657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 105 inci maddesinin son fıkrasında "Ayrıca, memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır." hükmü yer almaktadır.

Mezkur hükümde; refakat izninin, kimler için verileceği, hangi hallerde verileceği, ne kadar süre izin verileceği, iznin şartları taşıyanlara verilmesi zorunlu bir izin olduğu ve izin süresince de mali haklara dokunulmadan izin verileceği düzenlenmiş olup, ancak refakat izinin hastane veya evde kullanılması hususunda bir ayrıma yer verilmemiştir.
Mezkur 105 inci maddenin son fıkrasında refakat izninin verileceği kişileri;

-Bakmakla yükümlü olduğu anne, baba eş ve çocuklar için ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi,

-Bakmakla yükümlü olmamakla birlikte refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden biri için ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi,
gerekmektedir.

657 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin 6 ncı fıkrası hükmü uyarınca, Devlet memurlarının hastalanmaları durumlarında verilecek raporların usule ve esaslarını düzenlemek üzere 22/8/2011 tarihli ve 2011/2226 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca "Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık Ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik" 29/10/2011 tarihli ve 28099 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.

Anılan Yönetmeliğin "Refakat iznine ilişkin esaslar" başlıklı 10 uncu maddesinde "(1) Memurlara 657 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin son fıkrası uyarınca izin verilebilmesi için memurun;
a) Bakmakla yükümlü olduğu ana, baba, eş ve çocuklarından birinin,
b) Bakmakla yükümlü olmamakla birlikte refakat edilmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocuklarıyla kardeşlerinden birinin, ağır bir kaza geçirdiğinin veya tedavisi uzun süren bir hastalığı bulunduğunun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi zorunludur.
(2) Birinci fıkra çerçevesinde düzenlenecek ve refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbi sebepler, refakat edilmediği takdirde hayati tehlike bulunup bulunmadığı, sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, üç ayı geçmeyecek şekilde refakat süresi ve varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler yer alır. Gerekli görülmesi halinde üç aylık süre aynı koşullarda bir katma kadar uzatılır.
(3) Aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memur refakat izni kullanamaz.
(4) Aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplam süresi altı ayı geçemez.
(5) İzin süresi içinde refakati gerektiren durumun ortadan kalkması halinde memur iznin bitmesini beklemeksizin göreve başlar. Bu durumda veya izin süresinin bitiminde, göreve başlamayan memurlar izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiş sayılarak haklarında 657 sayılı Kanun ve özel kanunların ilgili hükümlerine göre işlem yapılır.
(6) Refakat izni kullanılırken memurun aylık ve özlük haklan korunur."denilmektedir.

Sözkonusu iznin amacı hak sahiplerine refakat etmektir.

Refakat edilen kişinin yaşadığı yerde veya hastayı bulunduğunuz yere getirmek suretiyle refakat mümkündür.

Bu çerçevede refakat edilen kişi ile birlikte il ya da yurt dışına çıkmanın bir mahsuru bulunmamaktadır.

Ancak refakat için izni alıp refakat edilen kişiden ayrı olarak farklı il ya da yurt dışına çıkılmasının iznin maksadına aykırı olduğu değerlendirilmektedir.

Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar uyarınca; refakat izni hak sahiplerine refakat etmek olup, refakat izni alan devlet memurunun refakat ettiği kişi ile birlikte il ya da yurt dışına çıkmasına engel olmadığı yalnız kendisin il ya da yurt dışına çıkmasının iznin maksadına aykırı olduğu değerlendirilmektedir.