Memurun çalışma ortamı konusunda kurumların sorumluluğu var mıdır?

Soru

Sağlık Bakanlığında bir eğitim ve araştırma hastanesinde kadrolu tekniker olarak görev yapmaktayım. Çalışma ortamımız -1. Katta bulunmaktadır. Çalıştığımız yerde güneş girecek ve oksijen sirkülasyonunu sağlayacak bir penceremiz yoktur. Bulunduğumuz ortamda bizim işimiz ile alakalı olmayan klima santrali, vakum sistemi ve hava sistemi bulunmaktadır. Bu sistemler devreye girince çok ses çıkmaktadır. Çalışma ortamımız havasız ve sağlıksız bir hal almıştır. Dinlenme odamız ise bugün itibari ile bir müdür yardımcısına verilmiş ve artık sadece çalışma ortamında zaman geçirme imkanımız kalmıştır. Kurum personel için dinlenme yeri, sağlıklı bir çalışma ortamı ayarlamakla görevli midir? Bunun için hangi kurumlara başvurabilir ? Kamuda iş güvenliği uzmanları devrede midir? Memurun Çalışma ortamı ile ilgili herhangi bir yasal düzenleme var mıdır?

Belirlenecek yön ve yöntem hakkında sorumu cevaplarsanız çok müteşekkir olurum.

Saygılarımla

Cevap

Anayasanın 49, 56, 90. Maddeleri:

"Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir. Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek, çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları ve işsizleri korumak, çalışmayı desteklemek, işsizliği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmak ve çalışma barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alır.

"Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenler."

"Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır."

Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) "İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin 155 sayılı Sözleşmesi ülkemizce de onaylanmıştır.

Sözleşmenin 3, 4, 5. Maddeleri:

"İşçiler" terimi, kamu çalışanları dahil olmak üzere istihdam edilen bütün kişileri kapsar.

"Her üye, ulusal koşullar ve uygulamaya göre ve en fazla temsil kabiliyetine sahip işçi ve işveren kuruluşlarına danışarak iş güvenliği, iş sağlığı ve çalışma ortamına ilişkin tutarlı bir ulusal politika geliştirecek, uygulayacak ve periyodik olarak gözden geçirecektir."

"Sözleşmenin 4 üncü maddesinde atıfta bulunulan politika, iş sağlığı ve güvenliği ve çalışma ortamını etkiledikleri ölçüde, aşağıdaki esas eylem alanlarını dikkate alacaktır :

İşin maddi unsurlarının (işyerleri, çalışma ortamı, araçlar, makine ve teçhizat, kimyasal, fiziksel ve biyolojik maddeler ve etkenler, çalışma yöntemlerinin) tasarımı, test edilmesi, seçimi, ikamesi, montajı, düzenlenmesi, kullanımı ve bakımı;

İşin maddi unsurları ile işi yapan veya nezaret eden kişiler arasındaki ilişkiler ve makine teçhizat, çalışma süresi, işin düzenlenmesi ve iş usullerinin işçilerin fiziksel ve zihinsel kapasitelerine uyarlanması;

Yeterli sağlık ve güvenlik düzeyine ulaşılması amacıyla bütün çalışanların ileri düzeyde eğitimini, kalifiyesini ve motivasyonunu kapsayan eğitimi."

Danıştay 5. Dairesinin 10/04/2013 tarihli ve E:2012/9795, K:2013/2945 sayılı Kararında:

"Sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışma, çalışanların tümü için en temel insan haklarından biridir. Kamu hizmetlerinde istenilen verimliliğinin sağlanabilmesi açısından çalışma ortamı koşullarının önemi oldukça büyüktür. Bu nedenle çalışma ortamı koşullarının fiziksel ve psikolojik açıdan çalışanlara rahatsızlık vermeyen, sıkıntıya yol açmayan, sorunlardan arındırılmış bulunması ve çalışanların yeterli ve güvenli çalışma ortamına sahip olabilmesi için her türlü önlemin alınmış olması gerekmektedir."

Sonuçta, kurumların personeli için fiziksel ve psikolojik açıdan rahatsızlık vermeyen, sıkıntıya yol açmayan, sorunlardan arındırılmış, sağlıklı, yeterli ve güvenli bir çalışma ortamı sağlamasının anayasayla, uluslararası sözleşmelerle kanun seviyesinde desteklenen bir sorumluluk olduğunu düşünüyoruz.

Yetkili sendikalar aracılığıyla yada Devlet Personel Başkanlığına başvurarak memurların çalışma koşullarındaki sorunların kamu personeli danışma kurulu gündemine getirilmesini talep edebilirsiniz. Ayrıca Kamu Denetçiliği Kurumuna başvurmanız halinde kurumunuza yönelik tavsiye kararı çıkabilecektir.