Memur, gebelikte, günlük 7,5 saatten az çalışma hakkından yararlanabilir mi?

CEVAP

Sorunuzda bahsi geçen hüküm 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30. maddesine dayalı olarak yürürlüğe konulan Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma S,artlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik'de yer almaktadır. Yönetmeliğin 5. maddesine göre, bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasında öncelikle çalışanın tabi olduğu ilgili mevzuat hükümleri dikkate alınacaktır.

Yönetmeliğin 9. maddesinde ise; "Gebe veya emziren çalışan günde yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz." denilmektedir. Bu hüküm yeni bir düzenleme olmayıp, 6331 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önce iş sağlığı ve iş güvenliğine dair düzenlemelerin İş Kanununda yer aldığı dönemde de işçileri kapsayacak şekilde yürürlükteydi.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamı genişletmiş, kamu özel ayrımı olmaksızın tüm işyerleri ve çalışanları kapsamına almıştır. Bununla birlikte, memurların çalışma koşulları genel olarak 657 sayılı Kanunda, sözleşmeli personelin çalışma koşulları ise 657/4-B maddesi ile bu maddeye dayalı olarak yürürlükte bulunan Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslarda düzenlenmiştir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 99. maddesinde; "Memurların haftalık çalışma süresi genel olarak 40 saattir. Bu süre Cumartesi ve Pazar günleri tatil olmak üzere düzenlenir. Ancak bu kanuna, özel kanunlara, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerine veya bunlara dayanılarak çıkarılacak yönetmeliklerle, kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınmak suretiyle farklı çalışma süreleri tespit olunabilir..." hükmüne yer verilmiş, Kanunun 101. maddesinde; hamile ve doğum yapmış memurların gece nöbeti ve gece vardiyasına ilişkin düzenleme yapılmış, 104/A maddesinde doğum öncesi ve doğum sonrası izinler düzenlenmiş, 104/D maddesinde de; süt izni kullanımına ilişkin esaslara yer verilmiştir.

Ayrıca, her ne kadar özel kanunlarla veya özel kanunlara dayanılarak çıkarılacak tüzük ve yönetmeliklerle 657 sayılı Kanuna tabi olarak çalışan personel için farklı çalışma süreleri tespit edilebileceği belirtilmiş olsa da bu husus personelin ihtiyaçlarına göre değil, kurumların ve hizmetlerin özelliklerinin gerektirmesi haline münhasır kılınmıştır.

Sonuç olarak, hamile veya emziren memur veya sözleşmeli personelin doğuma bağlı izin haklarının 657 sayılı Kanun ve Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslarda düzenlenmiş olması sebebiyle 7,5 saatten fazla çalışma yasağının bu statülerdeki personele uygulanamayacağını düşünüyoruz.