Memur, anonim şirketin yüzde 100 hissedarı olabilir mi?

Soru

Merhabalar.

Ben tıp doktoru olarak halihazırda kurulu bir C tipi tıp merkezinin ruhsatını elime almak ve bu tıp merkezinin üzerine kurulduğu anonim şirketin %100 sermaye hissesini almak istiyorum. (Bu süreçte tıpta uzmanlık öğrencisi yani araştırma görevlisi olma ihtimalim var ancak 2914 Sayılı Kanun'un 20. maddesi gereği 2547 sayılı Yükseköğretim Kanun'unda ilgili hüküm bulunmadığından yine 657 Sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağını zannediyorum, lütfen doğru anladığımı teyit edin.)

Daha önce 657 Sayılı Kanun'a göre bir anonim şirkete ortak olabileceğimi ancak 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun anonim şirkete ilişkin 365. Maddesi'nde belirtilen hükümler çerçevesinde anonim şirketin esas sözleşmesinde şirketi idare ve temsil edecek kişiler arasında sayılmamak ve bu şirketlerin denetimi ve yönetiminde görev almamak kaydıyla ortak olabileceğimi okumuştum.

Yalnız bu süreçte başvuruda bulunacağım dairenin memuru ortak olabileceğim konusunda beni doğrularken "%100 sermaye hissedarı olma"mın mümkün olmadığını dile getirdi.

Bahsi geçen kanunlar -ya da sizin bana kaynak göstereceğiniz başka kanunlar- %100 sermaye hissedarı olmamın önünde engel midir?

En içten teşekkürlerimle.

Cevap

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı " başlıklı 28. Maddesi aşağıdaki şekildedir.

"Madde 28 -Memurlar Türk Ticaret Kanunu'na göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç).

Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz.

Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır.

Eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler,"

Türk Ticaret Kanununun 359/1. ve 370. maddeleri aşağıdaki şekildedir.

MADDE 359- (1) Anonim şirketin, esas sözleşmeyle atanmış veya genel kurul tarafından seçilmiş, bir veya daha fazla kişiden oluşan bir yönetim kurulu bulunur.

"II. Temsil yetkisi

1. Genel olarak

MADDE 370- (1) Esas sözleşmede aksi öngörülmemiş veya yönetim kurulu tek kişiden oluşmuyorsa temsil yetkisi çift imza ile kullanılmak üzere yönetim kuruluna aittir.

(2) Yönetim kurulu, temsil yetkisini bir veya daha fazla murahhas üyeye veya müdür olarak üçüncü kişilere devredebilir. En az bir yönetim kurulu üyesinin temsil yetkisini haiz olması şarttır."

Değerlendirme: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na göre devlet memurları anonim şirketlerin ortağı olabilir ancak yönetiminde, denetiminde görev alamazlar. Temsilci ve vekil olamazlar. Ancak şirketin yüzde yüz hissesine sahip olmanız durumunda en az bir yönetim kurulu üyesinin temsil yetkisine haiz olması gerektiğinden ve devlet memurları anonim şirketlerde temsilci olamayacağınızdan yüzde yüz hisseye sahip olmanız 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na aykırıdır.

Değerlendirme:

Türk Ticaret Kanununda limited şirketlerden farklı olarak anonim şirketlerde paydaşlardan en az birinin şirketi temsile yetkili olması şartı getirilmemiştir. Türk Ticaret Kanununun limited şirketlerde yönetim ve temsili düzenleyen 623. maddesinde ......En azından bir ortağın, şirketi yönetim hakkının ve temsil yetkisinin bulunması gerekir.... hükmü yer almaktadır. Devlet memurları her ne kadar anonim şirketlere ve limited şirketlere ortak olabiliyorsa da söz konusu şirketlerin yönetim ve temsilinde görev alamazlar. Tek paylı limited şirketlerde pay sahibi kişi otomatik olarak yönetici ve temsilci olacaktır. Ancak bu durum anonim şirketlerde geçerli değildir. Zira anonim şirketlerde ortaklardan en az birinin yönetim kurulu üyesi olma zorunluluğu yoktur. Eğer yönetim kurulu üyesi veya üyeleri ortak olmayan kişilerden seçilirse devlet memurunun anonim şirketin yüzde yüz hissesine sahip olmasına engel bir durum kalmayacaktır.