Sözleşmeli doğum öncesi iznini doğum sonrasında kullanabilir mi?
Soru
4/B Sözleşmeli personel erken doğum yapması nedeniyle kullanılamadığı doğum
öncesi analık izni, doğum sonrası sekiz haftalık analık iznine ekletebilir mi?
Cevap
657 sayılı
Devlet Memurları Kanunun 4 üncü maddesinde "B) Sözleşmeli personel:
Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin
hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için şart olan, zaruri
ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına
ihtiyaç gösteren geçici işlerde, Bakanlar Kurulunca belirlenen esas ve usuller
çerçevesinde kurumun teklifi ve Devlet Personel Başkanlığının görüşü üzerine
Maliye Bakanlığınca vizelenen pozisyonlarda, mali yılla sınırlı olarak sözleşme
ile çalıştırılmasına karar verilen ve işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir.
Ancak, yabancı uyrukluların; tarihi belge ve eski harflerle yazılmış arşiv kayıtlarını
değerlendirenlerin mütercimlerin; tercümanların; Milli Eğitim Bakanlığında norm
kadro sonucu ortaya çıkan öğretmen ihtiyacının kadrolu öğretmen istihdamıyla
kapatılamaması hallerinde öğretmenlerin; dava adedinin azlığı nedeni ile kadrolu
avukat istihdamının gerekli olmadığı yerlerde avukatlarını, (....) kadrolu istihdamın
mümkün olamadığı hallerde tabip veya uzman tabiplerin; Adli Tıp Müessesesi uzmanlarının;
Devlet Konservatuvarları sanatçı öğretim üyelerinin; İstanbul Belediyesi Konservatuvarı
sanatçılarının; bu Kanuna tabi kamu idarelerinde ve dış kuruluşlarda belirli
bazı hizmetlerde çalıştırılacak personelin de zorunlu hallerde sözleşme ile
istihdamları caizdir.
Sözleşmeli personel seçiminde uygulanacak sınav ile istisnaları, bunlara ödenebilecek
ücretlerin üst sınırları ile verilecek iş sonu tazminatı miktarı, kullandırılacak
izinler, pozisyon unvan ve nitelikleri, sözleşme fesih halleri, pozisyonların
iptali, istihdamına dair hususlar ile sözleşme esas ve usulleri Devlet Personel
Başkanlığının görüşü ve Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca
belirlenir. Bu şekilde istihdam edilenler, hizmet sözleşmesi esaslarına aykırı
hareket etmesi nedeniyle kurumlarınca sözleşmelerinin feshedilmesi veya sözleşme
dönemi içerisinde Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen istisnalar hariç sözleşmeyi
tek taraflı feshetmeleri halinde, fesih tarihinden itibaren bir yıl geçmedikçe
kurumların sözleşmeli personel pozisyonlarında istihdam edilemezler." hükmü
yer almaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunun değişik 4. maddesinin ikinci fıkrası hükmü
uyarınca "Sözleşmeli
Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar" çıkarılmış ve bu esaslar,
28.6.1978 tarih ve 16330 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Son değişiklikleriyle, 4/B'li
Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar
6.6.1978 tarih ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan
Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların 9 uncu maddesinde sözleşmeli
personelin izin haklarına ilişkin düzenlemelere yer verilmiş olup, anılan maddenin
3 üncü fıkrasında "Sözleşmeli kadın personele, doğumdan önce sekiz,
doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı hafta süre ile ücretli
doğum izni verilir. Çoğul gebelik halinde, doğum öncesi sekiz haftalık izin
süresine iki hafta eklenir. Ancak beklenen doğum tarihinden sekiz hafta öncesinde,
sağlık durumunun uygun olduğunu doktor raporu ile belgeleyen sözleşmeli kadın
personel, isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu
durumda, sözleşmeli kadın personelin isteği halinde doğum öncesi çalıştığı süreler,
doğum sonrası izin süresine eklenir. Doğum izni sebebiyle Sosyal Güvenlik Kurumunca
ödenen geçici iş göremezlik ödeneği ilgilinin ücretinden düşülür." ifadesi
bulunmaktadır.
Söz konusu Esaslarda eren doğum sebebiyle kullanılamayan analık izninin doğum
sonrasında kullanılmasına cevaz veren bir düzenlememe yer almamaktadır.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar uyarınca; 4/B sözleşmeli personelin
erken doğum sebebiyle kullanamadığı analık iznini Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına
İlişkin Esasların 9 uncu maddesi hükmü uyarınca doğum sonrasında kullanma imkanı
bulunmadığı değerlendirilmemektedir.