Borçlanma yapılmasına rağmen sayılmayan askerlik hizmeti olan memur ne yapmalı?

Borçlanma yapılmasına rağmen sayılmayan askerlik hizmeti olan memur ne yapmalı?

Sorunuz özelinde durumunuzu değerlendirmekteyiz.

Askerlik hizmetinin sosyal güvenlikte ne şekilde uygulanacağını belirleyen kurallar, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda, 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununda, şimdide 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda bulunur.

657 sayılı Kanundaki yeri;

"Muvazzaf askerliğe ayrılan memurların terhislerinde göreve başlatılmaları ile muvazzaf askerlikte geçen sürelerin kademe ve derece intibaklarında değerlendirilmesi:

Madde 83 - Devlet memuru iken muvazzaf askerlik hizmetini yapmak üzere silah altına alınanlardan askerlik görevini tamamlayıp memuriyete dönmek isteyenler, terhis tarihinden itibaren 30 gün içinde kurumlarına başvurmak ve kurumları da başvurma tarihinden itibaren azami 30 gün içinde ilgilileri göreve başlatmak zorundadırlar.

Bunların muvazzaf askerlikte geçen süreleri muvazzaf askerliğe ayrıldıkları sırada iktisap etmiş oldukları derecede kademe ilerlemesi yapılmak suretiyle değerlendirilir. Bu gibilerin muvazzaf askerliğe ayrılmadan önce işgal ettikleri kadroda kazandıkları kademe ilerlemeleri ayrıca gözönünde bulundurulur. Askerlik öncesi kademe ilerlemeleri ile askerlikte geçen süre toplamının 3 yılı aşan kısmı usulü dairesinde üst dereceye terfi ettikleri zaman bu derecede kademe ilerlemesi yapılmak suretiyle değerlendirilir.

"Muvazzaf askerliğini yaptıktan sonra Devlet memurluğuna girenlerin kademe intibakları:

Madde 84 - Muvazzaf askerlik görevini yaptıktan sonra Devlet memurluğuna atananlar adaylık esaslarına tabi olurlar ve muvazzaf askerlikte geçen süreleri asaletlerinin tasdikinden sonra kademe ilerlemesi yapılmak ve sınav veya seçmeye tabi tutulmak suretiyle derece yükseltilmesinde de değerlendirilir.

"Seferde veya talim ve manevra için hazarda silah altına alınanların askerlik sürelerinin kademe ve derece intibakları:

"Madde 85 - Devlet memurlarından muvazzaflık hizmeti dışında talim ve manevra maksadiyle veya seferde silah altına alınanların kademe ilerlemeleri devam eder. Bu süre içinde derece yükselmesi gerektiğinde terhislerinden sonra açık kadro bulunması ve sınav veya seçmede başarı göstermeleri şartiyle silah altında geçen süreleri yükselecekleri üst derecenin kademelerinde dikkate alınır."

Hükümlerin Yorumu:

Askerlik hizmet süresi memurların bu sürelerini Sosyal Güvenlik Kurumuna borçlansa da borçlanmasa da derece ve kademelerinde uygulanması zorunlu olan bir işlemdir. Bu bağlamda hizmetten sayılmasa da kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinde yani ek göstergelerinin tespitinde kullanılan derece ve kademelerinde uygulanması gereken bir işlemdir. Burada memurun bir hak kaybı bulunmaz.

5434 sayılı Kanundaki yeri;

Ek Madde 8 - 102 nci maddede yazılı süreler içinde yazı ile Sandığa müracaat edeceklerin:

....

c) Muvazzaf ve ihtiyat askerlikte er olarak geçen sürelerinin,

.....

En çok 15 yılı, istek tarihindeki (Re'sen emekliye sevk olunanlarla, ölenlerin vazife ile ilgilerinin kesildiği tarihlerdeki) emeklilik keseneğine esas derece tutarları nazara alınmak ve bu tarihlerde derece tutarlarının tabi olduğu kesenek ve karşılık tutarı üzerinden borçlandırılmak suretiyle fiili hizmet sürelerine eklenir..."

5510 sayılı Kanundaki yeri:

"MADDE 41- Bu Kanuna göre sigortalı sayılanların;

...

b) Er veya erbaş olarak silah altında veya yedek subay okulunda geçen süreleri,"

Hükmün yorumu:

Askerlik süresi 657 sayılı Kanun uyarınca borçlanılmadığı veya borçlandığı sürece sadece derece ve kademede değerlendirilirken, 5434 sayılı Kanundaki yeri olarak da memur şayet askerlik süresini borçlanırsa emeklilik hizmet sürelerine eklenmektedir. Borçlanılmazsa hizmet olarak geçen süre olmamaktadır.

Buradaki hüküm 2008 yılı Ekim ayına kadar uygulanırken, bu tarihten itibaren aynı koşullarda 5510 sayılı Kanun Madde 41 hükmü uygulanmaktadır.

Peki askerlik borçlanma parası maaşından kesilmesine rağmen sayılmama durumunda memur veya memur emeklisi ne yapmalı: Bu konudaki değerlendirmelerimiz:

Askerlik borçlanmalarını memurlar genelde görevde iken yaparlar. Dolayısıyla görev aylıklarından Kurumların saymanlıklarınca Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilir. Tavsiyemiz, askerlik borçlanmasını yapmış ve görevde iken sizden kesinti yapılmışsa, bunun sorumluluğunun öncelikli olarak görev yaptığınız Kurum olacağını değerlendirmekteyiz. Yapmanız gereken askerlik borçlanmasını hangi kurumda iken yapmışsanız o kurumla irtibata geçerek Sosyal Güvenlik Kurumuna kesinti yapıldığına dair bilgi ve belgeleri göndermesini, muhasebe kayıtlarının incelenmesini, ayrıca Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarından da araştırılmasını talep edebilirsiniz.

Askerlik süreniz hizmet olarak sayılmamış olsa dahi, yukarıda yapmış olduğumuz açıklamalarımız bağlamında derece ve kademelerinizde değerlendirilmiş olduğunu tahmin edebiliriz. Şayet görevde iken bir üst öğrenim bitirerek askerlik süreniz emsal intibak denilen bir işlem sonucunda derece ve kademenizi olumsuz etkilemişse bunu hem Sosyal Güvenlik Kurumundan hem de emekli olduğunuz Kurumdan öğrenebileceğinizi söyleyebiliriz.