399'a tabi sözleşmeliyim. Vakıf ve derneklere üye olabilir miyim?

1982 anayasasının “A.Dernek kurma hürriyeti” başlıklı 33 üncü maddesinde “Herkes, önceden izin almaksızın dernek kurma ve bunlara üye olma ya da üyelikten çıkma hürriyetine sahiptir.

Hiç kimse bir derneğe üye olmaya ve dernekte üye kalmaya zorlanamaz.

Dernek kurma hürriyeti ancak, millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâk ile başkalarının hürriyetlerinin korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir.

Dernek kurma hürriyetinin kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir.

Dernekler, kanunun öngördüğü hallerde hâkim kararıyla kapatılabilir veya faaliyetten alıkonulabilir. Ancak, millî güvenliğin, kamu düzeninin, suç işlenmesini veya suçun devamını önlemenin yahut yakalamanın gerektirdiği hallerde gecikmede sakınca varsa, kanunla bir merci, derneği faaliyetten men ile yetkilendirilebilir. Bu merciin kararı, yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını kırksekiz saat içinde açıklar; aksi halde, bu idarî karar kendiliğinden yürürlükten kalkar.

Birinci fıkra hükmü, Silahlı Kuvvetler ve kolluk kuvvetleri mensuplarına ve görevlerinin gerektirdiği ölçüde Devlet memurlarına kanunla sınırlamalar getirilmesine engel değildir.

Bu madde hükümleri vakıflarla ilgili olarak da uygulanır.”ifadesi yer almaktadır.

04/11/2004 tarihli ve 5253 sayılı Dernekler Kanununun “Dernek kurma hakkı” başlıklı 3üncü maddesinde “Fiil ehliyetine sahip gerçek veya tüzel kişiler, önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir.

Ancak, Türk Silâhlı Kuvvetleri ve kolluk kuvvetleri mensupları ile kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri hakkında özel kanunlarında getirilen kısıtlamalar saklıdır.

Onbeş yaşını bitiren ayırt etme gücüne sahip küçükler; toplumsal, ruhsal, ahlakî, bedensel ve zihinsel yetenekleri ile spor, eğitim ve öğretim haklarını, sosyal ve kültürel varlıklarını, aile yapısını ve özel yaşantılarını korumak ve geliştirmek amacıyla yasal temsilcilerinin yazılı izni ile çocuk dernekleri kurabilir veya kurulmuş çocuk derneklerine üye olabilirler.

Oniki yaşını bitiren küçükler yasal temsilcilerinin izni ile çocuk derneklerine üye olabilirler ancak yönetim ve denetim kurullarında görev alamazlar.

Çocuk derneklerine onsekiz yaşından büyükler kurucu veya üye olamazlar.” hükmü bulunmaktadır.

399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 3 üncü maddesinde istihdam şekilleri I sayılı Cetvele tabi memurlar, sözleşmeli personel ve işçilerden oluşmaktadır. Anılan 3 üncü maddenin (c) bendinde Sözleşmeli Personel “ (b) bendi dışında kalan sözleşmeli personel, teşebbüs ve bağlı ortaklıkların genel idare esasları dışında yürüttükleri hizmetlerinde bu Kanun Hükmünde Kararnamede belirtilen hukuki esaslar çerçevesinde akdedilecek bir sözleşme ile çalıştırılan ve işçi statüsünde olmayan personeldir. (Bunlar bu Kanun Hükmünde Kararnamede sözleşmeli personel olarak geçecektir.) Sözleşmeli personel işin niteliğine göre yılın veya günün belirli sürelerini kapsamak üzere kısmi zamanlı da istihdam edilebilir.” olarak tanımlanmıştır.

Bu ifade uyarınca Sözleşmeli personele 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.

Diğer taraftan, 399 sayılı KHK’nin “Uygulamanın İzlenmesi” matlaplı 58 inci maddesinde “Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin teşebbüs ve bağlı ortaklıklarda uygulanması sırasında birliği sağlamak ve doğacak tereddütleri gidermekle Devlet Personel Başkanlığı yetkili ve görevlidir.

Sözleşmeli personele ilişkin olarak bu Kanun Hükmünde Kararnamede hüküm bulunmayan hallerde, Devlet Personel Başkanlığının görüşü alınmak kaydıyla 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen hüküm ve açılmalar uyarınca;

399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede sözleşmeli personelin dernek ve vakıf üyeliklerini yasaklayıcı bir düzenleme yer almamaktadır.

Anayasanın 33 üncü maddesi, 5253 sayılı Dernekler Kanununun 3 üncü maddesi, 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin mezkûr hükümleri uyarınca KİT’lerde çalışan sözleşmeli personelin dernek ve vakıflara üye olması ve vakıf ve dernek yönetim kurullarında görev almalarının mümkün olduğu değerlendirilmektedir.