Memur, gebelikte, günlük 7,5 saatten az çalışma hakkından yararlanabilir mi?
Soru
Kolay gelsin iyi çalışmalar
20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun
9.maddesinde "Madde 9 - (1) Gebe veya emziren çalışan günde yedi
buçuk saatten fazla çalıştırılamaz." ibaresi 657 'ye tabi gebe memurlar
içinde uygulanabilirmi.
Cevap
CEVAP
Sorunuzda bahsi geçen hüküm 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30.
maddesine dayalı olarak yürürlüğe konulan Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma
S,artlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik'de yer
almaktadır. Yönetmeliğin 5. maddesine göre, bu Yönetmelik hükümlerinin
uygulanmasında öncelikle çalışanın tabi olduğu ilgili mevzuat
hükümleri dikkate alınacaktır.
Yönetmeliğin 9. maddesinde ise; "Gebe veya emziren çalışan günde
yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz." denilmektedir. Bu hüküm yeni bir
düzenleme olmayıp, 6331 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önce iş sağlığı ve iş
güvenliğine dair düzenlemelerin İş Kanununda yer aldığı dönemde de işçileri
kapsayacak şekilde yürürlükteydi.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamı genişletmiş, kamu özel ayrımı
olmaksızın tüm işyerleri ve çalışanları kapsamına almıştır. Bununla birlikte,
memurların çalışma koşulları genel olarak 657 sayılı Kanunda, sözleşmeli personelin
çalışma koşulları ise 657/4-B maddesi ile bu maddeye dayalı olarak yürürlükte
bulunan Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslarda düzenlenmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 99. maddesinde; "Memurların haftalık
çalışma süresi genel olarak 40 saattir. Bu süre Cumartesi ve Pazar günleri tatil
olmak üzere düzenlenir. Ancak bu kanuna, özel kanunlara, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerine
veya bunlara dayanılarak çıkarılacak yönetmeliklerle, kurumların ve hizmetlerin
özellikleri dikkate alınmak suretiyle farklı çalışma süreleri tespit olunabilir..."
hükmüne yer verilmiş, Kanunun 101. maddesinde; hamile ve doğum yapmış memurların
gece nöbeti ve gece vardiyasına ilişkin düzenleme yapılmış, 104/A maddesinde
doğum öncesi ve doğum sonrası izinler düzenlenmiş, 104/D maddesinde de; süt
izni kullanımına ilişkin esaslara yer verilmiştir.
Ayrıca, her ne kadar özel kanunlarla veya özel kanunlara dayanılarak çıkarılacak
tüzük ve yönetmeliklerle 657 sayılı Kanuna tabi olarak çalışan personel için
farklı çalışma süreleri tespit edilebileceği belirtilmiş olsa da bu husus personelin
ihtiyaçlarına göre değil, kurumların ve hizmetlerin özelliklerinin gerektirmesi
haline münhasır kılınmıştır.
Sonuç olarak, hamile veya emziren memur veya sözleşmeli personelin doğuma bağlı izin haklarının 657 sayılı Kanun ve Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslarda düzenlenmiş olması sebebiyle 7,5 saatten fazla çalışma yasağının bu statülerdeki personele uygulanamayacağını düşünüyoruz.