerin Devlet Memurluğuna Alınma Şartları ile Yapılacak Yarışma Sınavları Hakkında Yönetmelik 16.09.2004 tarihli ve 25585 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Maliye Bakanlığı Baş Hukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğü Hazine Avukatlığına Atanacaklar Hakkında Yönetmelik 13.10.1999 tarih ve 23845 sayılı Resmi Gazete yayımlanmıştır.

Anılan Yönetmeliğin Sözlü sınava katılma şartları başlıklı 4 üncü maddesinde "Hazine Avukatı olarak atanmak üzere sözlü sınava katılabilmek için;
a) Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde belirtilen nitelikleri taşımak,
b) İlk defa devlet memuru olarak atanacaklar için Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı (ÖSYM) tarafından yapılacak Devlet Memurluğu Merkezi Sınavında başarılı olmak,
c) Avukatlık ruhsatını haiz olmak,
d) Sağlık durumunun yurdun her yerinde oturmaya ve yolculuk yapmaya elverişli olduğunu, Devlet Hastanesinden alınmış sağlık kurulu raporu ile belgelemek," ve Atamaya mani hal başlıklı 11 inci maddesinde "Hazine Avukatı olarak atanmaya hak kazananlar;
a) Kendisinin ve eşinin nüfusa kayıtlı oldukları il ve bu il'e bağlı ilçelere,
b) Nüfusa kayıtlı olmamakla birlikte en az 15 yıl müddetle devamlı olarak ikamet ettikleri veya hizmetini olumsuz yönde etkileyecek maddi ilişkisinin bulunduğu il veya ilçeye, bu il'e bağlı ilçelere, ilçenin bağlı bulunduğu il ve bu il'e bağlı diğer ilçelere,
atanamazlar.
Ancak, son genel nüfus sayımına göre; Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğe ekli değişik 1 Sayılı Cetvelde IV, V ve VI ncı bölge kapsamında il merkezleri ile bunlara bağlı ilçe merkezlerinden nüfusu 50.000'i aşan yerlere, diğer il ve ilçe merkezlerinden nüfusu 200.000'i aşan yerlere yapılacak atamalarda yukarıdaki fıkra hükmü uygulanmaz."denilmektedir.

Yukarıda yer verilen açıklamalar çerçevesinde şunu söyleyebiliriz: Madde metni özürlülüğe ilişkin olarak sadece sağlık durumunun yurdun her yerinde oturmaya ve yolculuk yapmaya elverişli olup olmadığıan vurgu yapmış, bunun dışında bir belirleme yapmamıştır. 657 sayılı Kanunun 48. maddesinin A/7 bendi de sadece görevini devamlı yapmasına engel olabilecek akıl hastalığı ile malül kişilerin devlet memuru olamayacağını hüküm altına almış olup, buna göre, yukarıdaki hükümler bağlamında, orta derecede konuşma ve nörolojik özürlünün hazine avukatı olmasına engel bir durum bulunmamaktadır.

Bu çerçevede;
1-KPSS sınavına girmek suretiyle, kurumların ihtiyaçlarına bağlı olarak ÖSYM tarafından gerçekleştirilen merkezi yerleştirmede hazine avukatı alımı olması halinde, müracaat etmeniz mümkündür. Tercihler sonrasında yerleşemeye hak kazanmanız halinde atamanıza engel mani bir hal bulunmamaktadır.

2-Hâlihazırda memur olup avukatlık ruhsatına sahip olanlar arasından, Maliye Bakanlığı Baş Hukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğü Hazine Avukatlığına Atanacaklar Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca hazine avukatı olunması mümkün bulunmaktadır.

3- T.C. Maliye Bakanlığı Baş Hukuk Müşavirliği Ve Muhakemat Genel Müdürlüğü hazine avukatı kadrolarından 657 sayılı Kanunun 54 üncü maddesi hükmü uyarınca kadro ayrılması halinde, "Özürlülerin Devlet Memurluğuna Alınma Şartları ile Yapılacak Yarışma Sınavları Hakkında Yönetmelik" ve "Maliye Bakanlığı Baş Hukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğü Hazine Avukatlığına Atanacaklar Hakkında Yönetmelik" hükümlerine uyularak hazine avukatı alınması mümkün olduğu değerlendirilmektedir.

4- Hazine avukatları Maliye Bakanlığı Baş Hukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğü Hazine Avukatlığına Atanacaklar Hakkında Yönetmeliğin atanmaya mani hal başlıklı 11 inci maddesinde Kendisinin ve eşinin nüfusa kayıtlı oldukları il ve bu il'e bağlı ilçelere atanamayacakları düzenlenmiştir.

5- Hazine Avukatlığına yerleştirilen veya atanan kişilerin Sağlık durumunun yurdun her yerinde oturmaya ve yolculuk yapmaya elverişli olduğunu, Devlet Hastanesinden alınmış sağlık kurulu raporu ile belgelemeleri gerekeceğinden sağlık kurulunda bu mahiyette rapor alınması halinde atamanızın idarece yapılması gerekmektedir.

6- Hazine avukatlığı kadrolarından özürlülere tahsis yapılıp yapılmadığı veya yapılıp yapılmayacağı Maliye Bakanlığı Baş Hukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğünden öğrenilebilir.