5510'da engelli aylığı nasıl düzenlenmiştir?

CEVAP:

2008 yılı Ekim ayından sonra memurluğa girmiş olanlar hakkında 5510 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.

5510 da engelli adı altında aylık ödeme sistemi yoktur. Engelliliklerinden dolayı yaşlılık aylığı adı altında ödeme sistemi bulunur.

Engellilikte yaş şartı bulunmaz.

Engellilik için aranılan hizmet sürelerinde sigortalı olarak çalışılan süreler birleştirilir.

Engelli aylığı başvurusu sırasında memur olarak fiilen görev yapılması gerekiyor.

Raporları inceleme ve karar verme yetkisi SGK Sağlık Kuruludur. Bu kurulun vereceği kararlar bağlayıcı bir karar olmaktadır. Bunun için öncelikli olarak raporların Sağlık Kurulunca incelenip memurlar hakkında karar verilmesi gerekir.

Göreve başlamadan önce çalışma gücünün % 60'ını veya vazifesini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilirse, sigortalı bu hastalık veya engelliliği sebebiyle malüllük aylığından yararlanamıyor.

Engelli aylığı şartları 5510 Madde 25 ve 28 hükmü uygulanır.

Bu maddelerin ilgili fıkraları şu şekildedir:

"MADDE 25- Sigortalının veya işverenin talebi üzerine Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usülüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını, (c) bendi kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60'ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malül sayılır."

"MADDE 28 - Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce 25 inci maddenin ikinci fıkrasına göre malül sayılmayı gerektirecek derecede hastalığı veya engelliliği bulunan ve bu nedenle malüllük aylığından yararlanamayan sigortalılara, en az onbeş yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaşlılık aylığı bağlanır.

Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usülüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;

a) % 50 ila % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,

b) % 40 ila % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün,

malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla ikinci fıkranın (a) bendindeki yaş şartları aranmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanırlar. Bunlar 94 üncü madde hükümlerine göre kontrol muayenesine tabi tutulabilirler."

DEĞERLENDİRME

-İlk defa memur olmadan önce çalışma gücünün en az % 60 ını veya vazifesini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği SGK. Sağlık Kurulu tespit ederse, bu engelli memur en az 15 YILDAN BERİ SİGORTALI olması ve en az 11 YIL HİZMETİ de olursa engelli memur olarak yaşlılık aylığı bağlanır.

-ŞAYET, çalışma gücünün en az % 60 ını veya vazifesini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybetmemiş veya daha az oranlarda kaybetmişse bu defa sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı artırılıyor.

Bu durumdaki engelli memurun engellilik oranı % 50 ila % 59 arasında ise en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,

Engellilik oranı % 40 ila % 49 arasında ise en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün,

Şartı aranmaktadır.

Sonuç olarak değerlendirmemiz; engellilik oranınız % 55 olması nedeniyle en az 16 yıldan beri sigortalı olmanız ve Sosyal Güvenlik Kurumu primi kesilen sürenizin de 4320 gün olması gerekir.

Belirttiğiniz duruma göre hem sigortalılık süreniz, hem hizmet itibariyle bu şartları taşıdığınız anlaşılıyor, bunun için Kurumunuz aracılığı ile Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuru yapmanız ve neticesini beklemeniz gerektiğini değerlendirmekteyiz.

5510 a göre bağlanan aylıklar çalışma sürelerince esas alınan prime esas kazançlara bağlı bir aylık bağlama sistemi olduğundan ve değişik parametreler kullanıldığından aylık tutarı hakkında hesaplama yapılması mümkün olmamaktadır. Ancak emekli ikramiyelerinde 5434 e tabi olanlar için uygulanan sistem uygulanmaktadır. Yani hizmet süresi, derece, kademe, gösterge, ek gösterge, kıdem aylığı, taban aylığı, emeklilik tazminatı, memur maaş katsayısı sistemi uygulanarak emekli ikramiyesi tutarı ödenmektedir.