Hemşireler, fiili hizmet zammından nasıl yararlanır?

Yıpranma paylarının emeklilik yaş tarihlerine etkisi nasıl olmaktadır? Sorunuz özelinde konuyu detaylandırarak değerlendirmekteyiz.

Yıpranma payları hizmete eklenecek ay olarak görevler itibariyle aynıdır. Ancak emeklilik yaş grubundan indirilmesinde dönemsel olarak farklılık gösterir. Bu farklılık hem tarih itibariyle, hem de eski ve yeni kanunlar itibariyle değişir.

Yıpranma paylarının emeklilik yaş gruplarından indirilmesinde esas alınan tarihler:

8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlamış olanlar:

8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlamış olanlardan yapmış oldukları görevler 5434 sayılı Kanun Madde 32 kapsamında gösterilen görevler ise, bunların kazanmış oldukları yıpranma paylarının tamamı emeklilik yaş gruplarından ayrıca indirilir. Yani, 5434 sayılı Kanun Madde 32 kapsamında gösterilen; asker, polis, radyasyon işleriyle uğraşanlar vb. gibi görevlerde bulunanların yıpranma paylarının tamamı emeklilik yaş gruplarından indirilir. Örnek olarak; Bir memurun emeklilik yaş grubu 55 ise ve bu memurun yıpranma kazandığı hizmet de 4 yıl ise bu memur 55 yaşını dolduracağı tarih yerine 51 yaşını dolduracağı tarihte emeklilik yaş şartını kazanmış olur.

Yine, 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlamış, ancak bu çalışmaları sadece işçilik, esnaflık gibi hizmetler olan ve bu tarih ile 2008 yılı Ekim ayı arasında 5434 sayılı Kanun Madde 32 kapsamında gösterilen memurluk görevine başlamış olanlar, kazanmış oldukları yıpranma paylarının tamamı emeklilik yaş gruplarından tamamı indirilir.

5434 sayılı Kanun Geçici Madde 205 hükmü; "...32 inci madde gereğince fiili hizmet sürelerine zam yapılanların bu maddede belirtilen yaş hadlerinden, hizmetlerine eklenen fiili hizmet süresi zammı kadar indirim yapılır..."

8 Eylül 1999 tarihi ile 2008 yılı Ekim ayı arasında çalışmaya başlamış olanlar:

8 Eylül 1999 tarihi öncesinde hiçbir statüde çalışması olmayan ve bu tarih ile 2008 yılı Ekim ayı arasında çalışmaya başlayan memurlar yıpranma paylarını 5434 sayılı Kanun Madde 32 hükmüne göre kazanırlar.

Bu durumda olanların emeklilik yaş grupları kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını dolduracakları tarih olur. Kazanmış oldukları yıpranma paylarının tamamı bu yaş gruplarından indirilmez, azami olarak 3 yılı geçmemek üzere yarısı yaş gruplarından indirilir.

5434 sayılı Kanun Madde 39 hükmü şu şekildedir: "...(b) ve (ç) fıkralarında gösterilenlerden 32 nci madde gereğince fiili hizmet sürelerine zam yapılanların yaş hadlerinden; eklenilen bu sürenin üç yıldan çok olmamak üzere yarısı indirilir..."

2008 yılı Ekim ayından sonra çalışmaya başlamış olanlar:

2008 yılı Ekim ayından önce hiçbir şekilde çalışması olmayan ve bu tarihten sonra çalışmaya başlamış olanlar yıpranma paylarını 5510 sayılı Kanun Madde 40 hükmüne göre kazanırlar.

Bu madde hükmüne göre kazanılan yıpranma payları da memurların emeklilik yaş gruplarından azami 3 yılı geçmemek üzere yarısı indirilmektedir. Yani azami 3 yıllık bir süre emeklilik yaş gruplarından indirilmektedir.

5510 sayılı Kanunun 40. maddesi şu şekildedir: "...Bu maddenin birinci fıkrası hükmüne göre hesaplanan fiili hizmet süresi zammı, yukarıdaki tablonun (13) ve (14) numaralı sırasında yer alan sigortalılar için sekiz, diğer sigortalılar için beş yılı geçmemek üzere uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında prim ödeme gün sayısına eklenir. Bu sürelerin, üç yılı geçmemek üzere; (18) numaralı sırasında bulunanlar için tamamı diğerleri için yarısı emeklilik yaş hadlerinden indirilir. Tablonun (10) numaralı sırasında yer alan sigortalılar için bu fıkradaki süre sınırı uygulanmaz.

Yukarıdaki fıkrada belirtilen yaş haddi indiriminden yararlanabilmek için ölüm ve malüliyet halleri ile (18) numaralı sırada bulunanlar hariç tablonun (10) numaralı sırasında yer alan sigortalıların en az 1800 gün, diğer sıralarda yer alan sigortalıların ise en az 3600 gün belirtilen işyeri ve işlerde çalışmış olmaları şarttır..."

2008 yılı Ekim ayından sonra ilk defa yıpranma payı uygulaması kapsamına alınanlar:

İster 5434 sayılı Kanun kapsamında olan memurlardan, ister 5510 sayılı Kanun kapsamında olan memurlardan, yıpranma payları alınacak olan görevler kapsamı, bugün için 5510 sayılı Kanun Madde 40 kapsamında gösterilmektedir.

5510 sayılı Kanun Madde 40 kapsamına ilk defa yıpranma payı alınacak olan görevler de dahil edilmiştir. İtfaiye veya yangın söndürme işlerinde çalışanlar, Ceza infaz kurumlarında çalışanlar, insan sağlığına ilişkin işlerde çalışanlar gibi. Bu görevlerde geçen süreler ilk defa 2008 yılı Ekim ayından sonra bu kapsama alınmış olduklarından ve daha önce bu görevlerde geçen sürelerin 5510 sayılı Kanun Madde 40 kapsamında geçmiş sayılmalarına yönelik geçmişe dair bir hüküm bulunmadığından, sadece bu görevlerde bulunanlar, bu kapsama alındıkları tarihten sonra kazanacakları yıpranma paylarından yararlanmaktadırlar. Emeklilik yaş gruplarından da yine azami 3 yılı geçmemek üzere yarısı indirilmektedir.

İlk defa yıpranma payı alınan görevlerde bulunanların yıpranma payları ileriye doğru işlemektedir, yani geçmişte aynı görevde olsalar bile yapılan yasal düzenlemelerle geçmişe yönelik olarak bir kazanım verilmediğinden, sadece yıpranma payı kapsamına alındıkları tarihten ileriye doğru kazanacakları süreler hem hizmet olarak hem emeklilik yaş grubundan indirilmesi olarak geçerli olmaktadır.

Sonuç değerlendirmemiz olarak;

Fiili hizmet süresi zammının tamamının emeklilik yaş grubundan indirilebilmesi için;

-Yapılan görevlerin 5434 sayılı Kanun Madde 32 kapsamında gösterilen görevler olması gerekir.

-Bu şart ile birlikte ayrıca 8 Eylül 1999 tarihinden önce işçilik, esnaflık, memurluk gibi hizmet süresinin olması gerekir.

Bu bağlamda durumunuzu değerlendirmemiz;

İnsan sağlığına ilişkin işlerde çalışanlara fiili hizmet süresi zammından yararlanma imkanı, 2008 yılı Ekim ayından sonra verilmiştir. 5434 sayılı Kanun Madde 32 kapsamında bulunmamaktadır.

Bu nedenle, Hemşire görevinde bulunanların fiili hizmet süresi zamlarının azami 3 yılı geçmemek üzere emeklilik yaş gruplarından indirilmesi gerektiğini söyleyebiliriz. Hemşirelerin yıpranma süresi kapsamına alındığı tarihten önce geçen süreler dahil edilmemektedir.