657 sayılı Devlet
Memurları Kanunun 99 uncu maddesinde "Memurların haftalık çalışma
süresi genel olarak 40 saattir.
Bu süre Cumartesi ve Pazar günleri tatil olmak üzere düzenlenir.
Ancak özel kanunlarla yahut bu kanuna veya özel kanunlara dayanılarak çıkarılacak
tüzük ve yönetmeliklerle, kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınmak
suretiyle farklı çalışma süreleri tespit olunabilir.
Bakanlar Kurulu, yurt dışı kuruluşlarda hizmetin gerektirdiği hallerde, hafta
tatilini Cumartesi ve Pazardan başka günler olarak tespit edebilir."
ve "Günlük çalışma saatlerinin tesbiti" başlıklı 6111 sayılı Kanunun
ile değişik 100 üncü maddesinde "Günlük çalışmanın başlama ve bitme
saatleri ile öğle dinlenme süresi, bölgelerin ve hizmetin özelliklerine göre
merkezde Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığının teklifi üzerine Bakanlar
Kurulunca, illerde valiler tarafından tesbit olunur.
Ancak özürlüler için; özür durumu, hizmet gerekleri, iklim ve ulaşım şartları
göz önünde bulundurulmak suretiyle günlük çalışmanın başlama ve bitiş saatleri
ile öğle dinlenme süreleri merkezde üst yönetici, taşrada mülki amirlerce farklı
belirlenebilir.
Memurların yürüttükleri hizmetin özelliklerine göre, bu madde uyarınca tespit
edilen çalışma saat ve süreleri ile görev yerlerine bağlı olmaksızın çalışabilmeleri
mümkündür. Bu hususa ilişkin usül ve esaslar, Devlet Personel Başkanlığının
teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir."hükümleri bulunmaktadır.
Anılan hüküm uyarınca 6/12/1982 tarihli ve 8/5752 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
ile merkezde günlük çalışma saatlerinin tesbit edilmiştir. Söz konusu Bakanlar
Kurulu Kararında öğle yemek arası dinleme süresi 1 saat olarak belirlenmiştir.
Merkezdeki kurumların çalışma
saatleri yeniden düzenlendi
Merkezde Günlük Çalışma Saatlerinin
Tespitine İlişkin Karar yine değişti
657 sayılı Kanunun "Günün 24 saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde
çalışma saat ve usulünün tesbiti" başlıklı 6111 sayılı Kanun ile değişik
101 inci maddesinde "Günün yirmidört saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde
çalışan Devlet memurlarının çalışma saat ve şekilleri kurumlarınca düzenlenir.
Ancak, kadın memurlara; tabip raporunda belirtilmesi halinde hamileliğin yirmidördüncü
haftasından önce ve her halde hamileliğin yirmidördüncü haftasından itibaren
ve doğumdan sonraki bir yıl süreyle gece nöbeti ve gece vardiyası görevi verilemez.
Özürlü memurlara da isteği dışında gece nöbeti ve gece vardiyası görevi verilemez."denilmektedir.
Ayrıca, 657 sayılı Kanunun "Fazla çalışma ücreti" başıklı 178 inci
maddesinde "A) 99 ve 100 üncü maddeler hükümleri uyarınca tespit olunan
günlük çalışma saatleri dışında;
a) Salgın hastalık ve tabii afetler gibi olağanüstü hallerin olması (Bu hallerin
devamı süresince),
b) Fabrika, atelye, şantiye, işletme gibi yerlerde İş Kanununa tabi olarak işçi
çalıştıran kurumlarca hizmetin gereği olarak işçi ile birlikte çalışma saatleri
ve günü dışında çalışmanın zorunlu bulunması,
hallerine münhasır olmak üzere, yapılan fazla çalışmalar ücretle karşılanır.
Yukarıda sayılan hallerde yaptırılacak fazla çalışmanın süresi ve saat başına
ödenecek ücret Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenir
B) Kurumlar gerektiği takdirde personelini günlük çalışma saatleri dışında fazla
çalışma ücreti vermeksizin çaıştırabilirler. Bu durumda personele yaptırılacak
fazla çalışmanın her sekiz saati için bir gün hesabı ile izin verilir. Ancak,
bu suretle verilecek iznin en çok on günlük kısmı yıllık izinle birleştirilerek
yılı içinde kullandırılabilir.
Fazla çalışmanın uygulama esas ve usulleri Devlet Personel Başkanlığı ile Maliye
Bakanlığınca müştereken belirlenir.
Milli İstihbarat Teşkilatı mensuplarına ödenecek fazla çalışma ücretleri ve
diğer hususlar Başbakan tarafından onaylanacak bir talimatla tesbit edilir."hükmü
bulunmaktadır.
657 sayılı Kanun 178 inci maddesinde;
1-Memurlara fazla çalışma yaptırma zamanı,
2-Memurlara fazla çalışma yaptırılacak haller,
3-Fala çalışma yaptırmanın hangi hallerde ücret ile karşılanacağı,
4-Fazla çalışmanın ücretle kaşılanamaması halinde memura izin hakkı,
5-Fazla çalışma esas ve usullerinin Yönetmelik ile belirlenmesi,
6- Sözkonusu hükümlerin istisnası (MİT personeli),
düzenlenmiştir.
Mezkur hüküm uyarınca 19.2.1975 tarih ve 7/9493 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
ile yürürlüğe konulan Fazla
Çalışmanın Uygulama Esaslarını Gösterir Yönetmelik 13.3.1975 tarih ve 15176
sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulmuştur.
Bu yönetmeliğin 6'ncı maddesinde "Amir, memura fazla çalışma yapacağını
bir hafta önce yazılı olarak bildirir. Ancak acele ve özel durumlarda bildirme
aynı günde de yapılabilir." hükmü yer almaktadır. Yönetmeliğin yedinci
maddesinde ise, "Kurum amirleri gerekli gördükleri hallerde Devlet Memurları
Kanununun 99 ve 178 inci maddelerine göre fazla çalışma yaptırabilirler.
Kurum amirleri fazla çalışma yaptıracakları memurlar için düzenleyecekleri "Fazla
Çalışma Cetveli" ne memurun günde yaptığı fazla çalışma süresini kaydederler.
Bu cetvel memur ve amir tarafından imzalanarak özel dosyasında saklanır."
hükmü yer almaktadır.
Bu hükümler çerçevesinde, fazla çalışmanın, eğer acil değilse, en az bir hafta
önceden memura bildirilmesi ve fazla çalışma defterine kayıt edilmesi gerekmektedir.
Bu yönetmelikte verilmesi gereken izinlerin usul ve esaslarına dair bir düzenlemeye
yer verilmemiştir.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar uyarınca; fazla çalışma yaptırmanın
hangi hallerde ücret ile karşılanacağı belirlenmiş olup fazla çalışmanın ücretle
kaşılanamaması halinde memura izin verilmesi düzenlenmiştir.
Bu sebeple ücret ödenebilen fazla çalışma için memurun isteği üzerine ücret
yerine izin verilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Yazdır