Zümre toplantısına denk gelen ek derslerin ücreti ödenir mi?

Milli Eğitim Hakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Görevin fiilen yapılması" başlıklı 25. maddesi bulunmaktadır. İlgili madde şu şekildedir:

"Görevin fiilen yapılması

MADDE 25- (1) Bu Karar kapsamında ek ders ücreti ödenebilmesi için, ek ders görevinin fiilen yapılmış olması, ek ders görevinden sayılan veya ek ders görevinin yapılmış sayılacağı haller bakımından ise bu Kararda belirlenen koşulların oluşması şarttır. Ek ders ödemelerinden harcama yetkilisi, ödeme emri belgesini düzenleyen gerçekleştirme görevlisi ve bu Kararda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde ek ders görevinin gerçekleştiğine ilişkin belgeyi düzenleyen ve onaylayan diğer gerçekleştirme görevlileri müteselsilen sorumludur.

(2) Yapılan inceleme sonucunda fiilen yapılmadan ve gerekli koşullar oluşmadan ödendiği anlaşılan ek ders ücretleri ilgililerden yasal faizi ile birlikte geri alınır.

(3) Bu Kararın 10, 14 ve ek 1 inci maddeleri ile 16 ncı maddesinin ikinci fıkrası uyarınca ödenen ek ders ücretleri, yarım günlük izinler hariç, her ne şekilde olursa olsun izinli ve raporlu olunan sürelerde ödenmez."

Bu maddede görüleceği gibi ek ders ücreti ödenebilmesi, ders görevin fiilen yapılmış olması veya Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Ders görevinin yapılmış sayılacağı haller" başlıklı 16. maddesinde belirlenen durumlarla sınırlı olarak ders görevinin yapılmış sayılmasına bağlı bulunmaktadır.

"Ders görevinin yapılmış sayılacağı haller" başlıklı 16. madde ise şu şekildedir:

"Ders görevinin yapılmış sayılacağı haller

MADDE 16- (1) Bir öğretim yılında 90 günü geçmemek üzere, bu Karar kapsamında bulunan personelden;

a) Bakanlıkça veya verilen yetki uyarınca valiliklerce yurt içinde düzenlenen her türlü eğitsel gezi, konferans, kurs ve seminerlerde görevlendirilenler; fiilen yerine getirdikleri bu görevleri süresince, görevlendirildikleri tarihte kendilerine verilmiş ek ders görevleri varsa bu görevlerini yapmış sayılırlar ve buna ilişkin ek ders ücretleri kadrolarının bulunduğu kurumca ödenir.

b) İl düzeyinde milli ve mahalli bayramların kutlamaları için kurulan hazırlık komitelerinde görevlendirilen yönetici ve öğretmenler, milli ve mahalli bayramların hazırlık çalışmalarına katılan yönetici ve öğretmenler, söz konusu bayramların hazırlık çalışmalarına ve törenlerine sınıf veya okul bütünlüğünde katılan öğrencilerin öğrenim gördüğü eğitim kurumlarının yönetici ve öğretmenleri ile milli bayramlar nedeniyle tatil edilen günlerde ders görevlerini yerine getiremeyen yönetici ve öğretmenler, bu sürelerde üzerlerin de bulunan aylık karşılığı ders, varsa ek ders, ders niteliğinde yönetim ve hazırlık ve planlama görevlerini yapmış sayılırlar.

(2) Bakanlık merkez teşkilatında Bakan veya yetkili kıldığı makam, taşra teşkilatında ise Bakan veya valilik onayı ile ilgili mevzuatı uyarınca verilen görevleri yapmak üzere görevlendirilen yönetici ve öğretmenler ile Bakanlığa verilmiş bir görevi yürütmek üzere diğer kurumlarda Bakan onayı ile görevlendirilen yönetici ve öğretmenler, Bakanlık merkez teşkilatındaki görevlendirmeler için 1 yıl, diğer görevlendirmeler için ise her altı ayda yeni bir onay alınmak ve fiilen görev yapmak kaydıyla, yarıyıl ve yaz tatilleri de dahil olmak üzere aylık karşılığı ders görevi ile görevlendirildikleri tarihte kendilerine verilmiş ek ders görevi bulunup bulunmadığına bakılmaksızın göreve başladıkları tarihten itibaren haftada 18 saat ek ders görevi yapmış sayılırlar ve buna ilişkin ek ders ücretleri kadrolarının bulunduğu kurumca ödenir. Alınacak onayda görevlendirilecek personelin adı, soyadı, unvanı, görevin mahiyeti ve görev süresi ile diğer hususlar açıkça belirtilir. Bu kapsamda ek ders ücretinden yararlanan personele ayrıca asli görevi için öngörülen ek ders ücreti ödenmez. Öğretmenlerin ilgili müfredatı kapsamında ders okutmak üzere diğer eğitim kurumlarında geçici olarak görevlendirilmeleri bu fıkra kapsamında değerlendirilmez."

Peki, 16. madde de sayılmayan hususlar da görevlendirilen öğretmenlere, görevlendirilmesi nedeniyle o gün alamadığı tüm ek ders kayıpları ödenecek midir?

Bu çerçevede Milli Eğitim Bakanlığı, tüm görüş yazılarında Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Ders görevinin yapılmış sayılacağı haller" başlıklı 16. maddesine atfıta bulunmaktadır. Örneğin bir görüşte, "Milli Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarında grev yapan öğretmenlerin ....... katıldıkları günlerde aylık ve ek ders ücreti, karşılığı ders görevlerini yapmış sayılacakları yönünde bir düzenleme bulunmadığından bu konumdaki öğretmenlerin söz konusu sürelerde fiilen yerine getiremedikleri ders görevlerini yapmış sayılabilmeleri mümkün bulunmamaktadır" denilmiştir.

Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın 16. maddesi metninin yazılım gerekçesi; herhangi bir görevlendirme sonucunda öğretmenin o gün alamadığı tüm ek ders kayıplarının karşılanmasını sağlamak olduğuna göre, herhangi bir resmi görev nedeniyle görevlendirilen öğretmenlere hukuken o gün alamadıkları ek ders ücretlerinin ödenmesi gerekmektedir. Öğretmeni görevlendiren MEB, vali yada kaymakamdır. Göreve giden öğretmendir. Burada bir keyfiyet yoktur.

Dikkat edilmesi gereken husus görevlendirmenin öğretmen tarafından talep edilmesi değil devletin bir işi için görevlendirme yapılmasıdır. Dolayısıyla devletin hangi işi olursa olsun yapılan tüm görevlendirmelerde öğretmenlere görevlendirilmesi nedeniyle o gün alamadığı tüm ek ders kayıpları ödenmesi gerekmektedir.

Yukarıda yer verdiğimiz mevzuat hükümlerine göre Bakanlık "görevlerini yapmış sayılacakları yönünde bir düzenleme bulunmadığından" şeklindeki görüş yazılarında tespiti bulunmakla birlikte Bakanlığın takıldığı noktanın "fiilen çalışma yapılmayan" olduğu anlaşılmaktadır.

Şimdi soruyoruz fiilen yapılmayan görevin yapılmasına engel olan husus nedir?

Öğretmenin fiilen görevini yapmasına engel olan husus; Öğretmenin, Devlet tarafından veya bakanlıkça veya verilen yetki uyarınca valiliklerce yurt içinde veya yurt dışında düzenlenen her türlü eğitsel gezi, konferans, kurs ve seminerlerde, zümrelerde, toplantılarda görevlendirilmesidir. Öğretmeni, Devlet bir görevin ifası için bir başka görevle görevlendirmiştir. Öğretmenin keyfi bir hareketi bulunmamaktadır.

1982 Anayasanın 125. maddesi son fıkrasındaki "İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür." hükmü uyarınca Bakanlığın emir ve talimatları nedeniyle öğretmenin katılmak durumunda kaldığı hizmet içi eğitim kurs ve seminerler nedeniyle alamadığı ders dışı eğitim çalışmaları ile nöbet görevi ek ders ücretlerinin ödenmesi gerekmektedir.

Bakanlık yetkililerinin personeline sahip çıkarak 1982 Anayasanın 125. maddesi son fıkrasındaki "İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür." hükmü uyarınca çözüm bulmak yerine "fiilen" yapmıyorsun cevabını kullanması kabul edilemez.

Dolayısıyla mevzuatta düzenleme yapılarak, öğretmenin devletin bir işi için görevlendirilmesi nedeniyle o gün alamadığı tüm ek ders kayıpları ödenmelidir.

Ayrıca hiçbir idari mevzuatımızda görevli-izinli kavramı bulunmamaktadır. Sadece idari izin kavramı bulunmaktadır. İzin onayından görevli-izinli yazmasının bir önemi ve zorunluluğu yoktur. Zaten onayda öğretmenin devletin bir görevi için görevlendirildiği açıkça yazmaktadır. Bu izin öğretmenin mazeret izni değildir. Öğretmen kendi ihtiyaçları için izin kullanmamaktadır. İzni evinde geçirmeyecektir. Devletin bir görevini ifa etmek için belirtilen görev yerinde olacaktır. Bu görevi nedeniyle de görevlendirildikleri tarihte kendilerine verilmiş ek ders görevini yerine getirememektedir. Burada bir keyfilik yoktur. Bilakis ilgili makamlar öğretmeni görevlendirmiştir. Dolayısıyla görevlendirmenin ne ile ilgili olduğuna bakılmalı zaten görevli ise izinli olduğundan onayda görevli-izinli ibaresi aranmamalıdır.

Kısacası, Bakanlık teşkilatı olan İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü emriyle öğretmene resmi yazıyla; "zümre toplantılarına katılın" demesine rağmen yukarıda yer verdiğimiz mevzuat eksiklik nedeniyle ek ders ödemesi yapamayacaktır.

Dolayısıyla mevzuatta düzenleme yapılarak, öğretmenin devletin bir işi için görevlendirilmesi nedeniyle o gün alamadığı tüm ek ders kayıpları ödenmelidir.

Ahmet KANDEMİR