"NETWORK MARKETİNG SİSTEM NEDİR?
Network Marketing, son yıllarda -her ölçekte- şirketlerin müşteriye daha kolay
ulaşmak, kendine sadık müşteriler (çalışanlar)sağlamak kısaca ürün satışlarını
arttırmak için kullanmaya başladığı etkili bir dağıtım ve kazanç sistemidir.
Network marketing sistemlerde şirketler müşterilerinin de para kazanmasını ve
dolayısıyla da kendi kazançlarının artmasını hedeflemektedirler. Çünkü bu şirketler
üyeleri ile büyür, üyeler de kendi çevrelerine ürünleri önererek tanıtımını
yapar.
Network Marketing sektöründe yılda 200 milyar $ ciro dönmektedir. Gelecek 10
yılda bu rakamın 1 trilyon $ ı bulacağı tahmin edilmektedir.
Tarihçesi 1950lere dayanan bu sistemi kullanan şirketlerin başında konsantre
ve biodegredable temizlik ürünleriyle öne çıkan Amway, gıda takviyesinde Calivita,
Forever Living Products, Herbalife, Unicity, internete yönelik ürünüyle GDI,
doğrudan satış(çok katlı pazarlama ya da global ismi network marketing) sektöründe
en büyük ciroların gerçekleştiği kozmetik alanında ise Avon, Oriflame ve LR
gibi yabancı şirketler, ülkemizden de EMS, BioBellinda, Jenerasyon A.Ş., Petra,
OGC, Dione, Umut Gr. ve FARMASi INT. geliyor. Bu şirketler büyük olmalarını
ve itibarını bu sisteme borçludur."
Kişiler firmaların ürünlerini pazarlamak suretiyle komisyon ve ücretsiz ürün
almakta olup bu ürünleri de bedeli karşılığında diğer müşterilere satmaktadırlar.
Bu işlemlerden de çoğu insan kayda değer gelir elde etmektedirler
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Ticaret ve diğer kazanç getirici
faaliyetlerde bulunma yasağı" başlıklı değişik 28 inci maddesinde;
"Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını
gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde
görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak
veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların
iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç).
Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri ile kanunla
kurulmuş yardım sandıklarının yönetim ve denetim kurulları üyelikleri görevleri
ve özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır.
Eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan
memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler.
" hükmü yer almaktadır.
Sözkonusu hüküm ile genel olarak memurun ticaret ve gelir getirici faaliyetleri
yasaklanmış olup, bu yasağın istisnaları da belirtilmiş bulunmaktadır.
Anılan hükümde devlet memurlarının Ticaret sicili Nizamnamesinin 14 üncü maddesinde
"Türk Ticaret Kanununun 12 nci maddesinde tarif edilen ticarethane veya
fabrikalar ile 13 üncü maddesinde tarif edilen ticari şekilde işletilen diğer
müesseseler ticari işletmedir.
Bir gelir sağlamayı hedef tutmıyan veya devamlı olmıyan faaliyetlerle Türk Ticaret
Kanununun 17 nci maddesinde tarif edilen esnaf faaliyeti sınırlarını aşmıyan
faaliyetler ticari işletme sayılmaz." denilmektedir.
6762 sayılı Türk Ticaret Kanununda bir ticari işletmeyi, kısmen dahi olsa kendi
adına işleten kimseye tacir deneceği, ister gezici olsunlar, ister bir dükkanda
veya bir sokağın muayyen yerlerinde sabit bulunsunlar, iktisadi faaliyeti nakdi
sermayesinden ziyade bedeni çalışmasına dayanan ve kazancı ancak geçimini sağlamaya
yetecek derecede az olan sanat ve ticaret sahipleri tacir değil "esnaf"
sayılacağı hükme bağlanmıştır.
Yukarıda yer verilen açıklamalar uyarınca;
1- Devlet memurlarının, mesai saatleri dışında da olsa gelir getirici faaliyetlerde
bulunmaları, 657/28. madde ile yasaklanmıştır.
2- Bazı firmaların ürünlerinin pazarlanması, 657/28. maddenin istisnaları
içinde yer almamaktadır.
3- Devlet memuru, mesai saatinin veya mesai saati dışında, bazı firmaların ürünlerinin
pazarlamasını yapması satması, bize göre 657 sayılı Kanunun 28 inci maddesindeki
yasaklama kapsamına girmektedir.
4- Türkiye'de paranın takibi iyice sıklaşmaya başlamış olup Kişilerin harcamaları
kira ödemeleri, kredi kartı harcamaları, eğitim giderleri, elektronik olarak
takip edilmektedir. Bu çerçevede kamu görevlilerine yapılan ücret ödemeleri
de bankalar aracılığı ile yapılmaktadır.
Tüm vatandaşların gelir gider dengesi sürekli takip altındadır.
5-Devlet memurların network marketing sistemi faaliyetlerine dahil olmak suretiyle
gelir elde etmeleri halinde bu durum tespit edildiğinde, bize göre, 657 sayılı
Kanunun disipline ilişkin hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.