Sözleşmeli fazla çalışma izni kullanabilir mi?

Kamu İktisadi Teşebbüslerinde 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile sözleşmeli statüsüne istihdam şekli getirilmiş, Kararnamedeki sözleşmeli personele ilişkin hükümler Anayasa Mahkemesince iptali neticesinde Kamu İktisadi Teşebbüsleri personel rejiminin düzenlenmesi 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yapılmıştır. 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 3 üncü maddesinde istihdam şekilleri memurlar, sözleşmeli personel ve işçiler olarak düzenlenmiş bulunmaktadır.

Memurlar hakkında 399 sayılı KHK ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununu hükümleri uygulanmaktadır. Sözleşmeli personel hakkında ise 399 sayılı KHK hükümleri ile hüküm bulunmayan hallerde anılan Kararnamenin 58 inci maddesi hükmü uyarınca Devlet Personel Başkanlığının görüşü üzerine sayılı Devlet memurları Kanununu hükümleri uygulanmaktadır.

399 sayılı KHK 6495 sayılı Kanun ile değişik "Diğer İzinler" başlıklı 23 maddesinde "Sözleşmeli personelin mazeret, refakat, hastalık izinleri ile ücretli veya ücretsiz izinleri hakkında kadroları ekli 1 sayılı cetvelde gösterilen personelin tabi olduğu hükümler uygulanır." hükmü getirilmiş ve mazeret izinleri başlıklı 22 maddesi ise yürürlükten kaldırılmıştır.

Devlet Personel Başkanlığının internet sayfasının görüşler bölümünün Kamu İktisadi Teşebbüsleri Görüşler / Ücret - Tazminat alt bölümünün 1 inci sırasında 399 sayılı KHK tabi sözleşmeli personele fazla çalışma karşılığı fazla çalışma izni verilmesi uygun görüldüğüne ilişkin görüş yer almaktadır.

399 sayılı KHK "Fazla Çalışma ve Diğer Ödemeler" başlıklı 30 uncu maddesinde"Sözleşmeli personele;
a) Zorunlu ve istisnai hallere münhasır olmak üzere, normal çalışma saatleri dışında veya tatil günlerinde yaptırılacak fazla çalışmalar karşılığında bütçe kanunlarında belirlenen miktarlarda saat başı fazla çalışma ücreti ödenir. Ancak aylık olarak, fazla çalıştırma yaptırılacak personel sayısı kurumun sözleşmeli personel sayısının% 5'ini; personel başına ödenecek fazla çalışma ücreti toplamı da ilgililerin temel ücretlerinin % 15'ini geçemez.
Mal ve hizmet üretiminde darboğaz yaratılmaması bakımından kritik görevlerde bulunan sözleşmeli personel için, teşebbüs veya bağlı ortaklığın teklifi, Devlet Personel Başkanlığının uygun görüşü ve ilgili Bakanın onayı ile toplam fazla çalışma süresi belirtilmek suretiyle % 5 oranının üzerinde de fazla çalışma yaptırılabilir."ifadesi yer almaktadır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunun "Fazla çalışma ücreti" başıklı 178 inci maddesinde "A) 99 ve 100 üncü maddeler hükümleri uyarınca tespit olunan günlük çalışma saatleri dışında;
a) Salgın hastalık ve tabii afetler gibi olağanüstü hallerin olması (Bu hallerin devamı süresince),
b) Fabrika, atelye, şantiye, işletme gibi yerlerde İş Kanununa tabi olarak işçi çalıştıran kurumlarca hizmetin gereği olarak işçi ile birlikte çalışma saatleri ve günü dışında çalışmanın zorunlu bulunması,
hallerine münhasır olmak üzere, yapılan fazla çalışmalar ücretle karşılanır.
Yukarıda sayılan hallerde yaptırılacak fazla çalışmanın süresi ve saat başına ödenecek ücret Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenir
B) Kurumlar gerektiği takdirde personelini günlük çalışma saatleri dışında fazla çalışma ücreti vermeksizin çaıştırabilirler. Bu durumda personele yaptırılacak fazla çalışmanın her sekiz saati için bir gün hesabı ile izin verilir. Ancak, bu suretle verilecek iznin en çok on günlük kısmı yıllık izinle birleştirilerek yılı içinde kullandırılabilir.
Fazla çalışmanın uygulama esas ve usulleri Devlet Personel Başkanlığı ile Maliye Bakanlığınca müştereken belirlenir.
Milli İstihbarat Teşkilatı mensuplarına ödenecek fazla çalışma ücretleri ve diğer hususlar Başbakan tarafından onaylanacak bir talimatla tesbit edilir."hükmü bulunmaktadır.

657 sayılı Kanun 178 inci maddesinde;
1-Memurlara fazla çalışma yaptırma zamanı,
2-Memurlara fazla çalışma yaptırılacak haller,
3-Fala çalışma yaptırmanın hangi hallerde ücret ile karşılanacağı,
4-Fazla çalışmanın ücretle kaşılanamaması halinde memura izin hakkı,
5-Fazla çalışma esas ve usullerinin Yönetmelik ile belirlenmesi,
6- Sözkonusu hükümlerin istisnası (MİT personeli),
düzenlenmiştir.

Mezkur hüküm uyarınca 19.2.1975 tarih ve 7/9493 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Fazla Çalışmanın Uygulama Esaslarını Gösterir Yönetmelik 13.3.1975 tarih ve 15176 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulmuştur.

Bu yönetmeliğin 6'ncı maddesinde "Amir, memura fazla çalışma yapacağını bir hafta önce yazılı olarak bildirir. Ancak acele ve özel durumlarda bildirme aynı günde de yapılabilir." hükmü yer almaktadır. Yönetmeliğin yedinci maddesinde ise, "Kurum amirleri gerekli gördükleri hallerde Devlet Memurları Kanununun 99 ve 178 inci maddelerine göre fazla çalışma yaptırabilirler.
Kurum amirleri fazla çalışma yaptıracakları memurlar için düzenleyecekleri "Fazla Çalışma Cetveli" ne memurun günde yaptığı fazla çalışma süresini kaydederler. Bu cetvel memur ve amir tarafından imzalanarak özel dosyasında saklanır." hükmü yer almaktadır.

Bu hükümler çerçevesinde, fazla çalışmanın, eğer acil değilse, en az bir hafta önceden memura bildirilmesi ve fazla çalışma defterine kayıt edilmesi gerekmektedir.

657 sayılı Kanunun 178 inci maddesinde ve Fazla Çalışmanın Uygulama Esaslarını Gösterir Yönetmelik'te verilmesi gereken izinlerin usul ve esaslarına dair bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

Vardiyalı çalışmada İdare fazla mesai sürelerinin nasıl hesaplamalı?

Fazla çalışma sebebiyle hak edilen izinler ne zaman yanar

Yıllık izin ve fazla çalışma izninin birleştirilmesi

Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde,
1-399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi sözleşmeli personele, kurum sözleşmeli personel sayısının % 5'i ve personel başına ödenecek fazla çalışma ücreti toplamı da ilgili personel temel ücretinin % 15'ini geçmeyecek şekilde sınırlandırıldığı,

2-Ancak bahse konu sınırlamalardan daha fazla çalışma yaptırılması halinde fazla çalıştırma yaptırılan personele her sekiz saati için bir gün hesabı ile izin verilebileceği,

3-Memurlar için fazla çalışma izninin kullandırma zamanı düzenlenmemiş olması göz önüne alınarak sözleşmeli personelinde idarenin uygun bulacağı zamanlarda fazla çalışma izni kullanabileceği,

4-Fazla çalışma izninden 10 günlük sürenin yıllık izinle birleştirilebileceği değerlendirilmektedir.