Kamu işçisi ve devlet memuru(home-office) evden çalışabilir mi?
Soru
Sayın memurlar.net web sitesi yetkilisi;
4/D diye tabir edilen ve 657 sayılı kanunun 4/D maddesinde belirtilen ve bu kanuna
tabi olmayan 4857 sayılı İş Kanununa tabi İşçi statüsünde çalıştırılan kamu personelleri
home-office olarak çalışabilir mi?
Teşekkürler.
Cevap
22/05/2003 tarihli ve 4857
sayılı iş Kanununda işçi: Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek
kişi olarak tanımlanmış, iş yeri ise İşveren tarafından mal veya hizmet üretmek
amacıyla maddî olan ve olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birime
denileceği hüküm altına alınmıştır.
Anılan 4857 sayılı Kanunun "işyerini bildirme" başlıklı 3 üncü
maddesinde "Bu Kanunun kapsamına giren nitelikte bir işyerini kuran,
her ne suretle olursa olsun devralan, çalışma konusunu kısmen veya tamamen değiştiren
veya herhangi bir sebeple faaliyetine son veren ve işyerini kapatan işveren,
işyerinin unvan ve adresini, çalıştırılan işçi sayısını, çalışma konusunu, işin
başlama veya bitme gününü, kendi adını ve soyadını yahut unvanını, adresini,
varsa işveren vekili veya vekillerinin adı, soyadı ve adreslerini bir ay içinde
bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadır.
Bu Kanunun 2 nci maddesinin altıncı fıkrasına göre iş alan alt işveren; kendi
işyerinin tescili için asıl işverenden aldığı yazılı alt işverenlik sözleşmesi
ve gerekli belgelerle birlikte, birinci fıkra hükmüne göre bildirim yapmakla
yükümlüdür. Bölge müdürlüğünce tescili yapılan bu işyerine ait belgeler gerektiğinde
iş müfettişlerince incelenir. İnceleme sonucunda muvazaalı işlemin tespiti halinde,
bu tespite ilişkin gerekçeli müfettiş raporu işverenlere tebliğ edilir. Bu rapora
karşı tebliğ tarihinden itibaren altı işgünü içinde işverenlerce yetkili iş
mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir. Rapora
altı iş günü içinde itiraz edilmemiş veya mahkeme muvazaalı işlemin tespitini
onamış ise tescil işlemi iptal edilir ve alt işverenin işçileri başlangıçtan
itibaren asıl işverenin işçileri sayılır.
Ancak, şirketlerin tescil kayıtları ise ticaret sicili memurluklarının gönderdiği
belgeler üzerinden yapılır ve bu belgeler ilgili ticaret sicili memurluğunca
bir ay içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ilgili bölge müdürlüklerine
gönderilir.
Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin kurulması, bildirimi ve işyerinin tescili
ile yapılacak sözleşmede bulunması gerekli diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar,
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir."denilmektedir.
iş Kanununun uygulanmayacağı istisnalarda 4 üncü maddede sayılmıştır.
İş Kanununda iş yeri tanımı maddi ve manevi unsur olarak çok geniş bir tanımı
bulunmaktadır. Kamu işvereni dışındaki İşveren işin görüldüğüne bakar işin nereden
görüldüğü önemli değildir. Bazen de işin kendi işyeri yerine farklı yerlerden
görülmesi maddi olarak işverenin işine gelmektedir.
Kamu işvereninde ise işin kamu işyerlerinde görülmesi esastır.
Kamu işvereni işçisini home-office çalıştırabilmesi
için düzenleme yapılması gereklidir. Bu hususa ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır.
Diğer taraftan 6111 sayılı Kanunun 104 üncü maddesi ile eklenen 657 sayılı Devlet
Memurları Kanunun "Günlük çalışma saatlerinin tesbiti"100 üncü
maddesinin son fıkrasında "Memurların yürüttükleri hizmetin özelliklerine
göre, bu madde uyarınca tespit edilen çalışma saat ve süreleri ile görev yerlerine
bağlı olmaksızın çalışabilmeleri mümkündür. Bu hususa ilişkin usûl ve esaslar,
Devlet Personel Başkanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir."hükmü
bulunmaktadır.
Devlet memurların esnek çalışmalarına ilişkin olarak düzenlenmesi gerekli mevzuat
henüz yapılmamıştır.
Yukarıda yer verilen hüküm açıklamalar uyarınca:
1-Kamu işçilerinin home-office (evden) çalışmalarına ilişkin mevzuat düzenlemesi
bulunmamaktadır. Bu tür çalışma yapılabilmesi için düzenleme yapılmasının gerekli
olduğu değerlendirilmektedir. Amirler tarafından bu tür bir uygulamaya geçilmesini
yasal ve doğru olmayacağı düşünülmektedir.
Değişen ve gelişen iş dünyasında bu hususta da kısa süre içerisinde düzenlemelerin
yapılmasını gerekli kılmaktadır.
2- Devlet memurlarının çalışma saat ve süreleri ile görev yerlerine bağlı olmaksızın
çalışabilmeleri esnek çalışma yapabilmeleri hakkında ikincil mevzuat olan bakanlar
kurulu kararı da henüz yürürlüğe konulmamıştır. Bakanlar kurulu ve kurumsal
düzenlemelerin yayımlanmasını müteakip devlet memurlarında esnek çalışmanın
uygulanması mümkün olabilecektir.