Emekli memur vefat ederse, anne ve kızlarına ne oranda aylık bağlanır?

5434 ve 5510 a tabi Devlet memurunun emekli veya görevde iken vefatı halinde hak sahiplerinin sosyal güvenliği nasıl sağlanmaktadır?

1-5434 kuralları uygulanan hak sahipleri:

2008 yılı Ekim ayından önce Devlet memurluğu hizmetleri olanlar (yedek subay, vekil öğretmenlik, fahri imamlık gibi hizmetleri olanlar dahil) bütün hükümleri ile 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu kapsamında işlem görürler.

5434 sayılı Kanun şartlarına göre; Eşler dul olarak, çocuklar ile anne ve baba da yetim kapsamında olmaktadırlar.

Eşlere aylık bağlanmasında sadece tek bir şart vardır, o da eşin dul olması halidir. Çalışıp çalışmadığı, emekli olup olmadığı, aylık veya gelir alıp almadığına bakılmaz.. Dul aylık oranı; Şayet kendisi de memur olarak çalışıyor veya memur emeklisi olarak aylık alıyorsa % 50, yoksa % 75 olmaktadır. Yani işçi, esnaf olarak çalışıyor ve bu çalışmalarından dolayı aylık bile alıyorsa aylık oranı % 75 olur. % 50 oranı sadece memurluk bağı olduğunda uygulanır.

Çocuklarda, erkek ve kız çocuk olarak şartlar değişmektedir.

Erkek çocuklar, 18 yaşına kadar şartsız, orta öğrenimde 20, yükseköğrenimde 25 yaşına kadar şartsız aylık alabilmektedirler.

Kız çocuklar, aynı şartlara tabi olmakla birlikte, öğrenim görmese dahi sadece evlenmediği sürece ve Devlet memuru olmadığı sürece yetim aylığını sürekli olarak alabilmektedir. Ancak, evlenir veya Devlet memuru olursa aylıkları kesilmektedir.

Kız ve erkek çocuklar sadece öğrenimleri süresince sigortalı olarak çalışsalar dahi yetim aylıkları kesilmez, ödenmeye devam eder.

Anne ve babalar; anne için dul ve muhtaç olması halinde aylık bağlanmaktadır. Baba için ise muhtaç ve malul olma şartına bakılır. Baba şayet 65 yaşından büyük ise sadece muhtaç olması şartı aranmaktadır.

Not olarak: 5434 e tabi vefat eden memurun hizmeti şayet 5 ila 10 yıl arasında ise özellikle kız çocuklardaki şart farklı olmaktadır. Bu hizmete göre 5510 şartlarında aylık bağlandığından kız çocukların da öğrenimleri süresinde çalışma hariç sadece memur olarak değil, sigortalı olarak çalışması halinde de aylık bağlanmamaktadır.

II- 5510 kuralları uygulanan hak sahipleri:

5510 sayılı Kanundaki şartlar, 2008 yılı Ekim ayından sonra ilk defa memurluk hizmetine başlamış olan memurlar içindir.

5510 sayılı Kanun şartlarına göre de; Eşler, çocuklar, anne ve baba dul ve yetim kapsamında olmaktadırlar. Yani hak sahipleri olurlar.

Eşlerde aylık bağlanmasında sadece dul olması yeterli olmaktadır. Hiçbir statüde çalışmaması, kendi çalışmalarından dolayı aylık veya gelir almaması durumunda aylık oranı % 75 olur. Şayet memur, işçi, esnaf veya yabancı ülke mevzuatı kapsamında çalışması veya bu çalışmalardan dolayı aylık veya gelir alınması durumunda ise aylık oranı % 50 olur. 5434 e göre farklılık, 5434 de sadece memurluk bağı olan eşin aylık oranı % 50 iken, burada memurluk, işçilik, esnaflık, yabancı ülke mevzuatına bağı olan eşlerin aylık oranı da % 50 olmaktadır.

Kız veya Erkek çocuklar:

Kız ve erkek çocuklar 18 yaşını dolduruncaya kadar hiçbir şart aranmaz. Lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde ise 25 yaşını dolduruncaya kadar aylık alabilirler.

Kız ve erkek çocuklar sadece öğrenimleri süresince sigortalı olarak çalışsalar dahi yetim aylıkları kesilmez, ödenmeye devam eder.

Ayrıca, kız çocukların evli olmadıkları sürece aylık alma hakları devam eder. Erkek çocukların ise öğrenimleri bittikten sonra aylık alma hakları da biter.

Anne ve babalar; hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse bulunması halinde her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartıyla aylık bağlanır, anne ve babanın 65 yaşın üstünde olması halinde artan hisseye bakılmaz.

Sonuç bağlamında sizin durumunuzu değerlendirmemiz;

Belirttiğinize göre babanızın hizmet süresinin en az 25 yıl olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda;

Annenize babanızdan dolayı herhangi bir şart aranmadan dul aylığı bağlanır.

Kız kardeşleriniz şayet evli değiller ve memur statüsünde değiller ise kız kardeşlerinize de bağlanır.

Anneniz ve kız kardeşleriniz arasında paylaştırıldığını belirttiğiniz maaşın Dul ve Yetim maaşı olduğunu belirtmek isteriz, yani ölüm halinde görev yaptığı kurumlar ayrıca bir maaş bağlamaz.