Memurluktan hakim ve savcılık mesleğine geçişte muvafakat şart mı?
Soru
Benim eşim şu an kadrolu kurum avukatı olarak çalışıyor. Hakimlik için ÖSYM
iki adet sınav düzenliyor. Biliyoruz ki 5 yıl avukatlık yapanlar için hakimlik
sınavı ile yeni mezunlar için hakimlik sınavı olarak 2 adet sınav mevcut. Yeni
mezunlar bir sınava girebilirken 5 yıl avukatlık yapmış olanlar ikisine de girebiliyorlar.
Burada iki sorum olacak yardım ederseniz sevinirim.
1-Kadrolu avukat olarak 5 yıl çalışan birisi ÖSYM nin düzenlediği avukatlar
arasından hakimlik sınavını kazandığında kurumundan muvafakat alması gerekir
mi? Eğer kurum muvafakat vermezse hakimliğe geçiş sınavı kazandığında dahi gerçekleşmeyecek
mi? Ya da bu sınavı düzenleyen devletin kadrolu avukatların hakimliğe geçişini
kolaylaştırdığı bir yönetmeliği veya kanunu var mı?
2-Kadrolu avukatlıkta 5 yılını doldurmayan bir avukat yeni mezunların girdiği
hakimlik sınavına girip kazandığı bir durumda kurumundan muvafakat alması gerekir
mi? Eğer kurum muvafakat vermezse sınavı kazanan bu adayın ne yapması gerekir?
Cevap
24/2/1983 tarihli ve 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunun "Adaylık"
başlıklı 7 inci maddesinde "Adaylık dönemini geçirip aşağıdaki koşullara
uygun olarak ehliyetini kanıtlamış olmadıkça, hiç kimse hakimlik ve savcılığa
atanamaz.
39 uncu madde hükmü saklıdır.
Adaylar, Devlet Memurları Kanunundaki Genel İdare Hizmetleri Sınıfına dahil
olup, hakimlik ve savcılığın sınıf ve derecelerine dahil değildirler ve haklarında,
Devlet Memurları Kanununun bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır."
ve adayların nitelikleri başlıklı 8 maddesinin (k) bendinde "Avukatlık
mesleğinden adaylığa geçmek isteyenler için; yukarıdaki (ı) bendi hariç diğer
şartları taşımakla birlikte, mesleklerinde fiilen en az beş yıl çalışmış, giriş
sınavının yapıldığı tarih itibariyle kırkbeş yaşını doldurmamış ve kendi aralarında
yapılacak olan yazılı yarışma sınavında ve mülâkatta başarılı olmak,
şarttır."hükmü yer almaktadır.
Anılan hükümler çerçevesinde;
1-Hakim ve savcılık adaylığı Genel İdare Hizmetleri Sınıfında yer almakta haklarında
657 sayılı Devlet Memurları Kanunun uygulanmaktadır.
2-Kamuda avukat olarak çalışanlar arasından seçilerek alınanlarda aday olarak
atanmaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunun "Memurların bir kurumdan diğerine
nakilleri" başlıklı 74 üncü maddesinde "Memurların bu Kanuna
tabi kurumlar arasında, kurumların muvafakatı ile kazanılmış hak dereceleri
üzerinden veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde derece yükselmesi suretiyle,
bulundukları sınıftan veya öğrenim durumları itibariyle girebilecekleri sınıftan,
bir kadroya nakilleri mümkündür. Kazanılmış hak derecelerinin altındaki derecelere
atanabilmeleri için ise atanacakları kadro derecesi ile kazanılmış hak dereceleri
arasındaki farkın 3 dereceden çok olmaması ve memurların isteği de şarttır.
Aşağı dereceye atananların 68 inci maddede yazılı süre kaydı aranmaksızın eski
derecelerine tekrar atanmaları caizdir.
Kazanılmış hak derecelerinden aşağı derecelere atananların aylık derece ve kademeleri
genel hükümlere göre tespit edilmekle beraber, atandıkları bu derecelerde geçirdikleri
süreler (kesenek ve karşılık farklarının kendileri tarafından her ay T.C. Emekli
Sandığına gönderilmesini kabul etmeleri şartiyle) emeklilik yönünden eski derecelerinde
değerlendirilir.
13/12/1960 tarihli ve 160 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi kapsamına giren kurumlarla
bu Kanuna tabi kurumlar arasındaki nakillerde de yukarıdaki hükümler uygulanır.
Aynı kanunun 4 üncü maddesi kapsamına giren kurumlarda çalışıp 657 sayılı Kanuna
tabi olmayan personelden, hizmete giriş dereceleri 36 ncı madde ile tespit edilen
giriş derecelerinin üzerinde olanların ilk ilerleme ve yükselmeleri için kanuni
bekleme sürelerine yukarıda yazılı dereceler arasındaki sürelere tekabül eden
süre kadar ilave edilir." hükmü bulunmaktadır.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar uyarınca; Devlet memur kadrosunda
çalışanlardan hakim ve savcılık sınavlarını kazananların atanmaları (avukatlık
mesleğini yapanlar dahil) 657 sayılı Kanunun 74 üncü maddesi hükmü uyarınca
kurumlarının muvafakatı ile yapılmaktadır.
Hakim ve savcılık adaylığı için muvafakat kabul edilmemesi halinde konuyu yagıya
taşımak mümkündür.
Kurumsal olarak genel bir düzenleme veya bir taahhüt bulunmaması halinde hakim
ve savcılık sınavını kazananlara muvafakat verilmektedir.