Yaz kurslarında ücretli öğretmenlik yapacak yetim kızın maaşı kesilir mi?

5434'e göre aylık alan kız yetimler sadece evlenir veya Devlet memuru olurlarsa yetim aylığı kesilmektedir. Bu nedenle ücretli olarak bir kamu kurumunda çalışmaları nedeniyle yetim aylıkları kesilmez. ancak kız yetim 5510'a göre maaş alıyor ise işçi olarak çalışması halinde de yetim aylığı kesilmektedir ki, ücretli öğretmenlik yapan 5510'a göre aylık alan kız yetimin aldığı aylık da bu durumda kesilmektedir.

08/07/2019 11:19:00
Yazdır

Soru

SORU: Merhabalar, bir okulda çalışıyorum.

Yaz kurslarında ücretli bir arkadaş görev alacak. Sigortası 4-A'ya göre yatacak. Anne ve babası vefat ettiği için ondan maaş alıyor.

Cevap

Babasından aldığı maaş kesilir mi?

CEVAP: 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununa göre yetim aylığı alma şartları;

Erkek yetimler; 18 yaşına kadar şartsız, ortaöğrenimde 20, yükseköğrenimde ise 25 yaşını dolduracakları tarihe kadar yetim maaşı alabilirler.

Erkek çocuklar, şayet Devlet memuru olduklarında yetim aylıkları kesilir, bu yaşları doldurduktan sonra malul ve muhtaç olduklarını belgeledikleri takdirde maaş almaya devam ederler.

Kız yetimler; 18 yaşına kadar şartsız, ortaöğrenimde 20. yaşını, yükseköğrenimde ise 25 yaşını dolduracakları tarihe kadar yetim maaşı alabilirler. Kız yetimler, şayet evlenirlerse veya Devlet memuru olurlarsa yetim aylıklarını alamazlar.

Hem kız yetimler, hem de erkek yetimler için 7103 sayılı Kanunla 5510 sayılı Kanunda değişiklik yapılmıştır. Yapılan değişiklikle, öğrenim esnasındaki sigortalı olarak çalışmanın yetim aylığını kesmemesi sağlanmamıştır.

5510 sayılı Kanun Madde 34 hükmüne eklenen, "Ancak, hak sahibi çocuklardan 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanların, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmaları, bunlara aylık bağlanmasına engel oluşturmaz. " şeklindeki hüküm ile bu hak sağlanmış durumdadır.

Ayrıca, daha önce 5510 sayılı Kanuna göre değilde eski kanunlara göre bağlanmış olan yetim aylıklarına yönelik olarak da yine 5510 sayılı Kanuna geçici madde eklenmiştir.

Geçici Madde 74 hükmü şu şekildedir; "Bu maddenin yürürlük tarihinden önce ilgili kanunlarına göre gelir veya aylık bağlanan hak sahibi çocuklardan 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanların bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmaları, ödenmekte olan gelir ve aylıkların kesilmesini gerektirmez. Bu maddenin yürürlük tarihinden önce çalışmaları nedeniyle ilgili kanunlarına göre gelir veya aylıkları kesilen ve bu Kanunun 34 üncü maddesinin birinci fıkrasının son cümlesinde belirtilen şartları taşıyanlardan, gelir veya aylık bağlanması için yazılı istekte bulunanların gelir ve aylıkları, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılır ve bağlanan gelir ve aylıklar için geriye yönelik herhangi bir ödeme yapılmaz. "

Bu değişiklikler sadece 5434 e göre aylık alan yetimlerle ilgili olmayıp, hem memur, hem işçi, hem de esnaf olarak vefat eden anne veya babalarından dolayı yetim aylığı alan kız ve erkek çocukları ilgilendirmektedir.

Ancak, bu durum sadece çocukların öğrenimleri esnasında sigortalı olarak çalışmalarıyla ilgili bir durum olup, öğrencilik bittikten sonra çalışmaları kapsamamaktadır.

Sonuç değerlendirmemiz olarak;

Yetim çocuk şayet 5434 e göre aylık alan kız yetim ise, sigortalı, bağ-kurlu çalışması yetim aylığını kestirmez, Yetim aylığını sadece evlenmesi veya memur statüsüne girmesi halinde kesilir.

Yetim çocuk şayet 5510 a göre aylık alan kız yetim ise, okul süresince 20 veya 25 yaşını dolduruncaya kadar alır, bu okul süresinde sigortalı olarak çalışsa dahi aylıkları kesilmez. Ancak, okul bittikten sonra memur, işçi, esnaf olarak veya yabancı ülke mevzuatına tabi olarak çalışırsa, evlenirse yetim aylıkları kesilir. Malul durumda olduğu belgelenirse devam eder, bunun için sosyal güvenlik sağlık kurulu karar verir.

Yetim çocuk şayet 5434 e göre aylık alan erkek yetim ise, okul süresinde belirlenen yaşların dolumuna kadar aylıkları ödenir, bu süre içerisinde sigortalı olarak çalışabilir, aylıkları kesilmez. Ancak, memur statüsünü kazanırsa aylık kesilir. Okul süresince belirlenen yaşları doldurduktan sonra aylık kesilir, bu yaşlardan sonra malul ve muhtaç durumda olduklarını belgelerlerse aylıkları ödenir.

Yetim çocuk şayet 5510 a göre aylık alan erkek yetim ise, okul süresince belirlenen yaşların dolumuna kadar aylıkları ödenir. Bu süre içerisinde sigortalı olarak çalışabilir, aylıkları kesilmez. Ancak, memur statüsünü kazanırsa aylık kesilir. Okul süresince belirlenen yaşları doldurduktan sonra aylık kesilir, bu yaşlardan sonra ancak sosyal güvenlik kurumu sağlık kurulu çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirdiğini kabul ederse aylık ödenir.

Yetim çocuğun hangi statüde, yani memur iken vefat eden anne veya babasından mı, yoksa işçi veya esnaf iken vefat eden anne veya babasından mı aylık aldığının Sosyal Güvenlik Kurumundan öğrenilmesini tavsiye edebiliriz. Zira, 5434, 506 veya 1479 sayılı Kanunlardaki şartlar aynı olmamaktadır.

-------------------------------------------------------

İlgili kanun hükümleri:

5434 hükümleri;

Madde 74 - Ölüm tarihinde (18) yaşını, ortaöğrenim yapmakta ise (20) ve yükseköğrenim yapmakta ise (25) yaşını doldurmamış erkek çocuklara aylık bağlanır.

Ölüm tarihinde (18) yaşını doldurmuş ve öğrenci olmamaları nedeniyle aylık bağlanmamış erkek çocuklara, öğrenim durumlarına göre yukarıdaki bentte belirtilen yaşları geçmemek şartıyla aylık bağlanır.

Ölüm tarihinde iyileştirilmesi olanaksız hastalıklarının veya sakatlıklarının çalışmalarına engel olduğu sağlık kurulunca onaylanacak raporla tesbit edilenlere muhtaç olmaları şartıyla, ölüm tarihindeki yaşları ne olursa olsun ölüm tarihini izleyen aybaşından, sonradan bu şekilde malul ve muhtaç duruma düştükleri anlaşılanlara kendileri veya veli veyahut vasileri tarafından Sandığa müracaat tarihlerini takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır.

Madde 75 - Kendisinden aylık bağlanacak olanların ölümü tarihinde evli bulunmıyan kız çocuklarına aylık bağlanır.

Evlenme dolayısiyle aylığı kesilmiş olanlardan sonradan boşanan veya dul kalanların da eski aylıkları bağlanarak ödenir.

Madde 99 - Emekli, adi malullük, vazife malullüğü, dul veya yetim aylığı, son hizmet zammı alanlardan; hiçbir şarta bağlı olmaksızın emeklilik hakkı tanınan vazifelere tayin edilenlerin, aylıklarının tamamı, bu vazifelere tayinleri tarihini takibeden ay başından itibaren kesilir. Ancak hayrat hademesinin aylıkları kesilmez ve kendilerine bu hizmetlerinden dolayı son hizmet zammı da yapılmaz

Ek Madde 13 -Fiili hizmet süresi 5 yılı doldurduktan sonra vefat eden iştirakçilerin, ölüm tarihinde, başkasının yardımı olmaksızın hayatlarını devam ettiremiyecek derecede malul ve muhtaç bulunan dul eşleri ile çocuklarına, yazı ile Sandığa müracaatlarını takibeden ay başından itibaren 15 yıl hizmet süresi üzerinden 68 inci maddedeki esaslara göre dul ve yetim aylığı bağlanır.

Ancak, ölüm tarihinde 18 yaşını, orta öğrenimde 20 yaşını ve yüksek öğrenim yapmakta ise 25 yaşını doldurmamış çocuklarda malullük şartı aranmaz. Bunların aylıkları , öğrenim durumları da göz önüne alınarak, yukarıdaki yaşları doldurdukları tarihi takibeden aybaşından itibaren kesilir. Şu kadar ki, bunlardan aylıklarının kesilmesi gereken tarihlerde başkasının yardımı olmaksızın hayatlarını devam ettiremeyecek derecede malul ve muhtaç bulunanların aylıklarının ödenmesine devam olunur.

Ek Madde 14 - Ölüm tarihinde, aylığa müstahak olmıyan veya aylığı kesildikten sonra başkasının yardımı olmaksızın hayatlarını devam ettiremiyecek derecede malul ve muhtaç duruma giren erkek çocuklara, yazı ile Sandığa müracaatlarını takibeden ay başından itibaren aylık bağlanır ve gerekirse 68 inci maddeye göre düzeltme yapılır.

5510 hükümleri;

MADDE 34- Ölen sigortalının 33 üncü madde hükümlerine göre hesaplanacak aylığının;

...

b) (Değişik: 17/4/2008-5754/21 md.) Bu Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmayan veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış çocuklardan;

1) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanların veya,

2) Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malül olduğu anlaşılanların veya,

3) Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlarının,

her birine % 25'i,... oranında aylık bağlanır. (Ek cümle: 21/3/2018-7103/66 md.) Ancak, hak sahibi çocuklardan 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanların, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmaları, bunlara aylık bağlanmasına engel oluşturmaz.

GEÇİCİ MADDE 74- (Ek: 21/3/2018-7103/72 md.) Bu maddenin yürürlük tarihinden önce ilgili kanunlarına göre gelir veya aylık bağlanan hak sahibi çocuklardan 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanların bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmaları, ödenmekte olan gelir ve aylıkların kesilmesini gerektirmez.

Bu maddenin yürürlük tarihinden önce çalışmaları nedeniyle ilgili kanunlarına göre gelir veya aylıkları kesilen ve bu Kanunun 34 üncü maddesinin birinci fıkrasının son cümlesinde belirtilen şartları taşıyanlardan, gelir veya aylık bağlanması için yazılı istekte bulunanların gelir ve aylıkları, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılır ve bağlanan gelir ve aylıklar için geriye yönelik herhangi bir ödeme yapılmaz.

Bu soru 5,324 defa okundu.
YORUMLAR
Bu soruya henüz yorum yapılmamış.
İlk yorumu siz ekleyin.
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri veya çerez politikamızı inceleyebilirsiniz.
Tamam