Memur ve sigortalı olarak geçen sürelerin emeklilikte değerlendirilmesi

DEVLET MEMURLARININ EMEKLİLİK İŞLEMLERİNDE, MEMUR OLARAK GEÇEN HİZMETLERİ İLE SİGORTALI GEÇEN HİZMETLERİNİN İNTİBAKLARI NE ŞEKİLDE OLMAKTADIR.

Sorunuzu bu konuyu inceleyerek, açıklamaktayız.

1- Kazanılmış Hak Aylığı: 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun intibak işlemlerine ait 36 ncı maddesi, geçici maddeleri, ek geçici maddeleri, 43 üncü maddesi, ayrıca 657 sayılı Kanuna ekli ek gösterge cetvelleri, kendi özel kanunları gereğince tespit edilen ek gösterge rakamları.

Kazanılmış Hak Aylığı, emeklilik aylık ve ikramiye tutarları bulunurken, unvana bağlı ek gösterge rakamının dikkate alınmasını sağlayan intibak işlemidir.

2- Emekli Keseneğine Esas Aylık: 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun ek 18 inci maddesi.

Emekli Keseneğine Esas aylık, emeklilik aylık ve ikramiye tutarları bulunurken, unvana bağlı ek gösterge rakamının dikkate alınmasını sağlayan intibak işlemi olmayıp, sigortalı hizmetlerden kazanılmış hak aylık hizmetinde değerlenmeyecek olan sürenin intibak işlemine tabi tutulup bulunan derece ve kademedir. Kazanılmış Hak Aylıklarında değerlendirilecek sigortalı hizmetlerin şartlarıyla ilgili açıklamalarımıza sitemizde yer vermiştik. Sorunuzun cevabından sonra aşağıda bir kez daha tekrar ediyoruz.

Sorunuzun cevabını şu şekilde değerlendirmekteyiz.

• Maaş dereceniz-Kazanılmış Hak Aylık derecenizin 1. derece 2. kademe
• Emekli keseneğinizin 1. derece 4. kademe

Olduğunu belirtmektesiniz. Görev unvanınız Bilgisayar İşletmeni olduğundan 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda ek gösterge rakamınızın 2200 olması gerekmektedir (1.derece 2. kademe ile 1. derece 4. kademe arasında bir fark bulunmamakta, yalnızca gösterge rakamı farkı bulunmaktadır. 657 sayılı Kanunun 43 üncü maddesinde yer alan tabloda 1.derece 2. kademenin gösterge rakamı 1380, 1.derece 4. kademenin gösterge rakamı ise 1500 olarak gösterilmektedir.

2010 yılı ikinci yarısı için esas alınan memur maaş katsayısı üzerinden örnek:

25 yıl hizmetiniz olduğundan ¼ intibak, ek gösterge 2200 olacaktır.

Aylık: 1067 TL. + %4 Ek ödeme

İkramiye: 18509 TL.

İkramiye hesabınız sigorta hizmetiniz hariç 13 yıl üzerinden yapılmıştır.

KAMU KURUM VE KURULUŞLARINDA SİGORTALI OLARAK GÖREV YAPMIŞ OLANLARIN DAHA SONRA DEVLET MEMURLUĞUNA GEÇMELERİ SONUCUNDA SİGORTALILIK SÜRELERİ KAZANILMIŞ HAK AYLIKLARINDA NASIL VE HANGİ ŞARTLARDA DEĞERLENDİRİLMEKTEDİR.

Kamu, kurum ve kuruluşlarında geçen, diğer açık ifade ile 657 sayılı Kanunun 87 inci maddesinde,

“Madde 87 – (Değişik: 30/5/1974 - KHK/12; değiştirilerek kabul: 15/5/1975 - 1897/1 md.)

Memurlara;

a) Bu Kanuna tabi kurumlarda,

b) Sermayesinin tamamı Devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan iktisadi kurumlar ile sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait bankalarda,

c) Özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlarda,

ç) Yukarıdaki bentlerde yazılı idare, kuruluş ve bankalar tarafından sermayelerinin yarısından fazlasına katılmak suretiyle kurulan kuruluşlarla bunların aynı oranda katılmaları ile vücut bulan kurumlarda,

İkinci görev verilemez; bu kurumlardan her ne ad ile olursa olsun para ödenemez ve yarar sağlanamaz.

Ancak, bu Kanunun memurlara ikinci görev verilmesini öngören hükümleri ile hakem, tasfiye memuru ve bilirkişilere takdir olunan İl Genel Meclisi ve İl Daimi Encümeni başkanları, özel kanunlarla kurulan ve asli görevlerinin devamı niteliğinde olmayan çeşitli kurul, komisyon,heyet ve jüri çalışmalarına, Üniversiteler, Akademiler, Türkiye ve Orta - Doğu Amme İdaresi Enstitüsü ve Özel Kanunlarla kurulan araştırma kurumları tarafından idareyle ilgili olarak yapılan inceleme ve araştırma çalışmalarına katılanlar için özel kanunlarınca gösterilen veya bu kanunlara dayanılarak tespit edilen ücretlerin ödenmesine ilişkin hükümler saklıdır.”

Şeklinde yer alan yerlerde geçen sigortalı sürelerin kazanılmış hak aylığında değerlendirilmesi aşağıda belirtilen şekillerde olmuştur.

1- 657 sayılı Kanunun ek geçici 2 nci maddesi;

1,3,1970 tarihi ile 30,11,1970 ve 30,11,1970 ile 1,3,1975 tarihine kadar göreve alınanların bu tarihlerden önce kamuda geçen sigortalı süreleri kazanılmış hak aylıklarında değerlendirilmektedir.

“Ek Geçici Madde 2 – (Ek: 31/7/1970 - 1327/90. md; Değişik: 15/5/1975 - 1897/2 md.)

1/3/1970 tarihi ile 30/11/1970 tarihi arasında görevde bulunmaları nedeniyle intibakı yapılmış olanlar ile 30/11/1970'den 1/3/1975 tarihine kadar olan sürede göreve alınanlardan bu madde gereğince değerlendirmeye esas alınan, hizmetlerde öğrenim durumları değişmemiş olanların derece ve kademelere intibakı aşağıdaki esaslara göre yapılır.

A) Başlangıç derece ve kademesi olarak 1/3/1975 tarihindeki öğrenim durumuna göre 36 ncı maddede tesbit olunan hizmete giriş derece ve kademesi esas alınır.

B) 18 yaşın bitirilmesinden sonra, 87 nci maddede belirtilen kurumlarda geçen başarılı hizmet süreleri değerlendirilir.

C) Aşağıda gösterilen görevlerde başarılı olarak geçen süreler (B) fıkrasındaki sürelere eklenir.

a) Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliğinde, Belediye Başkanlığında, illerin daimi komisyon üyeliğinde,

b) Subay, askeri memur, gedikli subay, astsubay, uzman jandarma çavuş (Jandarma uzatmalı er, onbaşı, çavuş), ordu uzman çavuş olarak orduda,

c) Hazırlık kıtası ile okul dönemi dahil yedek subaylıkta (Muvazzaflık dışında geçen süre dahil), yedek subay öğretmenlikte, muvazzaf ve ihtiyat erlikte, (84 üncü madde hükümleri saklıdır.)

d) Özel kanunlarındaki ve 657 sayılı Kanundaki hükme dayanılarak kazai rüşt kararı alınmak suretiyle veya mecburi hizmetin ifası nedeniyle öğrenimleri ile ilgili görevlere atananların, 18 yaşını bitirilmesinden önce bu görevlerde,

e) Teknik hizmetler sınıfı, sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfında bulunanlar ile bu sınıflara girecek nitelikte olanların yurt içinde veya yurt dışında 87 nci madde kapsamına girmeyen yerlerde, (12 yılı geçmemek üzere, meslekleri ile ilgili hizmetlerin 3/4'ü),

f) Özel okullarda yöneticilik ve öğretmenlik yapanlardan Milli Eğitim Bakanlığı emrinde görev kabul etmiş olanların, özel öğretim kurumlarında (12 yılı geçmemek üzere bu hizmetlerin 2/3'ü),

g) Serbest avukatlıkta, (12 yılı geçmemek üzere bu sürenin 3/4'ü),

h) Basın kartları yönetmeliğine göre, basın kartına sahip olmak suretiyle gazetecilik yaparak memurluğa girenlerin; meslekleriyle ilgili görevlerde istihdam edilmeleri şartıyle; fiilen gazetecilik yaparak geçirdikleri sürenin 2/3'ü,

i) Vekil imam olup da sonradan din hizmetleri sınıfında asli kadrolara geçmiş olanların vekillikte geçen hizmetlerinin tamamı,

k) Yabancı memleketlerde öğretmen olarak Türk kültürüne hizmet edenlerden Türk vatandaşlığına geçmiş ve Devlet memuru olmuş olanların, yurt dışında öğretmenlikte geçen hizmetlerinin, (12 yılı geçmemek üzere 2/3'ü),

D) 1/3/1970 tarihinden önce çeşitli kanunlara dayanılarak kazanılmış bulunan kıdemler ile aşağıda gösterilen kıdemler (B) fıkrasındaki sürelere ayrıca eklenir.

a) Devlet lisan imtihanını vermek,

b) Fevkalade başarıdan dolayı verilen takdirnamelere dayanılarak barem kanunlarıyle, tespit edilen normal süreden erken terfi etmek,

c) 7163, 1323, 1134, 4273, 4454, 4489, 5442, 2556 ve 5931 sayılı Kanunlardan veya benzer nitelikteki hükümleri taşıyan kanunlardan yararlanmak suretiyle kazanılan kıdemler,

d) 1/3/1970 tarihinden önce barem veya emeklilikte kazanılmış hak aylığının tespitinde sayıldığı halde bu maddede gösterilmeyen süreler,

E) 36 ncı maddenin (A) bendinin çeşitli fıkralarında kademe veya derece verilmesi öngörülen durumları bu fıkralardaki esaslar dairesinde 1/3/1975 tarihinden önce ibraz etmiş bulunanlara sözü edilen hükümler uyarınca durumlarına göre verilmesi gereken derece ve kademeler, bu maddenin (B) fıkrasındaki süreler ayrıca eklenir.

F) Aşağıdaki süreler bu maddeye göre yapılacak değerlendirmede nazara alınmaz.

a) Saat ücreti karşılığında veya sözleşmeli olarak, normal çalışma saatleri ile kayıtlı olmaksızın ve normal çalışma saatlerinden daha az süre çalışılmak suretiyle yapılan işlerde geçen,

b) Emekli aylığı almak suretiyle geçen,

Hizmet süreleri,

G) Emekliliğe tabi olmaksızın doktora öğrenimi yapanların yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora öğrenim sürelerinin 3 yılı,

H) Aynı süre ve aynı neden hiçbir şekilde mükerreren değerlendirilemez.

İ) (A) bendi uyarınca başlangıç olarak alınacak derece ve kademe üzerine, yukarıdaki bentler esas alınmak suretiyle değerlendirilmesi gerektiği tespit olunacak sürelerin her yılı için bir kademe ve her üç yılı için bir derece verilmek suretiyle bulunacak derecenin ilgili kademesine intibak ettirilir. Bu kanunun 92 nci maddesinin 6 ncı fıkrası hükmü mahfuzdur.

1327 sayılı Kanun ve ondan sonra çıkarılmış bulunan Kanun Hükmündeki Kararnamelerle yapılmış ve bu Kanun hükümlerine göre yapılacak intibaklar ve bu intibaklar sonucu varılacak yükselme dereceleri ilgili memurlar için kazanılmış haktır.

1. - 30/11/1970 tarihinden (bu tarih dahil) önce;

a) Çeşitli barem ve teadül kanunlarına göre kazanılmış hak aylıkları,

b) T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre emeklilik keseneğine esas aylıkları, (87 nci maddeye tabi kurumlar dışında sigorta primi ödenmek suretiyle geçen süreler nedeniyle emeklilik keseneğine esas aylıkta yapılan yükselmeler hariç),

Öğrenim durumlarına göre 36 ncı maddenin (A) bendindeki tabloda gösterilen hizmette yükselebilme derecesinden daha yukarı derecelerde olanların intibakı, daha yukarıda olan bu aylık derecelerine yapılır.

Ayrıca, intibak ettikleri derecenin aylığını kazanılmış hak olarak aldıkları veya emeklilik keseneği ödedikleri sürenin her yılı için bir kademe ilerlemesi uygulanır.

Bunların 30/11/1970 tarihinden sonra geçirdikleri ve geçirecekleri her başarılı hizmet yılları için, intibak ettirildikleri derecenin son kademesi aylığını geçmemek üzere, bir kademe ilerlemesi uygulanır.

2. - Durumları 2 nci fıkra kapsamına girenlerden 1 inci fıkraya göre yapılacak intibakları lehlerine olanların intibakı 1 inci fıkra hükümlerine göre yapılır.”

2- 657 sayılı Kanunun ek geçici 58 inci maddesi;

1,3,1975 tarihi ile 1,3,1982 tarihleri arasında kamuda sigortalı iken devlet memurluğuna geçenlerin,

26,6,1984 tarihinde kamuda sigortalı çalışanlar ile sözleşmeli çalışanların bu tarih ile 31,12,1984 tarihleri arasında devlet memurluğuna geçenlerin,

bu süreleri kazanılmış hak aylıklarında değerlendirilmektedir.

“Ek Geçici Madde 58 – (26/6/1984 - KHK - 241/15 md. ile gelen ek geçici madde hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)

Bu Kanuna tabi kurumlarda halen sürekli işçi statüsü ile çalışanlarla sözleşmeli personelden 1984 yılı sonuna kadar memurluğa geçmek için yazılı olarak başvuranlar,öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri tavanı aşmamak kaydı ile, bu Kanunun ek geçici 1,2 ve 3 üncü maddeleri hükümleri, 8/6/1984 tarih ve 217 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesinde sayılan kuruluşlarda 1/3/1979 tarihinde görevli olanlar için ayrıca 20/12/1979 tarih ve 2182 sayılı Kanun hükümleri de dikkate alınarak derece ve kademeleri tespit edilmek suretiyle sınav şartı aranmaksızın boş memur kadrolarına intibak ettirilebilirler.

87 nci maddede belirtilen kurumlarda işçi veya sözleşmeli olarak çalışmakta iken 1/3/1975-1/3/1982 tarihleri arasında memuriyete geçmiş olanların bu statülerde geçen hizmetleri ile memuriyette geçmiş olan hizmetleri kadro şartı aranmaksızın kazanılmış hak aylıklarının tespitinde birinci fıkra hükümlerine göre değerlendirilir.”

3- 2595 sayılı Kanunun Geçici 9 uncu maddesi;(657 sayılı Kanunda yer almaktadır)

01,03,1982 tarihinde kamuda sigortalı ve sözleşmeli olarak çalışanların bu tarihten itibaren 6 ay içinde devlet memurluğuna geçenlerin, bu süreleri kazanılmış hak aylıklarında değerlendirilmektedir.

“Geçici Madde 9 – Bu Kanuna tabi kurumlarda sürekli işçi statüsü ile çalışanlarla sözleşmeli personelden bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde memurluğa geçmek için yazılı olarak müracaat edenler, öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri tavanı aşmamak kaydı ile, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik Ek Geçici 1, 2 ve 3 üncü maddeleri hükümleri, 13/12/1960 tarih ve 160 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde sayılan kuruluşlarda 1/3/1979 tarihinde görevli olanlar için ayrıca 20/2/1979 tarih ve 2182 sayılı Kanun hükümleri de dikkate alınarak derece ve kademeleri tespit edilmek suretiyle mevcut veya yeniden alınacak memur kadrolarına intibak ettirilebilirler.”

4- 4046 sayılı Kanunun geçici 9 uncu maddesi;

Özelleştirme kanunu kapsamında sözleşmeli statüde çalışanlardan nakle tabi tutulmak suretiyle devlet memuru olanların bu sureleri kazanılmış hak aylıklarında değerlendirilmektedir.

“Geçici Madde 9 – Kamu İktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklarda sözleşmeli statüde çalışmakta iken bu Kanunun 22 nci maddesi uyarınca 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi kurumlara nakledilerek Devlet memuru statüsüne geçirilenlerin sözleşmeli statüde (kapsam dışı personel dahil) geçen hizmet süreleri; aynı Kanunun ek geçici 1, 2 ve 3 üncü maddelerine göre, 458 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri de dikkate alınmak suretiyle, öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri tavanı aşmamak kaydıyla kadro şartı aranmaksızın kazanılmış hak aylık, derece ve kademelerinin tespitinde değerlendirilir. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce özelleştirme kapsamına alınmış bulunan kuruluşlardan kamu kurum ve kuruluşlarına atanmış bulunan memur ve sözleşmeli personel hakkında da bu madde ile bu Kanunun 22 nci maddesinde fark olarak ödenmesi öngörülen tazminata ilişkin hükümler uygulanır.”

5- Kendi özel kanunlarında yer alan hükümler uyarınca, sigortalı geçen süreleri, örnek; spor toto, kalkınma bankası vb. gibi. Kazanılmış hak aylıklarında değerlendirilmektedir.

6- Sosyal Güvenlik Kurumu uygulamasında, 233, 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler kapsamında sözleşmeli sigortalı olanların, 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı ile iştirakçi olarak ilgilenenlerin sigortalı süreleri kazanılmış hak aylıklarında değerlendirilmektedir.

DEĞERLENDİRME; Devlet memurluğuna geçiş yapmış olan kişilerin kamuda geçen sigortalı sürelerinin değerlendirilmesi zaman zaman kanun ve kanun hükmünde kararnamelerle yapılmıştır. Ancak, devlet memurluğu nasıl kamuda geçen süreleri kapsıyor ise, kamuda geçen sigortalı süreler de yine bir kamu hizmeti olarak görülmelidir. Bu nedenle, yukarıda yer alan tarihler dışında devlet memuru olmuş kişilerin de kamuda geçen sigortalı sürelerinin kazanılmış hak aylığında değerlendirilmesi yönünde bir yasal düzenlemenin yapılması ve bu düzenlemenin süreklilik kazanan bir düzenleme olması gerektiği ve bunun da zaruri bir ihtiyaç olduğunu değerlendirmekteyiz.