Profesör ve Doçentlerin Serbest Meslek İcrası Mümkün müdür?

6 Mart tarihli Yeni Şafak gazetesinde yer alan açıklamalar bir öğretim görevlisinin sorusu çerçevesinde yapılmıştı. Ancak, profesör ve doçentlerle ilgili durumu ayrıca açıklamak gerekmektedir. Zira, ilgili mevzuatta bu statüde çalışanlar açısından istisnai düzenlemeler getirilmiştir.

1. Profesör ve Doçentler Avukatlık Yapabilir mi?

   1136 sayılı Avukatlık Kanununun Avukatlıkla birleşebilen işleri düzenleyen 12'nci maddesinde; "Hukuk alanında profesör ve doçentlik" işlerinin 11 inci madde hükmü dışında olduğu belirtilmiştir. Yine bu Kanunun geçici 20'nci maddesine göre; 10.5.2001 tarihinden önce ilköğretim veya orta öğretimde öğretmenlik görevi ile avukatlık mesleğini birlikte yapanlar ve aynı durumda olup avukatlık stajını yapmakta olanlar hakkında da 11'inci madde hükmü uygulanmaz. Bu hükümlerde geçen Avukatlık Kanunun 11'inci maddesinde ise aylık, ücret, gündelik veya kesenek gibi ödemeler karşılığında görülen hiçbir hizmet ve görev, sigorta prodüktörlüğü, tacirlik ve esnaflık veya mesleğin onuru ile bağdaşması mümkün olmayan her türlü işin avukatlıkla birleşemeyeceği belirtilmektedir.

   Bu hüküm göre, öğretim üyelerinden hukuk alanında profesör ve doçentlik yapanların serbest olarak avukatlık yapmaları mümkündür. Ancak, bunlar dışındaki öğretim elemanlarının avukatlık yapmaları mümkün değildir. Yine 10.5.2001 tarihinden önce ilköğretim veya orta öğretimde öğretmenlik görevi ile avukatlık mesleğini birlikte yapanlar ve aynı durumda olup da avukatlık stajını yapmakta olanlar da serbest olarak avukatlık yapabilirler.

2. Profesör ve Doçentler Serbest Muayenehane Açabilirler mi?

   2547 sayılı Kanunun çalışma esaslarını düzenleyen 36'ncı maddesinde profesör ve doçentler devamlı veya kısmi statüde görev yapanlar olmak üzere ikiye ayrılmıştır.

   1. Üniversitede devamlı statüde görev yapanlar: Bu konuda 2547 sayılı Kanunun 36'ncı maddesi çok açıktır. Buna göre, "Bu profesör ve doçentler bütün mesailerini üniversite ile ilgili çalışmalara hasrederler. Bunlar, özel kanunlarla belirlenen görevler ve telif hakları hariç olmak üzere, yükseköğretim kurumlarından başka yerlerde ücretli veya ücretsiz, resmi veya özel başkaca herhangi bir iş göremezler, ek görev alamazlar, serbest meslek icra edemezler…"
   2. Üniversitede kısmi statüde görev yapanlar: Bu statüde çalışanlarla ilgili herhangi bir kısıtlamaya ilgili kanunda yer verilmemiştir. Bunlar için üniversitede en az yirmi saat bulunma yükümlülüğü bulunmaktadır. Ayrıca belirli ödemelerden yararlanamamaktadırlar.

   Bu hükümlere göre, özel Kanunlarda hüküm bulunmadıkça devamlı statüde görev yapan Profesör ve Doçentlerin özel muayenehane açmaları mümkün değildir. Ancak, kısmi statüde görev yapan Profesör ve Doçentler bu kısıtlamaya tabi değildir.