Mühendis özel sektörde sorumlu yönetici olabilir mi?
Soru
Merhabalar, ben ziraat mühendisiyim ve şuan bulunduğum il de 2 adet ekmek fırınına
"Sorumlu Yönetici" olarak ilgileniyorum. Halk arasında diploma kiralama
olarak ifade ediliyor. Gıda üretimi yapan yerlerde zorunlu olarak Gıda Mühendisi,
Veteriner Hekim veya Ziraat Mühendisi diplomasına ihtiyaç duyuyorlar. Şimdi merak
ettiğim şu ben önümüzdeki haziran ayında yapılacak olan atama ile atanırsam, bu
fırınlardaki sözleşmemi fesih mi edicem? çalışma saatim yok ayda bir kez uğruyorum
sadece. Yine de memur olduktan sonra sorumlu yöneticiliğimi devam ettirebilir
miyim yoksa sözleşmeyi iptal mi edicem? (sigorta girişi yapılmadı)
Cevap
675 sayılı Devlet Memurları Kanunun "Ticaret ve Diğer Kazanç Getirici Faaliyetlerde
Bulunma Yasağı" başlıklı 650 sayılı KHK ile değişik 28 inci maddesinde "Memurlar
Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir
faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil
veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite
ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen
alacakları görevler hariç). Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında
bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere,
özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına
ait herhangi bir işyerinde veya vakıf üniversitelerinde çalışamaz.
Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim,
denetim ve disiplin kurulları üyelikleri görevleri, özel kanunlarda belirtilen
görevler ile kurumundan izin alınmak kaydıyla yapılan insani ve sosyal amaçlı
gönüllü çalışmalar bu yasaklamanın dışındadır.
Eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan
memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler."hükmü
yer almaktadır.
Diğer taraftan, 657 sayılı Kanunun "İkinci görev yasağı" başlıklı 87
inci maddesinde "Memurlara;
a) Bu Kanuna tabi kurumlarda,
b) Sermayesinin tamamı Devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan iktisadi kurumlar
ile sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait bankalarda,
c) Özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulan banka
ve kuruluşlarda,
ç) Yukarıdaki bentlerde yazılı idare, kuruluş ve bankalar tarafından sermayelerinin
yarısından fazlasına katılmak suretiyle kurulan kuruluşlarla bunların aynı oranda
katılmaları ile vücut bulan kurumlarda,
İkinci görev verilemez; bu kurumlardan her ne ad ile olursa olsun para ödenemez
ve yarar sağlanamaz.
Ancak, bu Kanunun memurlara ikinci görev verilmesini öngören hükümleri ile hakem,
tasfiye memuru ve bilirkişilere takdir olunan İl Genel Meclisi ve İl Daimi Encümeni
başkanları, özel kanunlarla kurulan ve asli görevlerinin devamı niteliğinde olmayan
çeşitli kurul, komisyon, heyet ve jüri çalışmalarına, Üniversiteler, Akademiler,
Türkiye ve Orta - Doğu Amme İdaresi Enstitüsü ve Özel Kanunlarla kurulan araştırma
kurumları tarafından idareyle ilgili olarak yapılan inceleme ve araştırma çalışmalarına
katılanlar için özel kanunlarınca gösterilen veya bu kanunlara dayanılarak tespit
edilen ücretlerin ödenmesine ilişkin hükümler saklıdır."ifadesi yer almaktadır.
Söz konusu hüküm uyarınca Devlet memurunun ticaret ve kazanç getirici faaliyetler
yasaklanmış ve yapabileceği işler ve yasağın istisnaları sayılmıştır.
Bu açıklamalar çerçevesinde;
- 28 inci madde de yer alan kazanç getirici görev ve faaliyetleri yapabileceği,
- Özel kanunlarda hükümler var ise bu hükümlerden faydalanabilecekleri
5580 Sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu uyarınca ders vermeleri
- Ayrıca 87 madde uyarınca verilen ikinci görev görevler diğer kazanç getirici
faaliyetler kapsamı dışında bulunmaktadır.
Devlet Memurları Kanunun 125 inci maddesinde Devlet memurlarına verilecek disiplin
cezaları ile her bir disiplin cezasını gerektiren fiil ve haller sayılmış (tadat)
bulunmaktadır. Anılan Maddede "Ticaret yapmak veya Devlet memurlarına
yasaklanan diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak," disiplin cezası
gerektiren faaliyetler arasında sayılmıştır.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar uyarınca;
1-Devlet memurlarının sorumlu yönetici sıfatıyla taahhütte bulunmak suretiyle
gelir elde etmeleri 657 sayılı Kanunun 28 inci maddesinde yer alan yasak kapsamında
olduğu değerlendirilmektedir.
2-657 sayılı Kanunun 28 inci maddesi hükümlerine aykırı hareket eden devlet
memuru 657 sayılı Kanunun 125 inci maddesi hükmü uyarınca disiplin cezası gerektirdiği
düşünülmektedir.
3-Aday devlet memurunun disiplin cezası alması memuriyetine son vermeyi gerektirmektedir.
Aday memurun 'Uyarma' cezası
alması ve yaşanacaklar
4-Devlet memuru mühendis olarak atanmanız halinde "sorumlu yönetici"
taahhütlerinizden vaz geçmenizi tavsiye etmekteyiz.