Tutuklanan ve memuriyetine son verilen memur nasıl emekli olabilir?

Eşinizin konumunu isteğe bağlı sigortalılık, prim yatırılmak suretiyle sigortalılık ve 2829 sayılı birleştirme kanunu hükümlerine göre değerlendirmeye almaktayız.

1- İsteğe bağlı sigortalılık:

- 5434 sayılı Kanunun 12 inci maddesine eklenen, aşağıda gösterilen hükme göre, eşinizin memuriyetine son verilmesi nedeniyle, 5434 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı iştirakçilik hakkının olmadığını değerlendirmekteyiz.

5434 sayılı Kanunun 12 inci maddesi metni:

657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi olarak en az on yıl çalıştıktan sonra, memurluktan çıkarılmış olanlar ile aynı Kanunun 96 ncı maddesi kapsamına girenler ve anılan Kanunun 48 inci maddesinin (A) bendinin (5) numaralı alt bendinde aranan nitelikleri kaybedenler hariç olmak üzere herhangi bir nedenle memurluktan ayrılmış olanlar, memurluktan ayrıldıkları tarihten itibaren altı ay içinde yazılı olarak Sandığa başvurmaları ve emeklilik keseneği ve kurum karşılıklarını ait olduğu ay içinde Sandık hesabına yatırmaları şartıyla başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren Sandıkla ilgilendirilirler.

Sandığın diğer iştirakçileri de 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi olanlar ile aynı esaslar çerçevesinde bu uygulamadan yararlanabilirler. Bunların emeklilik keseneklerine, emeklilik keseneğine esas aylık, derece ve kademeleri ile ayrıldıkları göreve ilişkin ek göstergeleri esas alınır ve Sandığa emekli keseneği ödedikleri her yıl için bir kademe ilerlemesi ve eğitim durumları itibariyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre yükselebilecekleri dereceyi geçmemek şartıyla her üç yıl için bir derece yükselmesi uygulanır. Ancak, bu süreler, tekrar Sandığa tâbi bir göreve başlayanlar için de geçerli olmak üzere emeklilik ikramiyesinin süre ve miktar yönünden hesabı ile kazanılmış hak aylıklarının tespitinde dikkate alınmaz. Bu şekilde Sandıkla ilgilendirilenler bu Kanunun uygulanmasında isteğe bağlı iştirakçi olarak kabul edilirler.

(Ek paragraf: (1) 17/9/2004-5234/3 md.)Yukarıdaki paragrafta belirtilenlerden, toplu ya da fasılalı olarak toplam altı aydan daha fazla süreye ilişkin emekli kesenekleri ile kurum karşılıklarını süresinde ödemeyenlerin isteğe bağlı iştirakçilikleri sona erer. Sandıkla ilişkilendirilme isteğinden vazgeçtiğini yazılı olarak Sandığa bildirenlerin de isteğe bağlı iştirakçiliklerine başvuru tarihini takip eden ay başından itibaren son verilir. Diğer sosyal güvenlik kurumları ile zorunlu olarak ilgilendirilmelerini gerektirir görevlerde çalışmakta olan ya da çalışmaya başlayanlar ile diğer sosyal güvenlik kurumlarından veya Sandıktan kendi çalışmasından dolayı aylık bağlanmış olanlar isteğe bağlı iştirakçi olamazlar. Bunlardan diğer sosyal güvenlik kurumlarına tâbi olarak çalışmaya başlayıp bu görevleri sona erenler de altı ay içinde yazılı olarak isteğe bağlı iştirakçi olmak üzere başvuruda bulunabilirler.

-5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre de 2008 yılı Ekim ayı başından sonra sigortalı olarak çalışılması veya kendi nam ve hesabına çalışılması durumunda, isteğe bağlı sigortalılık hali, önceki ifade ile Bağ-Kur'lu olarak değerlendirilmektedir. Bu konularla ilgili Kanun metinleri 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 50 ve 51 inci maddelerinde, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin (28.8.2008 tarihli 26981 sayılı Resmi Gazete) 97 inci maddesindedir. Bu hükümlere göre uygulamadan yararlanılabilmesi için vasi kararının alınması ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına isteğe bağlı sigortalılıktan yararlanmak için müracaatta bulunabileceğinizi değerlendirmekteyiz.İşlemlerinizi bu şekilde yapmanız halinde, eski ifade ile Bağ-Kur'lu olarak yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için 1260 gün sigorta priminin yatırılması gerekmektedir. Bu konuyla ilgili madde metni: 2829 Sayılı Kanunun 8 inci maddesidir.

2- Tam prim yatırılması ve hizmet birleştirilerek aylık bağlanılması konumuna gelinmesi.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 5. maddesinde, ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan yerlerde çalışanların da sigorta primlerinin yatırılacağı ve bu durumdakilerin sigortalı sayılacakları açıklanmaktadır.

Hükümlü olunan sürede sigorta primlerinin tam yatırılması durumunda, bu hizmetlerin devlet memurluğu hizmetleri ile de birleştirilebileceğini değerlendirmekteyiz. Bu şekilde değerlendirmemize göre, eşinizin devlet memurluğu ve sigortalı süresi ile birlikte 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununa göre aylık bağlanabilmesi koşullarını tamamlayabileceği durumu ortaya çıkabilecektir. Bu halde de,

-1260 günlük bir süre prim yatırılması halinde sigortalı olarak yaşlılık aylığı,

- 1260 günden az prim yatırılması, bunun sonucunda da hizmet ve yaş olarak 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun geçici 205 inci maddesindeki hükümlere uygun hale gelmesi durumunda, 5434 sayılı Kanuna göre emekli aylığı bağlanabileceğini, değerlendirmekteyiz. Gelişme bu şekilde olması halinde vasi kanalı ile, müracaatını yine Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına yapması gerektiğini düşünmekteyiz.